For di ayera te cu mañan 3 di november ta bay tuma luga na Renaissance Convention Center e conferencia “Comprehensive Disaster Risk Management and Financial Resilience Workshop for Overseas Countries and Territories in the Caribbean” unda Aruba a wordo scogi como anfitrion e aña aki.

Esaki tin como obhetivo cu paisnan y teritorionan Overseas Countries and Territories (OCTs) den Caribe igualmente cu organisacionnan regional y socionan pa desaroyo por wordo discuti y comparti durante e tres dia aki nan experiencianan den gestion integral di riesgo di desasternan y proteccion financiero.

E conferencia aki ta tuma luga na nomber di grupo di Banco Mundial conhuntamente cu Caribbean Catastrophe Risk Insurance Facility cu apoyo di Union Europeo y Global Facility for Disaster Reduction And Recovery, bao resiliencia, Energia Sostenibel y Marine Biodiversity Programme (RESEMBID).

Pa cu esaki, Rendell de Kort economista consultant di World Bank a splica cu e enfoke di esaki ta con e pais ta prepara financieramente di antemano pa den e ora di confronta un calamidad e pais por tin cierto fondonan financiero disponibel pa enfrenta esaki.

Esaki ta algo comun caba manera de Kort a señala, den areanan comun den Caribe manera a sucede na Sint Marten cu na aña 2017 e isla a haya un horcan hopi pisa y “naturalmente a nan ta mas bezig ta pensa con den futuro sabiendo cu e cosnan aki ta pasa regularmente, esey no ta cay como un peso financieramente” el a bisa.

Den esaki tin representantenan di tur e islanan OCTs presente y tambe algun organisacion como United Nations World Food Programme, Caribbean Institute for Meteorology and Hidrology, ECLAL Subregional Headquartes for the Caribbean, Federico Baechi di World Bank, Mary Boyer y David Sisle di Caribbean Catastrophe Risk Insurance Facility (CCRIF SPC) Isaac Anthony y Elizabeth Emanuel di delegacion di Union Europeo na Guyana y Layla El Khadraoui, representantenan di RESEMBID su programa regional.

Bureau Rampenbestrijding Aruba tambe tabata presente den e conferencia aki, nan ta esun cu tin e responsabilidad pa prepara e pais den caso di cualkier desaster. Esaki ta encera diferente aspecto, no solamente e ser humano, tecnologia, data etc. E ta encera mantene hende sigur, conecta e informacion y nan aspectonan cardinal di maneho di negoshinan, pa nan por keda den operacion den un situacion di crisis/desaster.

Organisacionnan cu ta planifica, prepara y percura pa ta entrena den caso di interupcionnan inespera, a mustra di ta esunnan cu ta recupera nan operacion normal mas lihe cu otronan.

For di prome dia cu desasternan ta pasa e preguntanan financiero ta bin riba mesa, pa motibo cu tin cu wak con por financia cierto ayudonan den termino corto unda esun prome ta ayudo humanitario, pero na mesun momento como gobierno en general, nan tin cu pensa den termino largo con nan ta bay reconstrui e pais, con esey ta bay tuma luga y con diferente ministerionan ta wordo financia pa nan tin e recursonan pa nan por move dilanti.

Esaki ta un iniciativa cu a wordo financia door di e fondo Europeo RESEMBID unda e fondo aki ta activo pa un par di aña caba riba e islanan, loke ta nifica cu for di banda di World Bank a asisti e islanan OCTs caba durante pandemia di Covid-19 por ehemplo, cu diferente evaluacion di asistencia tecnico pa yuda nan supera eventonan inespera manera e pandemia cu tabata un “shock” unda segun de Kort a sigura esey no tabata un horcan pero e tabatin su impacto significativo, “World Bank tabata activo riba islanan ABC y aworaki na Corsou ta haciendo un evaluacion di food security pa Aruba tambe durante Covid por haci un evaluacion asina pa wak e impactonan social y economico di e shock”, el a bisa.

E proyecto de RESEMBID ta finalisando pero e tabata activo pa cuater aña manera el a compronde y ta dirigi pa yuda paisnan pensa con nan por ta miho prepara pa shocks den general.

E enfoke ta mas enfoca riba horcan, debi cu esey ta e tipo di impacto cu ta mas conoci den Caribe y pandemia tabata algo hopi diferente aunke el a para tur turismo y entrada pa Aruba lagando un impacto basta fuerte.

Minister di Economia, Comunicacion y Desaroyo Sostenibel tambe tabata presente den e workshop aki y el a expresa cu su persona tambe ta Teritorial Authorizing Officier (TAO) pa proyectonan di Union Europeo, esey ta nifica cu tur e proyectonan di Union Europeo ta cay bao su persona debi cu e ta envolvi cu esey reportando na Union Europeo.

Esey tambe ta e motibo cu minister Wever a wordo invita debi cu ta un conferencia cu ta wordo organisa door di Union Europeo a traves di e programa RESEMBID.

“Ta importante pa nos cu tin un conferencia di Union Europeo hunto cu World Bank aki na Aruba, di tanto representantenan internacional y esey caba pa nos ta un big win, pasobra e hendenan aki ta wak nos isla y nos luganan, cu tambe tin e facilidad di organisa un conferencia aki na Aruba cu tin un presencia di representantenan halto internacional”, minister Wever a señala.

Den su opinion e contenido di e conferencia aki cu ta basa tocante desasternan ta importante pa sa con por maneha esey “como islanan chikito, si algo ta pasa nos cu bin un horcan of un temblor, e pregunta ta con nos ta deal cu esey? Y p’esey mester aloca tur e fondonan pasobra tur e challenges ey e paisnan chikito aki tin”, el a bisa.

Di su parti, prome minister Evelyn Wever-Croes a trece dilanti cu e conferencia aki ta e resultado di trabounan di varios aña, na 2018 e trabounan a cuminsa, na 2019 nan tabata na Sint Marten pa firma e prome acuerdonan cu ta wordo cera entre World Bank y diferente paisnan cu nan ta wordo considera como capacita, nan ta trahando for di basta tempo caba riba resiliencia pa cambio climatico. “Aruba ta un isla bendiciona unda nos no ta haya mal tempo of horcan compara cu otro islanan den Caribe, pero asina mes nos tambe ta den e area di riesgo y p’esey nos ta participa”, el a sigura.

Pa finalisa, loke a wordo presenta ta manera un seguro di riesgo cu paisnan por cera cu World Bank riba efectonan di horcan of otro eventonan similar, “mescos cu bo ta sigura bo cas contra candela, den e caso aki ta pa e pais y esaki nan ta haci’e pasobra nan ta weita cu nos tur islanan aki si algo ta pasa nos pa loke ta horcan, e ta tarda pa nos tin e fondonan pa nos cuminsa recupera y reconstrui”, prome minister a declara.

Ademas, el a señala cu akinan ta mustra con paisnan ta yega na remarca y cuanto tin cu paga adelanta na e seguro pa garantisa hunto cu World Bank cu e placa ta bin disponibel hopi mas lihe, el a menciona.