Un carta manda di departamento di Recurso Humano na directornan di diferente entidad gubernamental, unda ta mustra riba e reglanan vigente encuanto ausencia no autoriza, a causa bastante reaccion. E noticia aki, cu nos medio a publica, como noticia y no como comentario, a haya bastante reaccion, e mayoria negativo pa gobierno. Esey riba su mes no ta bisa cu esey ta e opinion corecto, pero ta mustra si e necesidad pa analiza mas aleu kico e asunto aki ta encera.

Por bien cu e ‘timing’ di e carta a causa cierto iritacion, pero basicamente gobierno no a haci nada mas cu recorda e empleado publico cu tin regla cu ta conta pa nan tur. Y esey no tin nada straño cune; e formulacion den articulo 17 inciso 2 di LMA, no ta contene e famoso frase na Ingles, ‘no work, no pay’, pero ta esey e ta bisa. A proposito, den nos Codigo Civil, capitulo di Labor, nos ta haya e mesun regla cu ta conta pa e empleado cu un contrato laboral segun ley civil: bo a keda sin traha, sin por duna motibo valido o no tabatin permiso, bo no merece pago… Tur parti di mundo e cos aki ta mescos.

Awor, nos ta bisa esaki pa apoya gobierno? No, nan mes ta bon capaz pa defende nan propio causa, pero ta importante pa den situacionnan asina, unda e debate ta bira bastante cayente, pa tene cabez friu y keda distingui cosnan segun cu nan ta y no loke nan ta aparenta. Y e cabez friu aki lo por resulta hopi importante den e proximo dianan unda un intensificacion di e accionnan sindical ta parce un opcion real. Despues di un serie di accion ayera, na varios departamento di gobierno y empresa estatal, organiza pa e sindicatonan cu ta opone maneho di gobierno encuanto e reduccion di salario di 12,6% cu gobierno ta desea di mantene, no ta mira di inmediato un dialogo ta surgi, unda ta discuti na mesa con ta continua. Y aki ambos banda tin nan problemanan. E empleadonan y nan sindicatonan tin e problema cu ora hiza e nivel di accion, por ehemplo te na paralizacion di trabao esencial pa funcionamento di economia, gobierno lo acudi inmediatamente na corte pa pidi prohibicion di tal accion. Un di e sindicatonan cu a opta pa no join den e accion aki, ya a duna di conoce cu e sentencia di corte contra un sindicato cu a bay huelga aña pasa, ta un consideracion serio pa no tuma accion na e momento aki. Reactivacion di economia ta na e momento aki e asunto primordial pa comunidad, pa e bien comun y accion sindical cu por haci daño grandi na esaki lo por spera un veredicto similar di corte.

Si gobierno haci concesion na su empleadonan, e problemanan financiero, sin ayudo Hulandes, ta bira demasiado pa maneha. Gobierno simplemente no por subi e caminda ey. Gobierno ta ‘entre la espada y la pared’ unda ningun opcion ta mustra bon, pasobra keda sin haci ningun concesion por mustra fuerte a corto plazo, pero e situacion den e proximo añanan, ta exigi un bon relacion cu tanto empleado publico y nan representantenan, como tambe cu sector priva, tanto empleador como empleado. Y sali awor como e ‘winner who takes all’ pasobra e sindicatonan no por bay yega na accion mayor, lo no crea un bon ambiente pa loke mester haci pronto na nivel di reformacion. Y loke ta bin ainda, ta hopi y pisa. Ban cuminza cu e empleadonan publico mes. Nos no ta punta dede riba ningun hende, pasobra nos no sa ta ken ta traha o ken ta bebe koffi y papia politica so. Es mas, ni gobierno mes no por sa esey, asina deteriora y caduca nan sistema di evaluacion di empleado publico ta. Y te na e momento aki, realmente gobierno(nan) no tabata ‘give a damn’ ken ta traha of no. Loke ta(bata) importante ta ki espacio financiero tabata disponible pa por hinca nan hendenan den e aparato. Nos a yega na mas di ocho mil salario pa paga tur luna y si tin politico cu kier emplea mas hende, nan mes bay paganan, pero no di nos placa.

Esaki ta implica cu den e proximo par di aña gobierno, bao presion Hulandes, ta obliga pa bay back cerca e mesun empleado publico cu por lo pronto no ta haya su salario completo, pa cuminza un operacion di restructuracion y reduccion di personal unda esaki ta necesario. Ta un realidad grandi cu hende en general no gusta cambio, y tumando na cuenta e bataya actual, esaki ta crea un situacion dificil pa maneha y realiza cu exito loke nos sa cu ningun partido politico ta sostene: baha e aparato publico na un tamaño aceptable y alavez yega na aumenta drasticamente eficiencia y servicio na publico. Esey ta imposible? Pa mas cu nos ta critica gobernacion, tin oficina di gobierno cu ta funciona eficientemente. Nos ta hasta duna un ehemplo: subi website di Censo y traha un cita pa busca documento, haya un cita casi di inmediato, bay na e ora stipula y keda cla den 5 minuut. Nos a ‘time’ e…

Problema ta cu e mesun politiconan cu a malcria e empleadonan publico, permitiendo desorden tur caminda pa motibo politico, awor mester mustra nan cu den gobernacion tambe tin ‘no work, no pay’. Ironia di bida.