Y ningun opcion ta facil

Nos minister encarga cu financia ta sigura nos cu un reforma fiscal ta na caminda. Nos no tin problema pa kere esey, y nos sa cu e ta necesario tambe. Nos tin un cantidad di impuesto cu di baina ta trece placa aden,pero si mester hiba henter e supervision y cobransa pa cumpli cu su implementacion, esaki por ta costando mas cu loke ta bin den caha di gobierno. Y nos mester bisa cu un di nan a keda elimina caba cu e ley di aumento y expansion di BBO, loke ta un bon prome paso. Ta trata di e successieblasting cu a keda aboli cu entrada na vigor di e ley menciona. E suma cu a drenta na 2017 tabata un poco mas cu 1 miyon florin, loke ta mas un estorbo cu e ta yuda. Pero mester bisa acerca cu e traspaso di bienes di herencia lo bay cay bao di overdrachtsbelasting, pues no kere cu bo gastonan den e tipo di transaccion aki na notario ta bay baha.

Nos tin tambe un zegelbelasting, cu ta data di e tempo di administracion gubernamental di Napoleon Bonaparte, y cu na 2017 a trece un miserabel 1,4 miyon florin aden, cu tur e gasto di print, administra, bende, registra e placa tambe, etc. Ademas di e molester pa e ciudadano cu mester bay Postkantoor pa busca un stampia pa cualkier tramite, mientras ta hopi mas facil pa simplemente cobra e placa di otro manera, sin e zegel. Ehemplo: pakico pa un peticion pa renoba rijbewijs mester bay busca un zegel? No ta mas facil pa no pone nada riba ningun documento, anto incorpora e suma di e zegel den e prijs di e rijbewijs renoba? Rocket science? Gobierno ta haya mes hopi placa y e ciudadano ta libra di un biahe extra pa Postkantoor, y Postkantoor ta libra di e tarea di administra tur e asunto no rentabel aki… Si pensa bon, gobierno por a elimina e molester aki tambe, pareu cu e cambionan den e ley di BBO/BAZV, pero ta parce cu, atrobe, nada ta sucede cu por ta un alivio pa e ciudadano.

Tambe nos tin impuesto ambiental, pa acomodacion hotelero y pa carrental. Esun pa e hotelnan y otro acomodacion ta trece bastante placa aden, aunke mescos cu esun riba vehiculo di huur no tin un alma cu por splica kico e impuestonan aki tin di haci cu medio ambiente. Tempo cu a bin cu esaki, simplemente gobierno (berde) tabata mester mas placa y kico mas facil cu dun’e un nomber aceptabel den e ambiente di e color ey. E impuesto riba vehiculo a trece aña pasa solamente 1,2 miyon florin aden, y e pregunta ta kico nos ta gana cu esey. Nos argumento ta lo siguiente: si cada puesto di ambtenaar ta costa alrededor di 100.000 florin pa aña, hasta ora bo tin un minimo di funcionario trahando riba e impuesto ey, nan salario y otro gastonan ta come gran parti di e entrada ey.

Awor e impuestonan grandi, y aki nos ta anda mas cuidadoso pa loke ta reforma, pasobra loke nos a menciona te awor ta e parti facil, cu no ta tuma tanto tempo y esfuerso pa elimina. Otro asunto ta por ehemplo e cambio, keto bay desea, di move pa mas impuesto indirecto y menos impuesto directo. Entrante 1 di juli nos tin un aumento considerabel di impuesto indirecto, pero no tin tanto ta baha na banda di e impuestonan directo. E futuro ta indica cu nos mester sigui bay den direccion di impuesto indirecto, pero e dragon di tres cabes cu yama BBO/etc. no ta e vehiculo cu nos mester. Na 6% caba e efecto cumulativo ta cuminsa mustra, y den futuro no por keda manda e porcentahe mas halto ainda. Ta imaginabel cu den caso di producto unda tin tres ‘schakel’, por ehemplo di wholesale, retail, y consumidor, e efecto inflacionario ta bira indeseabel. Alternativa? Cambia pa un BTW (VAT). Esey no ta un operacion facil, pero tin ehemplo di pais grandi y chikito cu a hacie caba. Problema? Aceptacion di e porcentahe bastante halto na cual e impuesto lo cuminsa su bida. Bay convence hende…

Probablemente esey ta di prefera, na luga di bay purba nos suerte cu e ABB (Algemene Bestedings Belasting) cu e anterior ministro encarga cu asunto financiero tabata kier, y a haya su mes lider par’e. Basicamente e ABB ta un impuesto riba benta di productor, servicio y di cobra ‘na porta’, cu incorporacion di impuesto di importacion den e impuesto nobo cu ta cobra ora ta importa, eliminando e BBO/etc. Problema? E porcentahe lo ta bastante halto y ta bira un problema politico di aceptacion… Ademas otro aspecto politico ta hunga un papel: ningun partido politico gusta ‘bisti paña bieu di otro’ pues e gabinete aki no ta bay introduci un ABB.

Kico ta e miho opcion den e situacion actual? Esey ta parce di ta un BTW, cu ta exigi un bon trayecto di preparacion y un bon sistema di control y supervision. Anto net esey nos no por bon… E cos aki ta bay tuma su tempo, pa por garantisa algo bon ehecuta.