E informe di delegacion di IMF a caba di sali y naturalmente nos mester dedica atencion na esaki. Den e edicion aki un resumen cu ta duna un impresion di loke e delegacion ta haya di nos situacion actual.

Por bisa cu gobierno a haya un bon rapport, pero pa mantene e comparacion cu scol, ainda falta mas prome cu fin di aña yega, pa mira si ta bay ‘over’. Ban spera cu e ta un estimulo pa sigui den e bon direccion, pero nos tin e obligacion di repasa e puntonan, tanto esunnan positivo como e riesgonan cu IMF ta señala, cu no ta desconoci pa nos tampoco.

Pa cuminsa por bisa cu IMF ta apoya gobierno den su intentonan pa yega na un reforma fiscal, di cual nos a mira e inicio. Pero con ta bay sigui? Esnan cu a pensa cu den e informe aki lo tin algo cu ta indica unda gobierno lo bay cu e siguiente pasonan, cu ta yegando pronto, lo a sali decepciona. IMF ta limita su mes na señala e cambio di impuesto directo pa impuesto indirecto pero no ta indica claramente si ta sigui e conseho di IMF, cu ta introduccion di un ‘BTW’ (VAT), o cu ta opta pa un otro alternativa, cu probablemente lo bay den direccion di un BBO modifica, pa minimalisa e efecto cumulativo, importante pa control di inflacion. E motibo cu tanto pais cu tabatin un sistema tipo BBO, a move den direccion di un BTW, ta hustamente e efecto inflacionario di e sistema cu nos tin. Nos por a sinti algo di esey caba desde mita di aña pasa, ora cu na lugar di 3,5% riba 3,5%, di repente nos ta paga 6% riba 6%, pa tur producto cu ta core via un importador, cu no ta e detayista. Si simplemente sigui aumenta e porcentahe sin otro medida, nos ta bin topa cu inflacion considerable. Si nos analisa bon, probablemente no ta bay introduci un BTW, pasobra esaki ta implica hopi preparacion; dificil pa kere cu awor ta bay anuncia esaki pa bin na vigor dia 1 di juli proximo. Di e manera aki nos lo keda den scuridad pa algun tempo ainda.

Di otro banda, IMF ta recomenda pa contene e gastonan di AZV, pero tambe ta recomenda pa no laga e gastona aki bin cay riba presupuesto di gobierno. Nice, pero ta ken ta paga esaki anto? Anos atrobe, ken otro…? Bon mira, semper ta nos mes ta paga conhuntamente tur e cuentanan aki, pero loke ta importante ta con e peso ta reparti. Ta keda un preocupacion cu nos tin un economia basa riba un grupo grandi cu no ta contribui tanto, y no por tampoco, ban ta honesto, y cu tin como consecuencia cu esnan cu e famoso schoudernan mas hancho ta carga hopi peso. Cuanto mas nan por carga? Naturalmente IMF ta recomenda pa tira un bista critico riba e gastonan di AZV, pero lo no ta mas logico pa nan recomenda nos stop di crea mas economia basa riba e mesun modelo aki? Cu cada 1000 camber di hotel nos ta importando mayoritariamente hende cu lo aporta par di cien florin pa aña, cu nan salario modera, pero ta añadi miles di florin di gasto pa persona…

Y esaki no ta tur. Por sigui den e rumbo aki, acepta tur e consecuencianan a corto plazo djis pasobra tin un crecemento economico, pero realmente esaki ta un rumbo sostenible? Den e relato di IMF aki ta recorda nos di percura si, den tur e medidanan, pa e ‘safety net’ social. Esaki lo mester bira un balente safety net anto, pa nos bay mitiga tur e consecuencianan di sigui elabora riba e mesun modelo aki. Naturalmente IMF mes tambe ta mira cu continua den e rumbo actual no ta bon, y ta conseha pa bay mas den servicio turistico di mas nivel y calidad, pero ta esey ta loke nos ta mira? Nos no ta asina convenci cu simplemente tira 3000 0 4000 camber mas den e modelo ta bay duna nos loke a lo largo nos mester. Nos no ta mira aki e cambio pa mas calidad, ta parce cu ta cantidad so ta conta. A proposito, ki dia nos ta haya claridad ta cuanto camber di hotel ta den ‘pipeline’ ainda? No ta ‘transparencia’ tabata e clave nobo… Nos gusta esey, pero nos kier mir’e tambe.

Pa termina, algo tocante e punto cu IMF tambe ta haya importante pa maneha bon, y esey ta e gastonan di personal. Aki atrobe nos ta pega riba e punto di contradiccion entre calidad y cantidad. Cantidad nos tin caba, de sobra, por bisa, y e ta obstaculisando yega na calidad, y ta stroba na yega na atende otro necesidad cu nos tin, manera mehoracion drastico di enseñansa. IMF ta menciona un punto so, pero cu tin hopi relevancia cu desaroyo economico, y esey ta ‘vocational training’: educacion dirigi na formacion profesional. Pa bay mas den calidad, nos mester mas calidad aki tambe. E pregunta cu ta keda semper, con pa cumpli cu deseo, si medionan ta keda limita den proximo añanan, pa por paga debe. Pasobra den esey tambe IMF ta bon cla…