Poco biaha un articulo den Bon Dia Aruba a haya asina hopi atencion, manera diasabra pasa e articulo cu a duna relato di un grupo di persona di origen Latino, cu a expresa nan malcontento tocante un expresion di nos Promer Ministro. No ta interesa nos tanto ta kico exactamente e supuesto promesa tabata y den ki forma el a keda cumpli of no; mas importante ta cu e grupo ta duna expresion di malcontento, cu de paso nan a conecta na final di e entrevista cu un conseho na e votador pa no vota riba e partido grandi den e coalicion demisionario. Aki ta unda e grupo ta duna claramente nan propio orientacion politico y cu esaki ta kita valor na un eventual keho hustifica, si tabatin algo unda cu gobierno no a cumpli.

Pero pa nos por valora ta di kico ta papiando, cumpli cu ken, cu cual grupo, y cumpli cu kico. Ta facil pa haci acusacion mal defini y despues bira duna conseho pa votacion tambe: bo mester tin curashi. Esey ta haci cu henter e grupo aki ta luci manera un grupo di persona cu ta haciendo trabao di proselitismo politico den asuntonan cu merece un acercamento mas obhetivo. Den maneho di e situacion di stranhero durante e actual crisis sigur tin cos cu no a anda manera mester ta, pero esey ta djis parti di e storia.

Aruba ta lidia pa hopi aña caba cu un poblacion relativamente grandi di inmigrante di e paisnan Latinoamericano mas cerca di nos. Den ultimo añanan un parti grandi di esakinan ta procedente di Venezuela, pa e crisis economico y social profundo causa pa e regimen comunista di Nicolas Maduro. Pero manera semper, pa nos no termina den un discusion confuso di Arubiano contra Latino, ta necesario distingui e diferente gruponan den e poblacion migrante. Nos tin hende , no solamente Venezolano sino otro nacionalidad di e continente, cu tin nan añanan ta biba aki y cu den hopi caso hasta a adquiri nacionalidad Hulandes. Nan ta ciudadano di nos pais, punto. Nos tin un grupo grandi cu den e crisis aki a perde nan trabao y por lo tanto nan permiso di estadia, y tambe tin e grupo cu tin trabao ainda pero no por renoba permiso pa e confusion cu tin na e departamentonan cu mester maneha e asunto ey. E caos ey ta bon conoci.

Awor esnan cu ta completamente indocumenta, cu ta e grupo mas problematico. Aunke tin hende cu tin varios aña ta biba y traha na Aruba di forma clandestino, nan ta den e situacion mas dificil, pero esey ta inherente na nan status di ilegal. Cierto momento e tema di ‘refugiado’ a surgi y un grupo no chikito a duna di conoce cu nan kier haya reconocimento como tal, pero esey den mayoria di e casonan no ta posible. Y pakico no? Pasobra nan a drenta e pais di forma clandestino y no a meld di biaha na un puesto di frontera anunciando cu nan ta solicita e status di refugiado. Ademas, bo mester ta directamente procedente di bo pais di cual bo ta huy. Biaha via otro pais y yega na aeropuerto anunciando persecucion na bo pais no ta bay duna e persona e status di refugiado. Awor, kico ta e problema fundamental di mayoria? Cu nan no ta califica pa bira un refugiado oficial, pasobra nan a yega, hopi biaha varios aña pasa, como turista y a djis keda atras. Pero nan ta akinan, den pleno crisis di Covid!

E pandemia di Covid a crea un situacion mas critico ainda, cu hopi di e personanan aki, cu tabata traha di forma ilegal, a perde trabao y no tabatin mas un manera pa sustenta nan mes.

Y kico esey ta significa pa gobierno? Cu mester a asumi responsabilidad pa presencia di tur e hendenan ey, simplemente pasobra nan ta den nos teritorio y mester atende nan, pa tratado internacional. Y gobierno a haci esey? Si, gobierno a asumi responsabilidad y a percura pa ayudo. Y tambe a cuminza organisa posibilidad di transporte pa e personanan cu ta desea esey por bolbe nan pais. Gobierno di Aruba, di cualkier color cu e por ta, no tin obligacion di regla permanencia eterno den nos pais pa ningun stranhero, ni den forma di empleo y lugar di biba, mucho menos di nacionalidad. Loke si ta keda ta e obligacion, cu tanten nan ta riba nos teritorio, cu nan mester haya e apoyo pa mantene nan mes na un manera digno. Manera constata caba, esey ta sucede; na Aruba no tin hende cu ta lastra riba caya y tin cuminda pa tur. Felizmente nos no tin e situacion manera na pais bisiña Colombia, cu mester atende forzosamente mas di miyon y mey di ciudadano Venezolano, den condicionnan dificil pa nan propio poblacion tambe.

Pero tin un cos cu nos no mester tolera: ora bo no a bira ciudadano di e pais aki (ainda), bo ta keda leu di politica interno. Esnan cu a bira ciudadano caba, tin tur derecho di comenta y expresa nan simpatia. Loke nos no mester ta pa partidonan politico, cualkier cu e ta, usa stranhero pa figura den un asunto cu ta regarda solamente anos como ciudadano.