Pa di tantisimo biaha Aruba ta manece cu un caso di multiple entrada hudicial na oficina gubernamental, na sede principal di gobernacion y varios residencia priva. Y no mester ta sorpresa cu atrobe ta trata di un di e cancernan principal den nos gobernacion, e trayecto di otorgamento di permiso di estadia.

Na e momento aki, unda e investigacion encuanto e personanan deteni, y otronan cu por sigui despues, ta den su fase inicial, no ta recomendable pa bay specula kico mas por tin tras di esaki. E investigacion, manera nos a mira varios vez caba den otro caso, lo bay yega unda e mester yega. Loke si nos mester analiza ta kico realmente ta e avancenan cu tabatin pa preveni e tipo di situacion bergonzoso aki. Si nos djis tira un vista di loke a tuma lugar den e ultimo decada aki, ta un serie di caso tabatin den cual gobernacion na e nivel mas halto tabata envolvi. Claro cu den e caso actual, si e mandatario ta declara cu e mes no ta bao investigacion, ta keda e e hecho cu autoridad hudicial a invadi su despacho. Laga e investigacion tuma lugar pa nos haya sa mas.

Sin embargo, esey no ta kita nos responsabilidad pa lanza algun pregunta critico, relaciona cu tanto problema cu corupcion den e trayecto di permiso aki. Kico por ehemplo tabata loke gobierno, mas ainda e mandatario responsable aki, a haci pa preveni cu nos ta sigui haya nos cu e tipo di corupcion aki? Esaki ademas tumando na cuenta cu di varios banda, entre otro for di e medio aki, desde e entrada di e gabinete aki a critica e unificacion di e cartera di Labor cu esun di Admision di Stranhero, cu a haya e bunita nomber di ‘integracion’. A señala esaki claramente como un ‘recipe for disaster’, loke el a resulta tambe, pero ta bon pa nos profundiza un poco mas kico ta e problemanan clave den organiza e asunto di e manera aki. Pa cuminza ta asina cu ora tuma e decision di pone ambos responsabilidad den man di un ministro, ta logico cu e ta bay mustra forza y ta tene un vigilancia hopi estrecho personal riba ambos departamento. Pero e apariencia di ta algo logico hustamente ta camufla e peligro grandi pa cos bay robez. Kico ta e caso?

E mandatario a tuma e decision cu e mes ta bay firma permiso. No mucho tempo pasa den e Editorial aki nos a recorda e lectornan cu den pasado recien esaki a conduci na problema grandi cu a costa e ministro di husticia di e tempo ey su puesto, bao insistencia di Hulanda cu no tabata acepta loke tabata pasa den despacho di ministro di Husticia. E caso aki ta pior pasobra e mesun mandatario tin e poder tambe pa dicidi riba e conseho laboral cu e ta considera apto. Loke nos ta mira aki ta un caso ehemplar di un despacho ministerial cu ta cuminza tuma over o copia trabao di e departamentonan, pa facilita cu e mandatario como maximo autoridad por firma permiso.

Di esaki e ora ta surgi mas pregunta interesante. Por ehemplo, e despacho ministerial ta dispone di acceso na e database di ambos departamento? Si tin acceso, ken tin y ki tipo di ‘rights’ nan tin den e sistema? Nan por cambia informacion cu a keda procesa pa e departamentonan, por ehemplo e consehonan registra, sin mester di duna cuenta? Si nan no tin acceso, e despacho ministerial tin un propio sistema digital, banda di e sistema di Dimas y DPL? Sino, di ki manera ta maneha informacion digital cu e ministro mester pa e procesa y firma e permisonan cu e ta desea?

Probablemente nos lo no haya contesta riba e pregunanan aki, pero ta importante pa señala cu den un sistema gubernamental sano ta existi un separacion di tarea, unda un mandatario ta crea su propio proteccion, lagando e maneho di informacion y e procesamento di peticion na e empleadonan publico responsable, y pakico? Pasobra dia bin problema di corupcion, ta empleado publico ta bay cera, no e ministro… Tin un motibo valido pakico den pasado tabatin ministro cu no tabata maneha e tipo di informacion ni proceso aki na nan despacho, pero tabata usa otro instrumento di control riba loke e departamentonan ta haci. Loke ta completamente corecto, pasobra finalmente e mandatario ta politicamente responsable y e no por cana rond cu wowo tapa, na modo di papia.

Di loke nos por conclui di e accionnan hudicial te awor ta parce cu entrada hudicial tambe na sede central di gobierno ta mustra den direccion di envolvimento di personal adhudica na despacho ministerial. Con grandi e envolvimento ey ta y te ki altura e ta yega dentro di e ministerio, esey nos lo sa ‘a su debido tiempo’. En todo caso e sucesonan aki ta mustra sumamente serio, pasobra haci un entrada hudicial di e forma masivo aki riba sede central di gobernacion no ta sucede si tabata trata di un par di ambtenaar corupto; tin metodo mas sutil y discreto pa maneha esey. Ta inimaginable cu e accion aki a tuma lugar sin conocimento previo di gobierno Hulandes, pa bon motibo…

Finalmente, e pregunta mas importante mester bay pa henter e gabinete actual, esta ki dia nan tin intencion di cuminza sanea tur e trayectonan di permiso, eliminando hustamente e procesonan dañino manera esun di Dimas y Labor den un solo man ministerial a resulta. Si no, di berdad e pais aki a bira abonado fiel di corupcion.