FILE - The United Nations flag flies on a stormy day at the U.N. during the United Nations General Assembly, Sept. 22, 2022. (AP Photo/Ted Shaffrey, File)

(AP)—Oficialnan di Organisacion di Nacionnan Uni (UN) a distribui propuestanan pa un gran unificacion di operacionnan di UN y otro reformanan amplio pa elimina ineficiencianan, dobel trabao y gasto excesivo, mientras cu e organisacion mundial ta confrontando un crisis financiero serio, segun un memo interno cu The Associated Press a haya.

E propuestanan, cual ainda ta den su fase inicial di discusion y cu no ta garantisa di ser adopta, ta representa un di e organisacionnan mas grandi den UN, cu a ser fuertemente afecta door di e recortenan di fondo for di su donante mas grandi, Merca, bao di e administracion di presidente Donald Trump.

E documento, cu tin e label di “estrictamente confidencial,” ta parti di un iniciativa di reforma conoci como UN80, cual e Secretario-General Antonio Guterres a lansa den maart.

Tin un deseo creciente pa implementa reformanan riba un manera rapido, mientras cu UN ta prepara pa celebra su 80 aniversario e verano aki, cu su capacidad pa resolve conflicto, yuda hende pober, desplasa y sin recurso, combati malesa y cumpli cu otro obhetivo humanitario grandi ta cada bes birando mas dudoso.

“E memo ta un resultado preliminar di un ehercicio pa genera ideanan y reflexion for di oficialnan superior tocante con pa logra e vision di e secretario-general,” vocero di UN Stephane Dujarric a bisa.

E tambe a destaca cu esaki ta un di e manera cu UN ta traha riba cambionan y cu “e ehercicio aki ta diseña pa garantisa cu nos ta maneha e fondo di contribuyentenan cu responsabilidad, pasobra nan ta cubri tur loke nos ta haci via aportacionnan di miembronan di estado.”

E memo ta menciona “gran cantidad di trabao repetitivo, ineficiencianan y costonan eleva den e sistema di UN” y un “sistema di desaroyo fragmenta”—un referencia na e esfuersonan pa yuda paisnan pober of afecta pa guera construi y reconstrui nan mes.

E documento, den un señal pa alivia e recortenan di fondo for di Merca y otro paisnan Occidental, a nota cu “cambio geopolitico y un gran reduccion den presupuesto di ayudo stranhero ta pone e legitimidad y efectividad di UN bao presion.”

E propuestanan di UN ta subraya e impacto di e decision di Trump pa retira Merca di su rol como e donante principal mundialmente, pasobra su administracion a reduci asistencia internacional. Pero hasta prome cu e presidente Republicano a tuma e puesto presidencial, hopi pais donante ya a reduci nan gasto humanitario, y e agencia di UN tabatin dificultad pa logra nan meta financiero.

Durante e ultimo decadanan, Guterres y su predecesornan a confronta hopi obstaculo pa implementa cambio significativo den UN—cual a ser funda despues di e Segunda Guera Mundial—pa hiba e organisacion den un epoca moderno, cu podernan diferente, tecnologia nobo y divisionnan global mas profundo. Un problema central ta cu aunke e secretario-general ta e hefe ehecutivo di UN, e poder ta den man di e 193 pais miembro di e organismo, cada un cu ideanan diferente riba e mundo y riba e rol di UN.

UN tambe a enfrenta criticanan fuerte pa su falta pa preserva paz y seguridad mundial—su mision principal—cu criticonan referiendo na e guera den Gaza, Ucrania, Sudan y Congo, entre otro.

Entre e ideanan bao discusion na New York ta un propuesta pa forma un solo entidad humanitario, cu por inclui e coordinador di ayudo di UN, e agencia pa refugiadonan y e agencia pa migracion, mientras cu ta “usa” e experiencia di e Programa Mundial di Alimentacion di UN.

AP a reporta e siman aki cu hopi agencia di UN cu ta yuda mucha, refugiadonan y otro grupo vulnerable na mundo lo tin cu corta nan gastonan of elimina puestonan prome cu e sede central impone cambionan. Entre esnan ta e Programa Mundial di Alimentacion, cual ta anticipa pa reduci te cu 30% di su personal.

E hefe di e Comisario Halto pa Refugiadonan a bisa cu e agencia lo reduci su sede central y oficinanan regional pa baha nan gasto cu 30% y lo corta puestonan di nivel superior na mita. Otro agencianan, incluyendo UNICEF y OCHA, tambe tin plan pa implementa recortenan.

Otro ideanan riba mesa na New York ta un posible mescla di varios organisacion—posiblemente incluyendo entidadnan di UN pa mantencion di paz, droga y crimen, asistencia pa desaroyo, y oficina di asesor special pa Africa—den un solo entidad pa paz y seguridad.

Otro opcionnan ta inclui movecion di operacionnan di paz y seguridad di UN “mas cerca di e regionnan,” cu un maneho mas decentralisa, y un “restructuracion completo” di operacionnan politico y pa mantencion di paz.

Mas general, e reformanan proponi lo impacta e manera cu UN ta aborda tecnologia nobo manera inteligencia artificial y lo cambia e cultura interno, hasta e manera cu reunionnan ta ser restructura, operacionnan ta ser financia, presupuestonan ta ser estableci, y organisacionnan nobo ta ser crea. Sugerencianan pa spaar ta inclui move cierto personal for di ciudadnan costoso pa lugarnan mas barata, y un fusion di operacionnan den Roma.

Reuters tabata e prome medio cu a reporta e existencia di e memo interno.