Aruba Hotel & Tourism Association (AHATA) a emiti un yamada fuerte pa gobierno tuma accion pa guia e desaroyo turistico di e isla den direccion di sostenibilidad a largo plaso. Representando e sector completo di acomodacion—incluyendo hotel, timeshare, short term vacation rentals y e cantidad di negoshi cu ta depende di turismo—AHATA ta adverti cu e crecemento rapido di bishitante di Aruba mester bay compaña pa trahamento di politica igualmente decisivo pa evita e riesgonan di sobreturismo y desbalansa economico.

Recientemente mediante un publicacion riba su cuenta oficial di Facebook, AHATA ta reafirma un posicion cu e tin for di 2018: e isla mester di un moratorio riba construccion nobo di hotel y condominio den e region di Eagle Beach y Palm Beach.

AHATA ta indica cu mientras cu e capacidad di hotel a keda pa gran parti stabiel durante añanan recien, e sector di short term vacation rentals (STVR) a subi, creciendo cu un calculacion di 70% for di 2018.

Mientras cu e mercado di STVR ta un parti esencial di e producto turistico di Aruba, su expansion explosivo a surpasa regulacion, loke a conduci na preocupacionnan tocante cumplimento, permiso di impuesto y aplicacion di reglanan husto den henter e industria. E asociacion ta enfatisa cu tur operador di turismo mester sigui e mesun obligacionnan huridico y fiscal, incluso sigura permisonan di gobierno apropia y huurmento di tereno pa largo plaso, conoci como erfpacht.

AHATA ta señala cu den pasado, gobierno tabata otorga derecho di desaroyo y huur na cierto inversionistanan, dunando nan permiso legalmente vinculante pa construi. Ora e derechonan ey ta na nan luga caba, cualkier intento pa altera, limita of retrasa desaroyo por ser resolvi solamente a traves di dialogo directo entre gobierno y e inversionista. Comunicacion cla y direccion di politica fuerte, AHATA ta argumenta, ta necesario pa evita incertidumbre den e clima di inversion mientras cu toch ta proteha e interesnan di Aruba a largo plaso.

Den e curason di e mensahe di AHATA ta un cambio pa un strategia di turismo cu ta priorisa balor (e porcentahe di bishitante cu entrada mas halto) riba volumen (cantidad di turista). En bes di core tras di e cifranan di yegada cu cada bes ta aumenta, e asociacion ta kere cu Aruba mester enfoca riba atrae bishitantenan cu ta gasta mas y crea un forma di crecemento mas balansa y controla. E enfoke aki, e ta bisa, ta esencial pa evita cu e isla ta slip den sobreturismo—un condicion cu por daña medio ambiente, reduci calidad di bida di residentenan, baha satisfaccion di bishitante y na final debilita e beneficionan economico cu turismo ta destina pa brinda.

E asociacion tambe ta subraya e necesidad pa maneha turismo crucero miho, particularmente riba dianan cu varios barco ta yega simultaneamente. Olanan grandi di bishitante por abruma playanan, areanan di centro di ciudad y atraccionnan natural. AHATA ta recomenda pa establece limitenan diario mas estricto pa proteha e experiencia di e bishitante y reduci presion riba sitionan clave.

Tambe el a ripiti su yamada di hopi tempo pa un regulacion mas cla di UTV y operadornan di deporte acuatico, kende su crecemento sin monitoreo a lanta preocupacionnan ambiental y di seguridad.

Bon Dia Aruba a tuma contacto cu CEO di AHATA, Tisa LaSorte pa puntra tocante e puntonan cu nan a presenta. LaSorte a enfatisa cu e recomendacionnan aki no ta algo nobo. E organisacion tin añanan caba ta papia di e asuntonan aki cu funcionarionan di gobierno y den reunionnan formal. El a indica cu e publicacion nobo cu e asociacion a haci ta destina pa trece transparencia y presenta e lista completo di puntonan den un solo formato accesibel. Aunke e asociacion a presenta e proposicionnan aki na varios ocasion, LaSorte ta bisa cu hopi decision clave ta keda pendiente. AHATA ta subraya cu no a pidi gobierno un contesta oficial riba e puntonan aki, sino a ofrece nan recomendacionnan y awor ta spera di mira accion concreto.

E riesgonan di inaccion, LaSorte ta adverti, ta significante. El a splica cu sin accion turismo lo sigui crece sin control necesario, y e efectonan negativo lo resulta den un experiencia di residente y turista mas negativo y un economia menos exitoso. “Un economia menos exitoso ta resulta den un crecemento di problema social. Nos mester proteha nos futuro cu decision clave awor,” el a enfatisa.

E preocupacion y recomendacionnan aki ta yega na momento cu e industria di turismo di Aruba ta conociendo un rindimento fuerte. E isla a ricibi mas cu 1.42 miyon bishitante di estadia na 2024, un aumento di 12.8% compara cu e aña anterior. E crecemento a sigui te na 2025: pa fin di september, Aruba ya a registra 1.13 miyon bishitante, un aumento di casi 5% for di e mesun periodo na 2024. Na juni so a mira mas cu 126 mil huesped di estadia, cu un crecemento particularmente robusto for di Argentina, Brasil y Canada.

Pero hasta cu aumento di yegada, pronosticonan economico ta mustra cu crecemento ta bahando. Banco Central di Aruba (CBA) ta anticipa cu e entradanan di exportacion di turismo lo aumenta cu solamente alrededor di 2.3% na 2025 y 2.1% na 2026, compara cu casi 7% na 2024. E proyeccionnan aki ta sugeri cu Aruba por ta alcansando un limite pa loke ta trata capacidad, fortaleciendo e argumento di AHATA cu e isla mester enfoca riba atrae huespednan cu entrada mas halto en bes di atrae simplemente mas bishitante.

Datonan recien di Aruba Tourism Authority )ATA) tambe ta mustra señalnan trempan di cansancio di residente. Mientras cu un mayoria di e poblacion—rond di 68%—ta keda positivo tocante turismo, preocupacionnan tocante aglomeracion y trafico a bin ta aumentando. E rapport anual ta adverti cu sin miho maneho, sosten publico por debilita, creando riesgonan a largo plaso pa e pilar economico principal di e isla.

E caminda pa bay dilanti ta cla. Aruba mester modernisa su cuadro regulatorio pa cu e fenomeno di short term vacation rentals (STVR), percura pa cumpli cu impuesto husto y consistente, maneha yegada di barconan crucero mas cuidadosamente, y trece operacionnan di UTV y water-sport bao di control mas estricto. Na mesun momento, e mester encurasha un modelo turistico cu ta mehora e rindimento economico en bes di simplemente expande capacidad. Ta asina so, Aruba por evita e trampanan cu ta mira den otro destinacionnan unda sobreturismo a disminui tanto e bienestar local como e satisfaccion di e bishitante.

Aruba su industria di turismo pa hopi tempo ta e weso di lomba di su economia, creando cupo di trabao, oportunidad y prosperidad riba henter e isla. AHATA su mensahe no ta uno di alarma, pero di urgencia. E isla ta prospera—pero crecemento sin tuma e accionnan necesario, no ta un formula sostenibel. Cu decisionnan strategico y liderazgo cuidadoso, Aruba tin e chens pa sigura un futuro prospero, balansa pa tanto residente como bishitante.