E exodo den e Partido opositor democrata cristian a raiz di e conflictonan cu a surgi recientemente den nan seno, te awor a keda reduci na tres persona, di cual dos ta parlamentario y ta kedando cu nan asiento. No tin ningun indicacion cu tin mas persona cu ta opta pa sali di e partido, pero e caminda pa eleccion, normalmente, ta mas di dos aña den cual hopi cos por pasa.

E salida di e personanan aki en todo caso a ilustra cu no tur hende a aprecia e manera cu liderazgo di e partido a tuma e sentencia di nan colega parlamentario como algo pa ridiculiza, celebrando cu huez a condena e ex-ministro aki na ‘solamente’ un aña di prison, mientras cu e exigencia di Ministerio Publico tabata di varios aña. Nos mester kere awor cu e personanan aki tur e tempo ey no tabata di acuerdo cu nan mester sinta den parlamento cu e acusado aki, pero durante e tempo ey a opta pa no papia nada. Tur e tempo ey anto nan tabata obedece na e disciplina di partido, pero e dia a yega anto pa no haci esey mas. Cu nan paso pa otro lugar di sinta den parlamento, semper na mesun banda opositor, esaki no lo crea un teremoto den parlamento mes. A bin dilanti tambe e aparente division entre e grupo di e politiconan di mas trayectoria den e partido y e esnan cu recientemente a join e filanan partidario, pero pa vista di publico pafor di e partido e comportamento di e partido den e caso di e parlamentario acusa ta loke mas a causa disgusto.

E caso di e parlamentario condena por lo pronto no ta bay mustra cambio, y ta anticipa cu pa basta tempo e lo keda sinta den parlamento. E unico manera pa e renuncia su puesto ta si su partido pone presion suficiente riba su persona pa retira. Sin embargo, e decision a cay caba cu mayoria den e partido ta di acuerdo cu e situacion aki, y aparentemente no ta haya esaki un berguenza. Esaki no necesariamente ta e pensamento di tur e personanan cu den ultimo eleccion a duna e partido nan voto. Naturalmente nos por bay specula encuanto esaki, pero esey ta algo cu nos lo ripara den proximo eleccion. Di tur manera, nos no ta anticipa cu esaki lo amplia e base di apoyo den pueblo di e partido, mirando e hecho tambe cu no ta mustra cu tin un intento pa renoba e partido, y sigur no den sentido di mas consideracion pa integridad y moralidad. Pero, esey ta nan problema interno, nan mester deal cu e situacion, ya cu den e resto di e periodo parlamentario aki lo tin sigur e siguiente proceso hudicial pa trata e apelacion den e caso. Tur loke lo sucede den sentido publicitario, cu mas tanto lo ta negativo, ta core pa nan cuenta. Preparacion pa un proximo eleccion en todo caso lo no ta facil asina y e posibilidad ta existi cu e partido ta rumbo pa un existencia como partido di tamaño mediano, sin posibilidad di bolbe na e apoyo popular di un decada pasa.

Esaki ta mustra nos tambe riba un di e aspectonan mas interesante actualmente, cu ta e ampliacion di e representacion politico fuera di e dos partidonan tradicionalmente grandi. E partidonan chikito den oposicion tin di awor en adelante cinco asiento, mes hopi cu e partido democrata cristian ta mantene. Si un colaboracion den e proximo dos aña por resulta den unificacion di forza, esaki por cambia e panorama pa proximo eleccion considerablemente. Pero esey lo depende completamente di nan mes, ta demasiado tempran pa bisa algo. Sin embargo, lo tin e posibilidad si pa propone legislacion unda e cooperacion ta haya oportunidad di crece. Ehemplo interesante y importante, ta e cambionan constitucional cu por haci y pa cual awor lo por yega na e mayoria di dos tercera parti cu ta necesario pa esey. Tin den preparacion, asina leu cu nos ta informa, e adicion di Ombudsman na Constitucion. Banda di esey e mandatario encarga cu asunto di naturaleza a expresa e deseo di inclui derecho di naturaleza mes den Constitucion. Aunke nos no ta haya esey algo cu lo bay haci tanto diferencia, e problema ta keda cu den practica podernan economico y politico contra un administracion razonable di naturaleza y medio ambiente lo keda dicta loke ta sucede. Pero…, tin un cambio mas cu por introduci y esey ta e inclusion di e regla, cu ora un parlamentario ta bao acusacion penal formal cu ta encera prison preventivo, pa ley e persona ey ta keda suspendi como parlamentario. Esaki ta e regla cu Sint Maarten tin, como unico di e islanan autonomo, y esaki lo percura pa semper cu un caso manera esun actual no por sucede mas. Claro cu e partido cu a celebra su ‘victoria’ parcial den corte no ta bay vota na fabor, pero e partidonan den e coalicion lo mester por vota pa un cambio asina. Despues di tur e propaganda pa integridad como pilar pa nan accion gubernamental, y nan critica – corecto y hustifica – contra e parlamentario acusa, ta dificil pa bisa cu nan no ta colabora pa cera pa semper e posibilidad aki di tin hende den parlamento cu ta den un proceso penal. Nos no ta bisa di ta optimista pa mira esaki logra, pero a papia basta caba di integridad, mester actua tambe: esaki ta e oportunidad.

LJMADURO – 15-MEI-2023