CALOR PRONOSTICO DI TEMPO
Thermometer Sun Sky 40 Degres. Hot summer day. High Summer temperatures in degrees Celsius and Farenheit.

Aruba ta pasando den un temporada di calor fuerte. Segun Departamento Meteorologico Aruba (DMA) luna di augustus y september ta e lunanan mas caluroso di e temporada. Esaki ta nifica cu ciudadanonan mester ta bon prepara pa pasa e temporada di calor y evita cualkier complicacion di salud.

E aña aki World Weather Attribution (WWA), e Centro di Clima di Cruz Cora y Climate Central a publica un rapport en conexion cu Dia di Accion pa Calor (Heat Action Day), den cual a sobresali cu Aruba ta number un riba lista di paisnan cu a experencia mas dia di calor den un periodo di 1 aña (1 di mei 2024 – pa 1 di mei 2025).

Segun e Organisacion Mundial di Salud (WHO), e cantidad di calor cu un persona ta warda den su curpa ta ser afecta pa un incapacidad pa elimina e calor cu e curpa ta genera di su mes, paña cu ta stroba e calor di sali for di e curpa y un calor externo cu e persona ta haya di medio ambiente. E incapacidad pa regula temperatura interno y elimina e calor excesivo den e curpa ta causa heatstroke. E stress cu e curpa ta acumula mientras e ta purba di refresca su mes tambe ta pone mas presion riba curason y riñon. Di e manera aki, calor extremo por empeora e riesgonan riba nos salud.

Stress di calor ta hunga un factor grandi riba salud publico. Segun WHO, calor por empeora condicionnan medico pre-existente y ta un di e causanan principal pa mortonan relaciona cu clima.

‘Heatstroke’ ta un emergencia medico cu ta birando mas comun mientras mundo ta birando mas cayente. Entre adultonan mayor y hendenan cu condicionnan medico pre-existente, calor extremo ta aumenta e riesgo di tension cardiovascular, angustia respiratorio y morto prematuro. Pa trahadonan cu ta traha pafo, den solo y hende cu ta traha paden sin fria cara e riesgonan ocupacional ta aumenta, incluyendo deshidratacion, stress di calor, y productividad reduci.

Directie Volksgezondheid (DVG) y WHO tin liñanan di guia pa protege bo salud durante temporada di calor, manera entre otro, keda paden di cas, busca sombra y mantene e cas fresco cu cortina cera. Purba di no bay den solo durante oranan di dia mas calor, cual ta entre 11or di mainta cu 2or di atardi.

Bon hidratacion. Den temporada di calor hende ta soda mas cu normal, locual ta nifica cu e curpa humano ta perde mas awa. Pa preveni deshidratacion y heatstroke, mester bebe suficiente awa durante dia y come cumindanan cu hopi awa, manera cierto fruta y berdura.

DVG y WHO tambe ta recomenda pa bisti paña fini pa minimisa strobacion pa calor scapa for di e curpa, pa usa sunblock y sunscreen, limita actividadnan fisico. Atletanan tambe ta conseha di tuma precaucion durante temporada di calor. Actividad fisico por trece mas calor y agrega mas stress riba bo curpa pa refresca su mes.

Uso di proteccion contra sangura tambe ta importante ya cu temporada di calor por trece mas sangura y asina aumenta e riesgo di malesanan manera Dengue y Zika.

Ta importante pa no solamente cuida nos mesun salud y bienestar, pero tambe di esnan cu ta mas vulnerable pa calor. Ta bon pa yuda y haci varios ‘check in’ cu sernan keri durante e temporada aki, specialmente esnan cu condicionnan medico.

Ta importante pa doñonan di mascota ta consciente cu temperatura halto no solamente por afecta e ser humano, pero por tin efecto y consecuencia grandi pa e mascotanan, specialmente si e mascota ta pasa dia den cura di cas y no paden di cas.

Ta hopi importante pa mantene e mascota hidrata; percura pa e mascota, no ta mara den solo; muha e cacho frecuentemente, sobre todo na su cabes y na su bariga, ya cu esaki por yuda baha e temperatura di e mascota; corta e cabey di e mascota, si e ta un mascota cu hopi lana of cabey largo, pa asina yuda controla e temperatura di e bestia; y evita cu ta haci actividadnan fisico pisa durante oranan cu e calor ta mas intenso.