Den nos serie di articulo semanal tocante bon, y menos bon, uso di nos idioma Papiamento, awe atencion pa e uso hopi frecuente di e forma di ‘voltooid verleden tijd’ o ‘pluscuamperfecto’ (pasado perfecto) na Spaño, por ehemplo:“E ley a wordo (o ser) aproba”.

Den pasado tabata haci hopi menos uso di e forma aki den nos Papiamento, unda tabata maneha mas tanto e forma activo, directo, unda envez di tuma e persona como ‘lijdend voorwerp’ (complemento directo) ta construi e frase cu e persona como actor, por ehemplo, no ta bisa: “E ley a wordo firma pa Gobernador,”sino segun e custumber di antaño: “Gobernador a firma e ley.”Di igual forma, envez di bisa, o skirbi: “E cas a wordo geferf” ta bisa “A ferf e cas”. E construccion di frase cu e variante Hulandes ta duna problema tambe, pasobra ta aplica e ‘ge’ dilanti di e verbo, mientras cu e verbonan segun e variante Spaño (o Portugues), manera ‘trata’ o ‘canta’, no ta duna e complicacion ey. Cu tempo e uso di e forma pasivo aki a bira mas comun, te na e punto cu e ta menaza di bira e forma mayoritario den nos Papiamento.

Tin ora nos ta lesa texto unda literalmente bo ta trompica riba e palabra ‘wordo’ o ‘ser’. Kico pensa di e siguiente frase: “ E ministro a wordo puntra si ta berdad cu e proyecto a wordo para, pasobra e placa pa e proyecto wordo continua, no a wordo haya ainda. Pa ki tempo e proyecto lo wordo reanuda?” No ta mas simple pa bisa: “A puntra e ministro si ta berdad cu a para e proyecto, pasobra no a haya e placa ainda pa continua e proyecto. Pa ki tempo lo reanuda e proyecto?” E ultimo forma aki ta mas compacto, mas directo y mas di acuerdo cu nos Papiamento tradicional.

Nos ta di opinion cu uso sporadico di ‘wordo’ – o e version Spaño di ’ser’ – no ta un problema; e ta bira mahos ora un texto ta yena cu e palabranan ey, scogiendo cada biaha pa un forma di expresa cu ta haci uso di un forma mas elabora di describi algo, cu mas palabra, y cu ademas tin un alternativa mas elegante y completamente ‘di nos mes’. Den e era aki di hopi aprecio pa nos propio cultura, lo ta bon pa cuminza pone mas atencion riba e aspecto aki tambe: e uso apropia di nos idioma.

Manera nos a bisa den un anterior edicion, nos lo aprecia reaccion riba e column aki. Via nos publicacion riba Facebook nos ta aprecia bo contribucion.