E aña 2025, ta den yega su fin y cu un comienso di aña 2026 na porta, a parce mi un tempo pa refleha tocante e aña cu a pasa den contexto di mi columna semanal di innovacion y mi columna macro-economico.
Prijs Di Oro & Plata Na Nivel Record:
Na banda macro-economico nos por wak e prijs di Oro a yega un record di $4.550,- US/troy ounce, y Plata ta na $79,-/troy ounce. Ambos Oro y Plata a hisa respectivamente cu 73% y 160% e aña aki cu a pasa. Pa hopi lector esaki por parce manera algo abstracto. Ki significado e prijs di Oro y Plata lo tin pa mi bida diario como lector? Wel simplemente e ta indicando cu inversionistanan full rond mundo ta cuestionando nan mes pa un temporada di inflacion halto den futuro cercano. Esaki siguramente no lo ta nada positivo pa confiansa di consumidor Arubiano, cual reportahenan di Centrale Bank van Aruba ya caba ta indica cu ta na un nivel comparabel cu pandemia di COVID.
Reserva oficial di Aruba excluyendo oro ta bahando
Un tendencia cu mi persona a señala pa basta tempo caba, ta e hecho cu “Stagflation” – esta e condicion economico unda crecemento ta slow, y inflacion ta relativamente halto – lo afecta Aruba significantemente. E caminda mas importante cu esaki lo expresa su mes ta den nos reserva monetario. Desde Mei 2025, reserva oficial monetario excluyendo Oro ta bahando den un manera hopi visibel y structuralmente den e delaster 6 luna cu a pasa. Awo mi no ta predeci esaki den un manera directo, pero e tendencia aki den nos reserva ta uno hopi importante, pasobra si e lo sigui, e peg entre e Florin Arubiano – US Dollar por bin den peliger, cual por causa un devaluacion den e Florin Arubiano, si e tendencia menciona sigui of te hasta acelera.
Innovacion acelerando: ola di automatisacion no ta leu
Na delaster lugar nos mester nota cu innovacion tecnologico ta acelerando na un velocidad extraordinario. Den tur perspectiva, esta loke AI ta capaz pa haci miho cu ser humano ya caba, esta cuanto e ta costa AI pa haci esaki, y eigenlijk con cerca nos ta di e proximo ola di automatisacion cu mi a predeci pa basta tempo caba.
Combina esaki cu e diferente ehempelnan di avancenan den Robotica, e ta mustra mi sumamente duidelijk cu nos ta cuminsamento di un revolucion tecnologico cu francamente Aruba no ta prepara p’e.
Cultura di miedo & critica constructivo no ta welcome na Aruba
Pero mas importante cu tur esaki, ta e hecho cu na Aruba, feedback basa riba hechonan simpel y verifica no ta wordo aprecia door di nos ultra-kader local. Mas frapante ainda, ta purba ignora tur esaki, boicotia tur esnan, incluso ami, cu si ta purba di tin critica constructivo pa nos pais progresa.
E prome fundamental aki mester cambia den añanan binidero si nos como isla Aruba kier bay dilanti.
Te ainda nos ta wak un vriendjespolitiek, window-dressing na nivel impresionante di nos ultra-kader. Por ehempel e problemanan structural den Svb y AZV no lo desaparece, pero si nos ta wak cu Gobierno ta partiendo regalo links y rechts, mientras cu si nos wak tendencianan structural pa cu e levensvatbaarheid di e fondonan aki, esaki siguramente NO ta na su lugar.
Awo nos ultra-kader por pensa, tanten e mayoria grandi di pueblo si no wak e berdad cu pa 2035 tur fondo social lo ta bashi incluso Svb y AZV.
Tambe kier nota cu mi persona un biaha a directamente yama Centrale Bank van Aruba pa cuminsa un dialogo tocante mi opinion y perspectivanan, pero den un arogancia (no tin otro palabra pa esey), nan a dicidi di ignora e yamada aki di mi persona pa cuminsa un combersacion realistico y constructivo tocante futuro di Aruba.
En fin nada constructivo a pasa pa soluciona e problemanan den fondonan social di Svb, AZV, e problema cu reserva monetario ta bahando, y un proximo ola di automatisacion cu por causa desempleo halto structural. Esaki tin cu cambia. Mi speransa ta cu mi columna lo catalisa esaki pa nos ultra-kader lanta fo’i soño pa tuma miho accion pa salvaguardia Aruba su futuro den pleno largo y strategico.



