Minister di Salud Publico: No por introduci contribucion propio ora un cantidad di hende ta depende di FASE

Aruba mester di fondonan for di Hulanda pa cumpli cu su obligacionnan y te ainda, tur cos ta mustra cu Conseho di Minister di Reino ta keda para riba cu mester cumpli cu tur condicion palabra, prome cu manda e siguiente tranche. Y e condicion mas pisa te cu awor ta e recorte di 60 miyon florin den gasto di AZV.

Prome Minister Evelyn Wever Croes a declara cu den caso cu no por sali afo, no ta duna Aruba mucho espacio cu no ta busca su propio prestamo, pero realidad ta cu ta Gobierno di Reino tin e cabuyanan den man. Segun ta Representante di Hulanda pa paisnan CAS (Corsou, Aruba, St. Maarten) esta Sr. Erwin Arckenbout na Bon Dia Aruba , cu pais Aruba, y Gobierno ta simplemente mara na palabracionnan haci y un di nan ta cu a acepta cu ta reduci e gasto di AZV cu 60 miyon florin.

CAft no ta splica e 60 miyon

Minister di Salud Publico Dangui Oduber, kende lo continua cu e responsabilidad aki den e proximo constelacion, a reacciona bisando cu e ta un discusion hopi dificil. “Nos a haya nos mesun den un situacion hopi dificil, ora cu nos a haci e peticion pa e di dos tranche di ayudo na 2020. E tabata na luna di Mei, ora cu Hulanda a pone e recorte di 60 miyon como condicion.”

Motibo tras di e condicion pisa aki, ta cu Hulanda ta considera cu e gasto di cuido medico na Aruba ta mucho halto. “Nos ta diferencia di opinion, pasobra te awe Gobierno di Hulanda, Conseho di Minister di Reino ni College Aruba Financieel Toezicht, CAft, ni Secretario di Estado Knops por a substancia con a yega na e recorte di 60 miyon. Esey ta 5 miyon pa luna.”

Segun Oduber, Aruba ta consciente cu mester corta den e gastonan di AZV y tin espacio pa reduci gasto. Aruba ta mas cu dispuesto pa sinta cu Hulanda y mira unda por corta gasto na forma structural y reforma e fondonan di AZV. “Nan ta para riba cu tin espacio pa corta 5 miyon florin pa luna. Hulanda ta referi na un revision cu Gobierno di Aruba, nos Ministerio mes, a haci di e gastonan pa mira unda tin espacio pa mehora e manera con AZV ta traha, den cuadro di eficiencia. Ta a base di e rapport ey, nan a conclui cu tin espacio pa corta 60 miyon florin pa aña di gasto na AZV. Nos te awe ta diferencia di opinion riba esey.”

Otro pais ta inverti, mientras cu Aruba mester corta den cuido medico

Pero asina mes a cuminza haci e ehercicionan pa baha gasto, pa purba yega mas cerca di 60 miyon. “E ta un ehercicio sobrehumano, pasobra den un pandemia, tur pais ta inverti mas den cuido, enbez di corta. Nos a haya nos mes cu nos mester corta hustamente den un pandemia.”

E Minister a ripiti cu na varios ocasion a bisa Hulanda cu Aruba ta dispuesto pa corta den e gastonan, pero cu a pidi pa duna Aruba e tempo pa por lo menos laga e pandemia pasa. Kier tempo pa economia recupera, pa ta menos dependiente di sosten di Hulanda y asina hunto pa yega na palabracion concreto. Pero Hulanda ta keda para riba e condicion aki.

Situacion fastioso

E realidad ta cu Aruba mester bolbe haci un peticion pa fianza for di Gobierno Hulandes y si dado caso cu Hulanda ta impone e condicion y Aruba bisa cu no ta de acuerdo, lo crea un situacion hopi fastioso pa Aruba. “Nos mester di e placa, esey ta un hecho. Sin nan placa nos no por cumpli cu nos obligacionnan.”

E Minister a sigura cu ta den combersacion constante cu Hulanda, unda ta manda tur informacion pa nan por tin un miho comprondemento pa e posicion di Aruba. E Minister ta contento cu durante IPKO a discuti e tema y cu Parlamentarionan Hulandes ta dispuesto pa scucha e posicion di Aruba.

Pero en todo caso a haci ehercicionan cu a yuda reduci e gastonan entre 35 pa 40 miyon florin. “No ta e 60 miyon cu nan kier, pero no por bay corta te den weso den un pandemia.”

Contribucion propio y lista positivo

Un di e argumentonan di CAft ta cu mester introduci un contribucion propio den e seguro medico, esta e asina yama ‘eigen bijdrage’ y tambe un lista positivo nobo di remedi cu por cierto a keda vigente pa algun siman so ora cu a introduci esaki na April. Por corda con Prome Minister Evelyn Wever Croes a hala e lista nobo aden, argumentando cu e ta mucho pisa pa hopi hende por paga na e momentonan aki.

E tema di contribucion propio no ta un discusion di awor, Dangui Oduber a bisa. “E ta un tema cu Gobierno durante Gabinete Mike Eman II y sindicatonan a discuti. Si e tempo ey a introduci e contribucion propio, nos lo no tabatin e problema aki. Ademas, ambos e contribucion propio y lista positivo ta parti di e ‘five wave model’ cu AZV a traha pa baha gasto.

Pero locual ta purba convence CAft ta cu dificilmente por introduci un contribucion propio durante un periodo di crisis. Minister Oduber a enfatisa cu a mustra CAft cu na momento cu mayoria hende ta bibando di subsidio di salario y di FASE, y cu ta un grupo chikito so a mantene nan salario completo ta dificil pa introduci contribucion propio. “Mayoria hende ta gana 60 a 80 porciento di nan salario y e otronan ta biba di FASE y si bin cu e contribucion propio pa cuido medico ta pone un presion adicional riba nan.”

E titular ta convenci cu un paso asina lo afecta e fondo di AZV mas pisa a lo largo. Pasobra hendenan lo no acudi na dokter ni lo paga pa nan remedinan cu ta pone nan den un condicion di salud mas precario cu despues lo rekeri intervencion mas caro. “E gasto pa AZV lo bira mas, pasobra un persona asina lo mester keda interna na hospital cu ta bay costa mas placa. Ta combersacionnan hopi fastioso, pasobra ta papiando di salud y bida di hende, mientras cu di otro banda nos mester cumpli cu e condicionnan a base di cua nos a ricibi sosten di likides di Hulanda,” Oduber a expresa.