Den nos edicion di e siman aki nos atencion ta bay na e uso corecto y mas economico di nos idioma, tanto papia como skirbi. Un frase bon structura, den tur idioma, mester duna e informacion cu un persona kier duna, sin eror y sin bisa algo dos biaha sin cu ta necesario. E fenomeno di cual nos ta papia ta conoci den ciencia linguistico como ‘pleonasmo’ (Spaño/Portugues), y na Hulandes igual: pleonasme; ademas Ingles: pleonasm. Un ehemplo bon conoci, cu lamentablemente nos por tende tur dia, ta ‘bolbe back’. Esaki di forma corecto lo mester ta: bolbe, o bay/bin back. Algun ehemplo mas: ‘El a scop e bala cu su pia’. Cu kico otro e lo mester a hacie anto, lo ta e pregunta logico. O: ‘awacero a yobe’.

Naturalmente tin e uso di pleonasmo den literatura tambe, unda e uso di esaki ta pa reforza loke e autor ta desea di bisa. Por ehemplo, ‘Un nochi scur, sin luna ni strea, a yuda e ladronnan logra nan obhetivo…’. Aki e pleonasmo tin un funcion obvio pa crea un cierto ambiente den e frase. Nada malo den esey. Pero den practica di tur dia, ta recomendable pa evita esaki.

Un otro forma di bisa algo dos biaha cu nos sa topa ta e uso di un tipo di referencia na algo dos biaha. Un ehemplo semper ta e mihor forma pa splica: “Esey ta net e tema di cual nos ta papiando di dje.” E frase(nan) corecto lo ta: “Esey ta net e tema di cual nos ta papiando.” O: “Esey ta e tema cu nos ta papiando di dje.” E ultimo aki tin un complicacion si, den e sentido cu e tin e doble ‘di’ aden. Den un anterior edicion nos a splica e fenomeno di ‘di dje’ cu en realidad ta un construccion un poco peculiar unda ta bisa realmente: ‘di di e’. E tabata ‘di e’ pero cu tempo esey a bira ‘di dje’ unda e segundo ‘di’ y e ‘e’ a bira un solo palabra. Nos Lista di Palabra ta reconoce esaki tambe como un palabra riba su mes, pero loke nos ta splica aki ta su origen. Ta bira tempo si pa Papiamento haya un diccionario cu splicacion di cada palabra, unda por amplia conocimento di nos tur. En todo caso, tin dos opcion pa un frase corecto, manera formula aki riba.

Un otro tema di uso no asina corecto ta uno cu nos a topa recientemente: “Nivel di lama ta bay hisa”. Esaki no ta corecto pasobra e verbo ‘hisa’ ta referi na un acto o accion, unda un otro actor ta percura pa e accion tuma lugar cu e suheto. Asina anto, nos por papia di ‘hisa peso’ y no ‘subi peso’ si nos ta papiando di e deporte, mientras cu ‘subi peso’ o ‘subi di peso’ ta referi na algo obviamente diferente. E frase corecto aki lo tabata anto: “Nivel di lama ta bay subi.” E verbonan ‘hisa’ o ‘lanta’ ta tipicamente referi na un actor y un suheto.

Por ultimo, un tema cu nos a yega di trata caba, cu ta e uso inventivo y talvez ‘innovativo’ di palabra di otro idioma, pa cual nos conoce caba e traduccion perfecto. Den e dianan aki di tratamento di presupuesto nos no por keda sin referi na e palabra nobo ‘supletorio’ cu ta uno ‘Made in Parliament’… Esey no ta kita cu den nos idioma pa decadas, si no siglo, nos conoce mas cu un variante perfectamente aplicable: un presupuesto suplementario o presupuesto complementario. E palabra ‘supletorio’ ta deriva directamente di Hulandes: ‘suppletoire begroting’. E ta bin di e palabra Hulandes ‘suppletie’ cu ta significa ‘aanvulling’, pues un ‘aanvullende begroting’, loke den nos orientacion mas riba Spaño ta complementario o suplementario. Como cu nos ta biba den un pais liber y democratico, nos ta opta pa no usa e ‘supletorio’ pasobra segun nos e ta un invento innecesario’.

Te aki e edicion aki y corda cu nos ta aprecia e lector su reaccion, positivo y negativo, riba nos pagina di Bon Dia Aruba riba Facebook.