O ta andando pa basta tempo caba…

Cu nos kier o no, nos ta sigui di ta parti di noticia mundial den e temponan aki. Esey pasobra nos ta bisiña di un di e paisnan mas comenta, y no den sentido positivo, na mundo. Esey ta haci cu nos mester atende varios problema relaciona cu esaki. Uno ta e posibilidad di haya na cierto momento un gran cantidad di refugiado for di Venezuela, aunke nos ta mira cu e fluho grandi ta bay direccion di Colombia, y den menor grado pa Brasil, y di eynan pa otro pais riba continente. Esey tin un cierto logica.

Pa cuminsa ta posibel di biaha via tera, loke ta mas barata, tumando na cuenta cu mayoria di hende cu ta huy, no tin tanto recurso. Tambe e salida pa Colombia, o Brasil, ta duna e posibilidad pa sigui pa otro pais Latino, unda ta papia e mesun idioma y e cultura di e paisnan tin similaridad grandi.

Pues ta logico cu e gran mayoria no ta bay risca un biahe via lama, pagando un bon suma pa yega e islanan aki. Esey no ta implica cu nos no ta haya nos fair share di e problema. Por constata cu den ultimo añanan caba e fluho di inmigrante di Venezuela, cu entrada legal o no, a aumenta hopi. Nos no ta yama nan refugiado, ainda, pero nos por yega na esey pronto. Nos no ta bay discuti aki kico ta e preparacionnan cu ta tumando luga, nos mester keda satisfecho, aparentemente, cu e mensahe cu nan ta bezig. Den bida diario di ambtenaarnan na Aruba esey por significa cu nada ta pasando, pero ban duna nan e beneficio di duda.

Despues e problema entre gobierno di Venezuela y nos islanan, entre otro e acusacionnan di contrabanda na gran escala di oro, diamanta y coltan. Mientras cu tabatin un cantidad di afirmacion negativo cu nunca a tende di e negoshi aki, ata siman pasa nos a haya e prueba cu ta existi trafico ilegal di oro. Loke ta haci e pregunta surgi: esaki tabata e prome biaha cu a haci intento pa pasa cu e mercancia aki? O di berdad nos sistema di vigilancia ta asina fantastico cu na prome ocasion ya caba tabatin exito? Remarcabel tabata cu e accion pa detene e persona biahando cu asina hopi metal, 50 kilo no ta chansa, no tabata un simpel deteccion di ekipahe iregular na aeropuerto, pero tabata un accion conhunto di diferente entidad hudicial, cu tabata actua aparentemente riba informacion cu nan a haya.  Esey ta bon noticia, pero ta keda e duda kico tabata pasa prome cu e intervencion aki a bin. Ban spera cu ta cera porta pa e tipo di cosnan aki.

Di otro banda, ta bon pa mira e fenomeno aki den su proporcion real, tambe den e contexto di loke ta pasando na e pais bisiña mes. Den e reportahe reciente di e periodista Hulandes Bram Ebus cu a atrae hopi atencion na Hulanda, te den parlamento, ta papia di miles di kilo cu ta pasa frontera den forma di contrabanda tur siman… Esaki ta parce exagera o ta cifranan realistico?  Kico e pais ta produci en general na oro? Segun cifranan di US Geological Survey, Venezuela tabatin un produccion maximo di 22.320 kilo na 1997 y cu a keda baha te un produccion minimal na 2015, cu tabata solamente 1.500 kilo. Den un otro reporte, publica oficialmente pa un medio liga na gobierno, aña pasa Banco Central a ricibi te cu fin di september nuebe cargamento di oro for di e Arco Minero na Orinoco, en total 4.007 kilo. Un total cu nan no a mira mas desde aña 2009, segun declaracion di ministro pa desaroyo minero, Victor Cano.

Kico ta e trasfondo di tur esaki? Probablemente gobierno a cuminsa pone presion pa no tolera mas asina hopi corupcion den su mesun filanan, tanto di autoridad civil como policial y militar, pasobra e situacion financiero di gobierno ta asina critico, cu a bira urgente pa haya un gran parti di e produccion di oro den bodega di Banco Central, na luga di enrikece e coruptonan den nan propio gobierno, cu tabata exporta e oro nan mes, creando henter un clase social separa di militar y otro funcionarionan gubernamental multi-miyonario.

Algo similar nos ta mira tambe den e empresa mas importante di e pais, PDVSA, unda pa añanan largo a tolera y hasta defende e coruptonan bon conoci, cu a horta miles di miyones di dollar, cu pa un parti a inverti den otro pais, tambe na nos isla. E mero hecho cu un cantidad di e ladronnan aki tabata bon bini na Aruba, y hasta tabata conecta cu e circulonan mas halto di gobernacion, ta duna hopi di pensa. E ehemplo clasico pa semper lo keda e caso di ‘El Pollo’ Carvajal, cu tabata drenta y sali di Aruba comosifuera tabata su cas, mientras autoridadnan Mericano tabatin e persona aki riba lista prioritario.

Nos no mester vigila nos fronteranan bon pasobra nos debe Nicolas Maduro algo. Nos mester hacie pasobra nos kier ta un pais drechi, cu ta pone orden riba su mes hendenan, pero sigur riba stranhero.