Den e edicion aki di nos column semanal tocante nos idioma Papiamento, nos atencion ta bay na nomber di un pais cu regularmente ta den nos medionan di comunicacion, skirbi semper segun e dos variantenan, sea cu un ‘s’ o un ‘z’: Brasil o Brazil. E pregunta ta: Kico ta lo corecto? Un consulta cu nos Vocabulario oficial ta duna nos como nomber di e pais: Brasil. Tambe, di acuerdo cu esaki: ‘brasilero’ o ‘brasileño’ pa e ciudadano di e pais o como adhetivo. E Vocabulario no ta duna splicacion, pero nos interpretacion ta cu kier a duna honor na con e pais mes ta skirbi su nomber. Di unda e ‘Brazil’ ta bin anto pa skirbi e nomber di e pais asina? Di e idiomanan cu nos ta maneha tambe, Hulandes y Ingles cu ta skirbi e nomber di e pais asina: Brazil o Brazilië. Ademas nos conoce na Aruba un lugar cu yama oficialmente ‘Brazil’ y ta aparece asina tambe den e Vocabulario. Nos no tin intencion di cambia esey, pero e forma di skirbi ta orienta riba Hulandes, como cu esey tabata e idioma oficial di gobernacion tempo cu a registra e nomber pa promer biaha, loke por bien ta mas di dos siglo pasa. E fenomeno aki nos ta mira den hopi nomber di nos geografia, cu por ta di origen Portugues/Spaño, pero cu den administracion publico a haya un forma ortografico di origen Hulandes. Un bon ehemplo ta e forma con tur sero, cu ta un palabra di origen Spaño, ta skirbi oficialmente ‘Seroe’: Seroe Colorado, Seroe Blanco, etc.
Sin embargo ta bon pa tuma nota cu den boca di pueblo e lugar tabata conoci semper como ‘Brasi’. Tambe nos conoce e mata cu oficialmente yama ‘Brazil’ pero ta pronuncia esaki como ‘brasi’ (brasí). Igualmente e nomber di un pisca cu ta aparece den e Vocabulario como ‘brazi’ cu tin e mesun origen. Origen di e nomber di e pais Brasil ta bin di e mata, cu e Portuguesnan a descubri na abundancia na costa di loke awor yama Brasil y cu a haya e nomber Paubrasilia echinata despues. E mata tabatin valor economico grandi, pa e colorante di color cora den e material di e troncon y rama. E palabra ‘brasil’ ta bin di Latin (‘brasa’) cu ta e mesun ‘brasa’ na Spaño y Portugues, cu ta referi na carbon o leña cendi. E palabra ‘brasil’ ta referi anto na un comparacion di e color cora di e colorante cu e cora di e material kimando. Exportacion di palo di brasil pa Europa tabata un di e promer beneficionan cu e Portuguesnan tabatin di e pais, te cu e ‘Terra do Brasil’ a bira tambe e nomber di e pais.
Aruba tabata conoce tambe un especie di mesun famia cu ta conoci te awe bao di e nomber ‘Brasi(l)’ pero cu a keda totalmente elimina den e epoca di deforestacion masivo, pa haya material pa forno di kalki y aloe. Si tin algun especie di Brasil na Aruba awe, esaki lo ta di importacion mas reciente.
E busqueda di material pa kima den forno tabata asina fuerte cu gobierno colonial a institui un cuerpo di cuidador forestal yama ‘boswachter’ pa trata di frena e deforestacion completo di e isla. Te awe por mira e consecuencianan di e kimamento di kalki y aloe den pasado, unda practicamente nos no tin nada mas di e vegetacion original di nos isla. Loke nos a keda cune ainda ta e nomber di e bario, cu probablemente ta referi na e mata di brasil.



