Den e edicion di awe di nos articulo semanal tocante nos idioma nacional, Papiamento, nos ta bay atende e fenomeno special di cierto verbo cu a drenta nos idioma aparentemente di dos o mas banda y por lo tanto ta mustra un aplicacion di preposicion (voorzetsel na Hulandes) diferente, unda na cierto momento por bira un poco dificil dicidi cual lo ta corecto y cual no. Un ehemplo di esaki ta e verbo ‘insisti’, cu nos conoce primeramente for di Portugues/Spaño (‘insistir’). Pero e ta existi den Ingles y Hulandes tambe: ‘to insist’ y ‘insisteren’. E verbo manera den tanto caso ta origina den idioma Latin (‘insistere’), pero con el a yega na e diferente idiomanan ta distinto. Den caso di Portugues y Spaño e ta parti di e influencia mas directo den e teritorionan Europeo cu a participa den e herencia directo di Latin, cu tabata abarca henter region sur di Europa. Den caso di Ingles e penetracion a tuma lugar via e dominio politico y economico Frances pa varios siglo, y den caso di Hulandes e trasfondo ta e influencia Frances den idioma Hulandes, pa un gran parti via idioma huridico. Hulanda a conoce tambe influencia Spaño pa via di e ocupacion Spaño di e teritorionan cu awe ta conforma Hulanda, pero e posterior influencia Frances tabata mas fuerte, como cu Frances pa hopi siglo a sirbi como e idioma di comunicacion internacional y diplomatico.

Awor, pa bolbe na Papiamento, di unda nos ‘insisti’ ta bin? Claramente e promer influencia ta bin di Portugues/Spaño y pa un motibo logico: tur e palabranan deriva di, o relaciona cu ‘insisti’, ta bin di e mesun origen ey: ‘insistente’, ‘insistentemente’, ‘insistiendo’. Pero, despues e influencia Ingles a cuminza haya forza, particularmente den forma di e aplicacion di e preposicion cu ta usa semper hunto cune. Na Ingles ta papia semper di ‘to insist on’, mientras cu den Portuues/Spaño ta papia semper di ’insistir en/em’. Awendia nos ta mira anto e penetracion di e forma di origen Ingles den nos idioma: “Mi ta insisti riba e cos aki”. Normalmente lo bo bisa ‘insisti den’ pero hende dado momento ta cuminza usa ‘insisti riba’ algo, por ehemplo ta bisa; “mi ta insisti riba e tema aki”. Esaki segun nos ta bin di e banda di esnan cu ta mas costumbra cu Ingles y cierto momento e ta haya mas uso cerca otronan tambe. Pero esaki no ta kita e uso di e version Portugues/Spaño den un otro caso, manera ora nos ta papia di por ehemplo ‘Su insistencia den e practica ilegal aki’; o : “E ta insisti den e practica ilegal aki”. Den e caso aki nunca nos lo bisa ‘insistencia riba e practica ilegal aki’. Loke nos por mira aki anto ta un infiltracion parcial di idioma Ingles den nos idioma, mientras cu e forma tradicional relaciona cu Portugues/Spaño ta keda existi.

Den otro verbo parecido tambe nos ta mira un situacion similar. E verbo ‘consisti’ tin mesun origen cu ‘insisti’ y aki tambe nos ta mira cu na Spaño por ehemplo ta papia semper di ‘consistir en’, (este juego consiste en platos de diversos tamaños), mientras na Papiamento mas tanto nos ta bisa, den e mesun frase aki: “e set aki ta ‘consisti di’ tayo do diferente tamaño”, cu ta parce mas procedente di e version Ingles di ‘consists of’.

Pa completa nos analisis, no a trata e version Hulandes, aunke nos no ta kere cu tin algun relacion cu esaki den nos idioma. Den Hulandes mes e ta un palabra di uso limita, meramente huridico, cu ta conta solamente pa e verbo mes, ‘insisteren’, mientras cu no tin un sustantivo acompañante (‘insistencia’, o ‘insistence’) den uso, manera den e otro idomanan referi. Di igual manera nos por considera e verbo ‘persisti’ cu tin su diferente versionnan manera den Spaño/Portugues: ‘persistir’, ‘persistente’, ‘persistentemente’, etc. E ta existi den Ingles tambe, mescos den Hulandes, unda aki tambe e ta di uso mas tanto den terminologia huridico, unda e ‘persisteren’ ta significa mantene e opinion o punto di vista treci dilanti anteriormente den corte.