Vamos llegando pa Aruba, subele la temperatura ey, te vi bailando el limbo. Wepa! Mi hendenan, un hende baña mi cu poco awa florida pasobra mi ta manera pesta cu negativismo akibanda. Ban papia, pasobra redo tin. Ta asina cu mi tabata sinti un poco frustra cu mi bida di “poeta/activista”. Di berdad, e ta un trabou canson y mientras mi ta siña desconstrui ideologianan cu mi a wordo siña, cuminsa dialogo, explora identidad y busca contexto cu ta bal la pena pa skirbi pa mi hendenan. Mi ta haya mi mes exhausto y mi ta cuestiona si di berdad e ta bal la pena.

Pues como bon escritora mi a bay haci un blog post y laga tur cos afo. Unleash the beast, gewoon zo. Mi a skirbi un “personal essay” caminda mi a papia di bida como un muhe di color, di e expectativanan sexual cu hende tin di mi pasobra mi ta un Latina. Mi a papia di bida na Hulanda, e muchanan blanco den klas cu ta bisa cu nan no ta wak color, cu nan no ta racista, pero ta lora nan wowo te patras cada bes nos papia di igualdad den klas. E meneer cu juffrouwnan cu nan manera di generalisa tur les manera cu no tin bida fuera di e “western perspective” of cu “developing countries” ta menos.

No teniendo na cuenta cu e unico motibo cu nan a progresa ta pasobra nan a horta y ta abusa di “developing countries”. E conclusion di e “essay” tabata cu na final di dia ta consciente di con e sistema ta traha, di opresion, violencia, poder, etc., a cambia mi bida radicalmente. Desde cu ken mi ta dicidi di sali cu ne, te na e manera cu mi ta papia cu mi mama a cambia ora mi a cuminsa realisa cu bida no ta un solo experiencia. Cu hopi cos tin nan pakico y nan dicon y no ta tur hende por comprende esaki. Mi a subraya cu hende cu di berdad kier siña con “The matrix” ta traha por haci esaki riba nan mes pasobra ami no tin pakico ta niun hende su esclavo intelectual cu ta bay haci esaki pa nan. Claro cu esaki tabata frustracion papiando y no ami, pasobra tur hende sa cu nada ta haci mi mas contento cu por habri mente di otro.

Pero bon, e siguiente dia mi a lanta y haya un comentario di un guy Hulandes cu a bin splica cu e ta blanco y cu el a lanta den un “village” unda cu 90% di mucha tabata blanco pero nan tabata hunga cu e otro muchanan cu ta di otro “background” normal y cu e nunca no a sinti ningun tipo di privilegio . E ta sigui conta cu p’e color no ta importante, cu e no ta wak e y cu e ta trata tur hende mescos. (Ah, e por a wak cu e 90% tabata blanco si?). E grito tipico, e defensivo di “hey no generalisa, no ta tur hende blanco ta malo”. Mi no a acepta e comentario, mi no a contesta e tampoco. Laga den su saus yiu. Ben gewoon te druk bezig.

Awo wak, esaki ta e deal. Esaki ta pakico hende blanco no ta gusta e label di “white people”, Pasobra den un manera e ta pone nan apart mientras cu nan ta custumbra di ta e standard di tur cos. Bo bisa un hende color scur “you, black people are something else” tin un chens grandi cu e no lo tuma ofensa pasobra e ta wordo lanta consciente di su color y con esaki ta impacta su bida. Hende blanco no tin pakico haci esaki, nan no tin cu bay un tienda di coy hunga y cuestiona pakico no tin un popchi cu parce nan, nan no tin cu cende television y puntra dicon niun di e protagonistanan parce nan. Mi no ta gusta discuti racismo cu hende blanco, pasobra hopi biaha nan ta kere cu papia di racismo ta un atake personal na nan sin tene na cuenta cu e ta un sistema di poder cu ta wanta otronan abou. Hende blanco, den mayoria di ocasion tin e privilegio di “individualisa” nan mes. Te hasta ora nan haci malo, te hasta ora nan mata hende CNN ta saca nan manera “loner with mental problems” mientras cu ora ban bisa un Turco comete un crimen, full e religion di Islam ta wordo ataca.

Tur ora cu nos papia di racismo, e mester wordo haci den un manera cu ta tene en cuenta e “fragilidad” di hende blanco, mester haci esaki purbando di no ofende nan. Mientras cu ora hende di color ta wordo bati pa e sistema left and right nada ta wordo haci. E ora “Why does it have to be about race”?. Hende blanco ta doño di mita mundo, nunca e ta about race. Nos mester papia di racismo den un tono politicamente corecto, Pero ora Sofia ta haya e trabou riba Shaquanda cu ta mas cu cualifica pa e posicion, pasobra Sofia ta blanco Shaquanda ta malo si e rabia, Shaquanda ta e angry black woman. Ban ta serio si. Bo no ta wak color, pica, bay wak un doctor di wowo amigo.