Diestres aña despues di ciere di e refineria (maart 2012) porfin e decision spera pa hopi tempo caba; ‘más vale tarde que nunca,’ por bisa. E anuncio sorpresivo di e desmantelacion durante e encuentro entre promer ministro di Aruba y su colega (demisionario) di Hulanda na Aruba a pone fin na un periodo largo di ningun actividad nobo. Esaki lo ta un tarea considerable y e hecho cu a busca apoyo di gobierno Hulandes ta parce un bon opcion. E desmantelacion no ta costa solamente hopi placa, pero ta haci necesario envolvimento di hopi experticio di demolision y remocion/exportacion di diferente material special toxico y peligroso.
E decision tin consecuencia tambe pa e proyectonan cu posiblemente tabata contempla ainda. Por ehemplo, tabata pendiente ainda e proyecto di LNG den cooperacion cu e compania Eagle LNG. E hecho cu durante bastante tempo no a tende nada mas di e proyecto, tampoco riba website di e empresa, tabata un señal caba cu viabilidad di e proyecto tabata casi nulo. No cu esey tabata un sorpresa pa nos como medio, ya cu desde inicio a expresa duda serio tocante perspectiva, cu o sin un refineria, di suministro di gas liquido na nos isla. Awor, cu e desaparicion di e refineria, henter e proyecto di gas natural na productor di coriente/WEB tambe probablemente lo yega na un final. Esaki ta trece cune e pregunta con ta sigui progresa den direccion di deshaci di e uso di heavy fuel oil (HFO) como combustible pa generacion di energia. E contesta logico, pero parcial, ta elabora plan pa mas contribucion di energia renovable na San Nicolas, pero esey no ta resolve e asunto completamente, pasobra e situacion ‘stand-alone’ di e isla ta haci cu lo mester tin un back-up confiable, pa garantiza suministro na momento cu e produccion di energia renovable ta ausente. Tambe tabata contempla e idea di produccion y uso di hidrogeno como combustible ‘rapido’ como back-up, pero esey a resulta dificil di realiza, tambe pa via di produccion di escala mayor den nos region, entre otro Colombia y Trinidad & Tobago, cu lo a haci produccion pa exportacion desde inicio caba un proyecto no competitivo. Esaki tabata conta tambe pa LNG cu vista riba benta den exterior, pasobra tur pais di cierto tamaño den nos region ta hopi mas avanza den nan suministro di gas natural.
Esaki ta trece nos anto na e posibilidadnan cu e tereno di refineria por brinda den futuro. Manera bisa anteriormente, por pensa den direccion di amplia produccion di energia di solo y biento. Pero di antemano lo mester contesta un pregunta: con ta para cu e parque solar cu ta existi masha aña caba, pero cu pa hopi tempo no ta produci nada pa WEB. Esey no ta nos impresion so; ta algo pa cual regularmente nos ta consulta e propio website di WEB, sin nunca mira un aporte di e parque cu mester por entrega 5 pa 6MW durante ora di operacion. Nos no ta bay specula kico ta e problemanan cu e parque solar; nos ta keda pendiente. E tereno di refineria en todo caso ta brinda e posibilidad di amplia e produccion di energia di solo ybiento, cu opcion pa otro actividad sostenible.
Facilidad portuario e asset mayor?
Na 2013 Camara di Comercio hunto cu varios empresa colaborador a tene un seminario tocante e posibilidadnan cu e tereno di refineria lo a brinda, si unavez no tabatin un refineria mas. Tabata trata entre otro di e posiblidadnan di explotacion di e facilidadnan portuario y uso di e tereno pa varios actividad bao di e denominacion general di desaroyo sostenible. E evento aki a mustra riba e posibilidadnan di uso di e facilidadnan existente, cu suministro di cierto producto petrolero cu Aruba lo mester mantene. Pero tambe riba e opcion pa crea un facilidad pa ‘transshipment’ di container. Loke no tabata asina conoci na Aruba tabata cu nos ta dispone di un puerto di casi 42 pia di profundidad, practicamente loke ta necesario pa barco di container te cu 5.000 unidad di 20 pia. Pa barco di 10.000 unidad si lo mester a crea mas profundidad. Esaki en todo caso lo a brinda posibilidad cu no ta existi na Barcadera, unda solamente barco chikito por drenta pa entrega di container pa Aruba mes. Cu e idea di crea facilidad di transshipment no tabata algo cu tabata biba na Aruba so, tabata e inclusion den e metanan di un di e empresanan cu Citgo a crea pa maneha e haf, di haci e tipo di transshipment aki. Eidea no a keda concretiza nunca, ya cu henter e proyecto di Citgo a resulta un fracaso. Otro opcion cu por considera ta San Nicolas como ‘port of call’ pa un di e lineanan crucero cu ta opera den nos region. Esaki den combinacion cu e apertura di un accceso na lama pa e ciudad, creando asina cierto diversificacion economico, aunke atrobe dentro di turismo. E punto cardinal den henter e desaroyo aki ta cu no por desaroya actividad riba e tereno sin tuma na cuenta e desaroyo socio-economico di henter San Nicolas, cu enfasis riba loke mester realiza pa e poblacion mes. Aki tin e posibilidad di combina actividad economico cu e rehabilitacion di e ciudad. Esey no ta encera solamente e centro di ciudad, sino tambe rehabilitacion di infrastructura y special atencion pa vivienda popular. Esaki ta bay ta un proyecto di mas di dos periodo di gobernacion, loke ta exigi seriedad di gobernante di tur color politico. Nan por cumpli…?



