
(AP) — Presidente Peruano, Jose Jeri a bisa den weekend cu su gobierno lo declara estado di emergencia na e frontera sur di e pais, y desplega mas forsanan arma den e area, mientras un cantidad grandi di migrante Venezolano ta bay nort for di Chile, unda sentimento anti-inmigrante a aumenta durante un campaña presidencial dificil.
Centenares di miles di migrante cu ta huy di crisis na nan pais di origen of ta busca miho oportunidadnan den exterior pa largo a crusa e continente y e frontera Peruano pa construi un bida nobo na Chile, un di e nacionnan mas stabiel y prospero di America Latino.
Pero cantidad di hende sin status legal na Chile – mayoria Venezolanonan cu a bandona e ruina economico y gobierno autoritario di nan pais den añanan recien – awo tambe ta bayendo den e direccion opuesto, mientras Chile ta prepara pa endurece su posicion contra inmigracion.
E faborito pa gana e di dos buelta di eleccion presidencial na Chile dia 14 di december, abogado ultra-conservador, Jose Antonio Kast, a construi su campaña rond di miedo popular tocante inmigracion for di Venezuela y un aumento den crimen organisa. El a filma un video di campaña na e desierto di Chile, frontera cu Peru, siman pasa, advertiendo inmigrantenan sin status formal pa bandona e pais mientras ainda nan por. “Bo tin 11 dia pa bandona Chile boluntariamente,” Kast a bisa, referiendo na e cantidad di dia prome cu un administracion nobo tuma over for di presidente iskierdista actual, Gabriel Boric. “Si no, nos ta bay stop bo, nos ta bay detene bo, nos ta bay expulsa bo. Bo lo bay cu solamente e paña riba bo lomba.”
Mesora medionan Peruano tabata inunda cu imagen di famianan migrante ta bay nort for di Chile drenta Peru. Dentro di algun dia, Jeri a biaha na e mesun area pa inspecciona control di frontera y a manda forsanan arma pa reforsa operacionnan di seguridad.
Residentenan den pueblonan na frontera nort di Chile a reporta caos mientras multitudnan cu a bandona Chile pero no tabatin permiso pa drenta Peru a keda pega den limbo. Diabierna, Jeri a convoca su Gabinete pa declara estado di emergencia den e region.
No tin un cifra cla di con hopi hende a dicidi di bandona Chile den luz di menasanan di Kast di deportacion masal, y loke abogadonan di inmigracion ta describi como xenophobia na e pais Sur Americano, cas di 18,5 miyon persona.
Diabierna, Kast a publica un video nobo ripitiendo su advertencia na inmigrantenan, y urgiendo Boric pa interveni. Minister di Exterior Peruano, Hugo de Zela a rechasa su comentarionan, bisando cu un candidato presidencial “no por papia den nomber di gobierno Chileno.”
Contestando con e campaña di Kast a haci impacto riba e fluho di salida di migrante, minister di Seguridad Chileno, Luis Cordero a bisa cu “retorica tin biaha tin consecuencia.”
“No por usa hende como medio pa crea controversia pa eleccion,” el a bisa. “Nos proposito principal ta pa preveni un crisis humanitario.”


