Naturalmente lo ta hopi mas placentero pa indica noticianan mas positivo. Pero nos ta papia hopi di solucionnan tambe manera den e serie di columna “Plan di Emergencia pa Aruba”. Lastimamente mi ta haya mi mes forza pa reporta e realidadnan economico obvio, paso klaarblijkelijk, Aruba su ultra-kader, no kier reporta esaki den un manera honesto y transparente na pueblo.

Nos tin cu bisa si, cu si nos usa e temporada mas dificil aki, como catalista pa innovacion radical y liderazgo berdadero. Nos por hunto crea un Aruba mas prospero y economicamente sigur den plazo largo y strategico. Pero parce cu nos pais su kader no a yega e punto desesperacion ainda, pa echt tuma 4 aña di advertencia y conseho di innovacion na serio. Manera cos ta bayendo, e no lo tarda hopi mas.

Curva di distribucion di crecemento economico di Merca

Unda economia di Merca lo bay, e siguiente 12 luna? Un analista ta bisa A, otro banco ta bisa B, y instituto grandi ta grita C. Wel mi a usa un combinacion di DeepSeek 2.0 & Claude 4.0 pa tuma tur e pronosticonan economico di economista, banconan di inversion, modelonan di Banco Central di Merca, y factornan macro-economico up-to-date, asina yegando na un Curva di Distribucion di Crecemento Economico di Estados Unidos. Manera e hermentnan di Inteligencia Artificial, sofistica mes ta bisa nos, cu e crecemento ta bay ta basta slow, y riesgonan obviamente ta punta pa riesgonan pa e crecemento zwak aki cay mas hopi ainda den e siguiente 12 luna.

Kico esaki lo encera pa Turismo & Hotel na Aruba?

Den e siguiente stap nos a usa un bes mas e modelonan di DeepSeek 2.0, hunto cu Claude 4.0 pa traha un modelo hopi sofistica di pronostica Occupancy & ADR den US Dollar di Hotel na Aruba. Awo si nos wak e prome modelo, tin mas cu 62.5% chens cu crecemento economico ta bay ta zwak of te hasta hopi zwak. Dus nos a modela un “moderate growth” scenario riba sector hotelero di Aruba. E tabelnan ta pronostica e ADR den dollar y Occupancy, si en berdad economia di Merca slow, pero keda crece modera.

Nos tin cu bisa di biaha, cu esaki ainda ta un pronostico relatievamente “positivo”. Si nos modela un recesion mes mes, e cifranan cu lector ta wak lo parce luhoso. Pero pa no duna kader di ATA & AHATA un atake di curazon, nos a publica e model di “moderate economic growth”, ya caba por wak cu den e scenario aki cos lo slow considerablemente na Aruba. Vooral e kwartaal aki cu ta bay bin, esta Q3 2025, ta un “bodyslam” ta na caminda segun mi modelonan di Inteligencia Artificial.

Tin solucion:
Tanta no tanto, solucion innovativo cu tin, cu a raporta di dje pa mas cu 3 aña. Di energia solar pa henter Aruba, 3D printing di cas, automatisacion di salubridad, automatisacion di ley & accounting, entrada universal, granja riba container. Ki tur nos a wak di tur esaki? Cu hopi dolor den mi curazon, mi tin cu bisa net nada.

Mi kiermen di, ta con desespera nos ultra-kader mester bira, pa gewoon bin cu e proyectonan aki, cu lo beneficia full pueblo, riba plazo inmediato y strategico, pero bin na prijs di afecta negativamente “special interests” di grupitonan chikito.

Eigenlijk ta hopi laat caba, pero pa e serie di columna “Plan di Emergencia” ta e delaster chens pa nos ultra-kader yuda Aruba, prome cu impacto di e “Bodyslam” economico wordo sinti pa full pueblo.

Nota di Redaccion: E columna aki ta un opinion di e autor y no ta refleha opinion di Bon Dia Aruba.