Nos anterior ministro presidente a bay publicidad pa reta su sucesor pa un debate tocante e ley di supervision di Reino, y contenido tambe di e ley local cu mester mira luz di dia, nos por supone. Si e actual mandatario acepta, nos por mira un show hopi parecido na locual lo mester tuma lugar di tur manera den parlamento tambe. E bentaha lo ta cu esun cu ta parlamentario ta menos limita den cu actuacion, compara cu un mandatario cu mester defende e propuesta di ley. Asina mes, den e caso aki e actual ministro presidente ta cuminza for di un posicion fuerte, pasobra e ta defende henter e documento manera cu e ta, irespecto ken a haci cual parti. Ta na e anterior ministro presidente pa indica cual parti di e propuesta no ta bon y kico e lo desea di mira cambia; un posicion no envidiable, pero al fin y al cabo, ta e mes ta propone e debate.
En todo caso un debate interesante, sigur si ambos bay ‘al grano’ y no keda pega den aspecto menos relevante, y por ta tambe un aporte importante na e claridad cu e ciudadano mester den e asunto aki. Nos lo tuma como punto di salida cu ambos ta comparti e pensamento aki. Esey ta trece nos si dilanti algun asunto cu lo mester esclarece di antemano. Por ehemplo: tabatin un equipo di consehero, mas tanto empleado publico di Aruba y di Hulanda, cu a traha riba e proyecto, manera bisa ‘na nivel di ambtenaar’, despues di cual e consulta ‘na nivel politico’ mester a tuma lugar ainda. Esaki por sugeri e impresion – eroneo – cu e responsable politico, sigur e anterior mandatario envolvi, por laba man pa loke ta e propuesta haci, bisando cu esey ta meramente loke e ambtenaarnan a presenta y cu su persona no tin di ta mara na esey. Esaki lo ta un distorsion grandi di realidad, pasobra den bida di tur dia ningun ambtenaar, mucho menos un grupo di ambtenaar, ta bay sinta hunto y ta inventa nan propio storia, cu posteriormente por keda rechaza completamente pa e mandatario cu no gusta e resultado. Realidad ta cu e grupo ta cuminza traha cu un cierto orientacion den ki direccion pa busca e formulacion di e diferente topiconan cu mester keda inclui den e propuesta. Si un mandatario ta keda insisti cu el a permiti e ambtenaarnan pa traha completamente ‘pa nan cuenta’, anto e mes mester carga responsabilidad pa e falta di comunicacion y orientacion ey. Den bida normal, y sigur den caso di un tema asina importante, e mandatarionan involucra ta haci nan trabao y ta den comunicacion estrecho cu e team di experto. Anto no por recuri na pone responsabilidad pa e proceso cerca e empleadonan envolvi, pasobra nan no ta carga responsabilidad politico y ademas no por papia mes publicamente tocante e caso y su contenido, esey ta na e respectivo ministronan, for di nan responsabilidad politico. Esaki ta importante pasobra e ta kita for di caminda e cuenta di busca refugio den e papel cu e team di consehero a hunga o no a hunga durante e proceso. E unico cos cu ta conta ta cu tin un documento riba mesa y ta na cada ken pa bisa si tin algun parti di e propuesta cu nan no ta apoya. Pa ta mas claro ainda: nos tin simannan largo ta scucha y lesa diferente obhecion y argumento, pero practicamente ningun di nan ta ‘toca tera’ y ta bisa exactamente kico no ta bon y con pa reformula esaki. Esey naturalmente ta conta pa e gritonan bashi di ‘perdida di autonomia’ sin por clarifica unda, con, y ki tempo a perde e autonomia ey, y mas importante ainda: con pa haya esaki back? Laga nos trata di defini mas exactamente kico e ‘perdida di autonomia’ ta encera, aunke di e criticonan mes nos no ta scucha esaki. E parti crucial di imposicion di supervision ta e trayecto di control di presupuesto, previo y posterior na e proceso normal di tratamento y aprobacion di ley di presupuesto den parlamento, di parti di conseho di ministro di Reino, asisti pa e colegio di supervision (CAft) cu tin un papel di asesoria. Si ta opone, ainda, unperdida di autonomia, anto lo mester protesta contra e imposicion mes di e control riba proceso di presupuesto. Y kico esey lo tin como resultado? Cu Hulanda ta bisa cu tin motibo pa mantene, ainda, e supervision y punto…
Por ultimo, e acusacionnan ta ken ta responsable pa e actual supervision, cu awor por bay den un ley di supervision di Reino. Laga nos ta bon cla den esaki: na 2015 mal gobernacion financiero, bao responsabilidad di e actual ministro presidente, a causa supervision financiero. Nos por a keda cu e supervision, di e mesun Reino, den e ley localactualmente ainda na vigor. Pero maniobra na 2019, di e actual partido opositor, pa saca supervision di Reino for di e ley local, a fracasa y Hulanda a keda asina rabia, cu a cuminza exigi un ley di Reino, pa evita cu na Aruba cualkier politico hinca den nan cabez di mishi cu e supervision atrobe. Por lo tanto, ambos ta carga parti di e responsabilidad pa e situacion actual, unda ta bay tin supervision pa hopi aña ainda. Si ta desea di tin un debate sano y util, anto ta recomendable pa di ambos banda siquiera debati riba con nos talogra progreso, pa cu tempo por sali di e supervision. Lo demas lo ta irelevante…