Den e edicion aki di nos column semanal tocante nos idioma nacional Papiamento, atencion pa e dia festivo di recorda formalizacion di Papiamento como idioma oficial, cu tabata dia 21 di mei. Na e fecha aki, na aña 2003 Papiamento a bira idioma oficial, banda di Hulandes. Mientras tanto por constata cu a tuma e decision tambe pa Papiamento tuma un lugar central den nos enseñanza basico, a pesar di incertidumbre existente si nos tin tur cos na nan lugar pa e proyecto grandi aki. Nos no ta bay ripiti loke a bindilanti caba den publicacion di e instancianan cu ta promove Papiamento, cu a aparece tambe den e medio di comunicacion aki.

Loke si ta importante pa enfatiza cu haya reconocimento pa nos idioma no ta solamente algo di celebra, sino tambe ta trece cune un obligacion di aporta y colabora den desaroyo di nos idioma, practicando esaki mas tanto posible di forma corecto, cada ken segun nan propio deseo y empeño. Como medio di comunicacion nos posicion ta diferente, ya cu nos ta para meymey di e desaroyo di nos idioma a base diario. Esey ta duna un obligacion extra, pasobra loke nos ta publica ta pasa bao wowo di miles di lector diariamente. Mihor nos percura anto pa skirbi di tal forma cu nos ta respeta loke tin, pero di otro banda ta mira lo valioso di e entrada continuo di palabra nobo den nos idioma y usa nan di forma apropia.Den e casi cuatro aña di existencia di e column aki, nos a toca un sinfin di tema, semper di forma critico, sin ofende ningun hende. Na ocasion di e promer aniversario, na augustus 2022, nos a publica un lista di e topiconan cu nos ta trata den e aña ey, di forma critico. Esakinan ta duna un bon impresion di e amplitudi e temanan y a la vez ta mustra cu ainda tur ta relevante. Un resumen:

Aki, akinan, akinanan… tocante uso innecesario y excesivo di ‘nan’Uso innecesario y excesivo di ‘wordo’ o ‘ser’Paso o pasobra? Papia y skirbi ta dos cos diferenteAtende cu… o atende? Atende un asunto cu un persona; no atende cu un asunto‘Encuanto di’ y ‘tocante di’, tambe ‘durante di’: uso incorecto y innecesario di e palabra ‘di’ Contra? O Contra di…?Uso corecto di ‘na’ den diferente contexto; ki ora ‘den’ y ki ora ‘na’?Palabra modifica incorectamente: ‘nombracion’, ‘comportacion’, ‘cargacion’ (nombramento; comportamento; cargamento)Parha o pahra…? Un palabra modifica recientementeTabatin o tabata tin…? Kico ta corecto? Gobernado o Gobernador… Ta usa e ‘r’ si of no? Diferencia entre idioma papia y skirbi

Agradable o agradabel…? Tocante origen Portugues/Spaño di e variantenanDirectiva o ‘Hunta di Directiva’ Con pa adopta termino corectamenteKi ora un palabra ta bira ‘Papiamento’…? E proceso di adopcion y adaptacionReforza, enforsa, reenforsa…? Palabra adopta di diferente fuente, reemplazando palabra existente caba“Esey no tin di haber cu…?” Corecto, of no? Origen di e expresionCompromiso, compromis, compromise…? Mesun palabra, adopta di diferente bandaDi dje, den dje, di unda e ‘dje’ ta bin…?Doble negacion: ki ora si y ki ora no?Uso di distincion di genero masculino/femeninoOrtografia uniforme un reto…? Variedad di ortografia cu medionan ta haya di tur bandaTerminonan opuesto: ‘progresivo’ o ‘progresista’; ‘conservativo’ o ‘conservador’?Entre ‘advertencia’ y ‘advertentie’; uso corecto of no?Curasha o encurasha…? Reforza o reenforza…? Uso corecto of no?Pret of leuk…? Eigenlijk of…? Influencia di Hulandes den PapiamentoPa of Pa…? Para o por…? Voor of door…? Origen di nos ‘pa’E la bay o el a bay? Kico ta corecto? Tocante eror gramatical cu casi no ta ripara… ‘Loke ta’ o ‘loke cu ta’?Paris o Parijs? Londen, London o Londres? Variedad den nomber geografico…Nacionnan Uni o United Nations; IMF o FMI…? Cual idioma tin preferencia…?Entre desaroyo liber y formalisacion di idioma: ki rumbo pa tuma?Papiamento manera papia…, o skirbi?Tocante uso di ‘es’, ‘esnan’, ‘esunnan’…‘Cune’ o ‘cu nan’: Tocante erornan cu no ta detecta facilmente…Papiamento ta rico na diferente tipo di vocal; a traves di influencia diversoAlgo mas di nos herencia Portugues; un exploracion den nos vocabulario

Nota: si bo ta desea pa nos trata un tema specifico atrobe, o mas amplio, laga nos sa via reaccion riba Facebook, o un mail na bondia.aruba@gmail.com