Recientemente riba rednan social, conocido activista Nigel Maduro a publica varios video den cual por mira un aglomeracion grandi di vehiculonan UTV/ATV na Tres Trapi. Esaki a causa un reaccion den comunidad cu ta expresa nan disgusto pa e sobreturismo cu tin na Aruba.
Antes Tres Trapi tabata ser considera como un lama scondi, un “spot” pa localnan por bay relaha, medita y disfruta di e lama di Aruba sin tanto turista rond. Awor esey a cambia. Tours y boto ta yega Tres Trapi ta hacie practicamente imposibel pa localnan mes por disfruta di nan lama.
E videonan publica pa e activista a ricibi un cantidad di reaccion y comentario di ciudadanonan cu ta expresa no solamente nan disgusto, pero nan preocupacion pa e naturalesa y e futuro generacionnan di Aruba.
“Esaki lo mata naturalesa. Manera na Baby Beach. Nos sa cu nos ta biba di turista, pero e mester ser controla. Mi a biaha hopi y a mira luganan caminda nan tin un maximo di hende cu ta permiti diariamente. Pero si nan no haci nada e comportacion aki lo destrui e isla,” un usuario a expresa den un comentario.
Otro a comenta: “Nos mes hendenan ta djis golos. Nan ta trece nan na luganan cu ta memey di nos areanan residencial cu ta luganan stima. Tur e tempo ey ta explota nos recursonan natural, perhudica nos naturalesa y e casnan di e bestianan. Tur pa mas placa.”
Hopi ciudadano ta señala e hecho cu e situacion aki ta bisto na diferente parti di e isla, por ehempel na Baby Beach, Mangel Halto, Eagle Beach, cu aunke ta lugarnan cu ta conoci pa atrae turista, e volumen di persona ta bira hopi.
“Increibel berdad. Mi mes a maak e mee. No tin ningun caminda trankilo mas cu local por disfruta sin topa cu cantidad di turista” ; “Na e parti costa Noord di Aruba ta horibel. Bo no por saca un bon potret di e area of Bushiribana… stof y ATV bruto ta core rond, manera hende salvahe…” algun otro ciudadano a comenta contando nan propio experiencia y desilusion cu e situacion.
Ciudadanonan ta preocupa tambe pa e efecto cu esaki tin riba naturalesa y animalnan, specificamente pa bida marino den e area di Tres Trapi, caminda antes por a mira cantidad di turtuga den oranan di mainta trempan, pero ya awor esey no ta e caso.
“Hopi erg mes. Nan ta laga sushi den lama, gara e turtuganan tene (te cu mi a para nan direct) y kere lama ta di nan… hopi jammer con nos isla a ser bendi y nos cultura ta poco poco ser laga den olvido,” un usuario a indica.
Alabes e usuario a expresa cu e situacion ta mas tristo ainda door cu ta localnan mes ta trece e cantidad di turista na e lugarnan aki y promove pa placa, na fin dia, sin tene cuenta cu naturalesa y medio ambiente den e area en bes di busca alternativa y con pa atende turismo na un manera sostenible. “Ganashi riba termino corto… daño riba termino largo,” e usuario a enfatisa.
Den e mesun tono, otro ciudadanonan a expresa cu pa hopi aña e ta landa na e area di Tres Trapi y antes e tabata conta te cu 30 turtuga pa sesion, pero aworaki e mester landa pa un ora prome cu e por mira un turtuga, leu di Tres Trapi.
Un usuario a conta cu el a biba y lanta cerca di Tres Trapi hopi aña pasa y hamas e no a presencia locual ta e tristo realidad awendia. “Tres Trapi y Boca Catalina semper tabata lugarnan trankil, na unda nos hendenan local y bishitantenan a comparti momentonan agradabel, disfrutando di e lama bunita y sereno. Nada contra turismo pero esaki ta hopi lamentabel,” el a indica.
Otro usuario a comenta: “Nos lamanan ta ser viola bou di e capa di pilar economico pa un miho bida di nos Arubianonan. What a joke! Mangel Halto tabata un tesoro scondi . awendia, e ta parce Sodoma Beach. E Flora y fauna maritimo di e luga aki a cuminsa protesta. Bisti bo duikbril y bay tira un bista.
Tin hende ta punta dede riba gobierno, pasobra nan ta esunnan cu ta duna permiso pa e tournan por yega para na e lugarnan aki, nan ta implementa maneho di e companianan aki y esaki, for di punto di bista di varios ciudadano, no ta bayendo den forma corecto.
Di otro banda tin hende cu ta compronde cu Aruba su pilar economico principal ta turismo y ta un aspecto esencial pa e isla y su hendenan por sobrevivi, pero esey no ta kita cu mester tin un miho manera.
“Nos ta biba di turismo, pero cos mester ta balansa. Mi a keda un weekend na un rancho na lama di Noord. Henter dia ATVnan ta pasa, coba e tera y lanta stof. Nos cu ta biba na Alto Vista y Turibana, nos casnan ta na werki di stof. Mester bin un cambio, anto lihe,” un ciudadano a comenta.
Otro a indica: “Hopi hende ta biba di turista. Hopi hende ta haci tournan cu turista. Tin hopi ta haci’e netjes y cu respet. Pero mi tin cu bisa mester tin un limite. Y hopi tourguide no ta respeta esey mas. Si bo ta haci un tour priva y bo ta mustr’e Aruba su tesoronan. Agradabel. Pero nan mester stop cu tour nan grandi cu 10/20 UTV y quad ta para y bisa e turistanan, boso baha eynan wak si boso ta wak turtuga. Esey ta demasiado. Y bin cu e trucknan grandi cu 20/30 hende den nan drop nan eynan gewoon asina. E ta mucho.”
Di otro banda, completamente contrario, tambe tin personanan cu ta di acuerdo cu e tipo di turismo aki y ta enfatisa e necesidad pa turismo pa Aruba. “Tres Trapi no ta di ningun hende. Mester ta contento y orguyoso di ofrece turista lugarnan pa nan pasa bon aki. Asina nan por bisa cu nan placa pa bin aki ta bon gasta. Tur otro isla cu bo bay, bo placa ta ser kita pa paga pa bo usa nan beach. Hende manera Samuro ta pidi bo placa of bende cos. Bo no tin trankilidad, yen di ladron rond di bo. Nos mester ta agradecido di tin hende pacifico. Asina ta stop di ta un “mierenn*ker” y ta agradecido di a nace na Aruba,” un ciudadano a comenta.
Turismo ta sigui crece y hunto cune e preocupacion di comunidad. Bon Dia Aruba manda pregunta pa Aruba Tourism Authority (ATA) tocante nan maneho di turismo. A puntra si ATA ta bay continua cu e mesun maneho di turismo, caminda ta keda busca mas turista y aumenta e volumen di bishitante, of ta bay move den direccion pa evita sobreturimo y sobrecarga di bishitante asina grandi na e isla. Bon Dia Aruba ta en espera di respuesta di ATA y lo informa pueblo den transcurso di siman.