Den nos edicion aki di nos articulo semanal tocante nos idioma nacional, nos ta dedica atencion na e uso incorecto di palabra cu ta parce esun corecto, mas tanto pasobra nan tin mesun origen. Ta importante anto pa usa e variante corecto, dependiendo di e ocasion.

Un ehemplo di esaki nos a mira recientemente, unda envez di usa e verbo ‘captura’ a skirbi ‘capta’. Kico ta e diferenca y unda nos ta usa cual di nan? ‘Captura’ ta gara algo, den e caso aki mas tanto un persona, den sentido fisico, detene e persona. Tene na cuenta tambe cu ‘captura’ ta existi tanto como verbo como sustantivo; ehemplo: “Polis a logra captura e criminal peligroso.” Si nos cambia e frase minimamente, e ‘captura’ no ta un verbo mas sino e sustantivo: “Polis a logra captura di e criminal.” ‘Capta’ ta ser usa mas tanto den sentido figurativo, di ‘gara’ algo, comprende algo anto, por ehemplo: “E no a capta loke mi kier a bis’e.” Pero, ‘capta’ ta existi tambe den uso den sentido fisico, por ehemplo, ‘capta’ awa: “Sin dam nos no ta logra ‘capta’ awa di yobida.” E verbo ‘capta’ aki no tin un sustantivo segun nos Vocabulario oficial. Sin embargo ta parce nos solamente un cuestion di tempo pa un persona ripara cu e mester di un sustantivo pa esaki, y muy probablemente e lo adopta di Spaño e palabra ‘captación’, si acaso e no ta den uso caba aki, aya. Esaki ta parce nos mas logico cu inventa un palabra parecido, manera ‘captamento’. Igualmente den e caso di ‘captura’ no ta necesario un invento crioyo anto, manera ‘capturacion’ o ‘capturamento’. Hopi biaha e tipo di palabra inventa aki ta tuma lugar a base di desconocimento di e palabra original cu ta disponible. Aunke esey den pasado tabata e base pa modifica palabra y introduci e palabra cambia aki, awendia nos tur tin acceso na informacion digital y nos por averigua kico ta loke nos por usa. Esaki ta conta specialmente pa profesional, cu den nan trabao ta haci uso di terminologia disponible na e idiomanan cu mas nos ta maneha.

Curpa o cuerpo?

De vez en cuando ainda nos ta topa cu e uso eroneo di ‘curpa’ na lugar di ‘cuerpo’. Nos Papiamento conoce ambos, un ta producto di nos proceso di crioyisa palabra cu nos a haya di otro idioma; e otro nos a adopta manera cu e tabata. Muy probablemente e palabra ‘curpa’ tin su origen den Portugues (‘corpo’) y no den Spaño. Loke ta haci nos pensa esaki ta cu den otro idioma cu origen den Portugues, manera e Criol di Guine Bissau, e equivalente ta ‘korpu’ o tambe ‘kurpu’. Tene na cuenta cu den Portugues e ‘o’ na final di un palabra ta pronuncia manera un ‘u’. Na Corsou e custumber aki a keda conserva, mientras cu na Aruba nos a adopta e version Spaño di pronuncia e ‘o’ ey manera un ‘o’. E variante ‘korpu’ anto ta pronuncia exactamente mescos cu na Portugues, mientras e ‘kurpu’ lo por a desaroya despues, talvez tambe dependiendo di e region di e pais. En todo caso, no ta exclui e posibilidad cu e ‘kurpu’ a sobrevivi e biahenan entre Africa y Caribe y a bira na nos islanan ‘curpa’ o ‘kurpa’.

Awor e ‘cuerpo’; esaki ta e variante pa indica un organismo den sentido figurativo, manera ‘cuerpo policial’. Den e otro idiomanan di referenccia pa nos manera Hulandes y Ingles, tambe ta usa e mesun ‘body’ o ‘lichaam’ pa indica un institucion, mas tanto gubernamental. Por ehemplo, na Bonaire nos conoce e termino ‘Openbaar Lichaam Bonaire’ cu ta e forma di gobernacion cu e isla tin. Relaciona na e sustantivo ‘cuerpo’ nos tin e adhetivo ‘corporal’ cu ta parce nos un adicion mas reciente na nos idioma. Di mesun origen tambe ta bin ‘corporacion’ cu nos conoce tanto for di Spaño como Ingles (corporation) y tambe Hulandes (‘corporatie’). E uso mas frecuente ta den Spaño y Ingles, indicando den ambos un empresa di tamaño grandi, mientras cu na Hulandes e ta ser usa mas pa un asociacion o un colegio. E adhetivo corespondiente ta ‘corporativo’, cu por cierto no ta aparece den nos Vocabulario oficial, ainda.