Maximiliano Francisco Arends miho conoci como “Bibi” Arends ta un di e personanan cu for di edad chikito tabata envolvi cu carnaval na Aruba na unda el a yega di participa den e Club Tivoli como presidente cu tabata ubica na Wilhelminastraat entre añanan 40 y 50, segun loke el a conta.

Den un entrevista special pa Bon Dia Aruba, Arends a menciona cu e cas unda el a nace tabata pega na unda edificio di Aruba Tivoli Club tabata ta, un club cu a wordo lanta na aña 1921 como Aruba Dance Club pero despues a cambia e nomber, a haya un edificio nobo y cu e añanan despues a wordo desmantela.

Arends for di chikito caba prome cu segundo guera mundial, e tabata mira cu tabatin hopi actividad na Aruba Tivoli Club pa motibo cu hopi di e miembronan tabata biaha na Europa y nan a trece estilo di carnaval di Venice “e cual ta hopi luhoso y tabata usa hopi mascarada, pa e tempo ey tabata ideal, pasobra hopi di e miembro tabata pertenece na elite di e comunidad como dokternan of abogadonan y door di bisti e mascarada nan no tabata reconoce nan y nan tabatin e chens di gosa hunto cu e otronan”, el a bisa.

Cu e paso di tempo esey a bira mas grandi den e club pero e guera a paralisa tur cos y despues ora el a caba tur cos a bolbe sigui su caminda, e hendenan a bay caya primeramente cu e reinanan so riba un convertible, despues cu e tempo mas clubnan como Caribe Club, Watapana Club y Club Viceroy a uni y a cuminsa usa autonan y trucknan “esaki tabata mas un parada di reina den autonan convertible na aña 1946 y bay ariba cu a bira mas grandi cu trucknan di musica di e carnaval bieu cu cantica di Calipso cu tabata bisa ‘carnaval, carnaval esta dushi ta carnaval’ componi pa Rufo Wever, Padu del Caribe y interpreta pa Edwin Zichem, cu den e tempo ey tabata wordo toca pa diferente bandanan riba e trucknan.”

Tabata cosnan simpel loke nan tabata usa pa toca, poco poco mas hende a cuminsa uni na mas club y asina ey e paradanan a bira mas grandi, na cierto momento na aña 1954 aproximadamente, manera Arends a conta, e presidente di Tivoli a ripara cu tabatin hopi celebracion di carnaval rond di Aruba como steelband cu a cuminsa na San Nicolas y e club Chines cu tambe a cuminsa participa den carnaval den San Nicolas.

Door di esey, e presidente di Tivoli a haci un yamada pa tur club bini hunto y tur a bay di acuerdo pa haci un carnaval general cu e idea di celebra carnaval na Playa y na San Nicolas.

“Den e tempo ey carnaval tabata hopi diferente, e tabata mas binimento hunto di gruponan, organisacionnan y famianan cu tabata traha e cosnan di carnaval como headpiece, tabata cose e costume y tur cos tabata casi gratis pasobra e hendenan tabata bin hunto, e tabata manera un evento cultural social unda cu un par di caha di cerbes y otro cu tabata trece bolo, e hendenan tabata contento, esey no ta existi mas,” Arends a comenta.

Tivoli a cuminsa cu varios cos como Fakkeloptocht y Miss Carnaval na e tempo ey y na aña 80 a pidi e organisacion cu tabatin e carnaval general cu tabata yama Centrale Carnavals Commissie Aruba (C.C.C.A.) cu despues a bira SAC na unda a pidi nan pa trece un carnaval di anochi “pasobra Tivoli su hendenan tabata weita e bunita carnaval di luz di Disney World na Orlando y nan kier a introducie na Aruba,” Arends a menciona.

Na aña 1981 Tivoli lo a celebra su 60 aña caminda nan a bay di acuerdo pa organisa e parada aki den oranan di anochi cu na e tempo ey tabata peligroso y polis no lo a permiti esey segun a conta, pero el a bay door y a bira un exito rotundo cu pa di dos biaha e pueblo tabata asina contento cu Ligthing Parade cu nan a forsa pa haci’e cu steelband, super dancers, brassband y gruponan di afo.

Tambe el a corda cu den e tempo ey tabatin otro bandanan cu por ehemplo un cu tabata yama ‘La Nueva Fuerza’ cu tabata canta canticanan Latino, den idioma Spaño y otronan cu tabata di Soca, “e variacion di musica unda hendenan turista cu a yega di bay carnaval na Brazil henter ora nan tabata tende di steelband y na Corsou tabata tumba, tabata bandanan di diferente cultura musical y e hendenan tabata gos’e, esey tabata parti di e bunitesa di carnaval di Aruba tambe.”

Den e añanan ey pa participa den parada di carnaval mester a paga un suma di 100 florin, despues a baha na 75 florin y a finalisa na 50 florin, unda e gruponan a cuminsa bira mas grandi cu hendenan cu no tabata miembro y esey a bay na un participacion masha grandi mes manera loke ta awendia y a causa e ciere di e Club Tivoli pa via di falta di recursonan y hotelnan tabata ofrece diferente actividadnan di entretenimento.

Na final di aña 80 y comienso di 90 ta un tempo cu hopi hende ta corda di dje, na unda tur cos tabata cu hopi cooperacion, hopi famia y negoshi tabata sponsornan “pero durante cambio di siglo a bin un situacion nobo creciendo na Aruba y henter mundo pa loke ta trata progreso cientifico y tecnologia, e caracter di e hendenan a cuminsa cambia y e cosnan a cuminsa bira mas negoshi y asina carnaval a bira mas placa, unda carnaval a cuminsa bira hopi caro mes den ultimo añanan aki, por lo menos 12.000 florin mester pa paga e banda so pa un parada y esey a keda bira mas pio, cu tur respet pa e carnaval di awendia, pero bo ta subi riba internet, bo ta busca un grupo, bo ta registra riba computer, bo ta haya poco ticket pa bo bebida y bo ta bay baila,” el a expresa.

For di aña 2000 bay ariba manera Arends a sigura, e carnaval su luho, beyesa y su grandura, a cuminsa bira menos, menos luho, menos fantasia y creatividad y el a bira mas negoshi y esey ta loke Arends a señala cu a pasa den tur e temponan aki.

Igualmente, el a sigura cu e cu el a biba y disfruta e carnavalnan di antes hasta aña 2009, “mi tin miedo cu na un cierto momento e carnaval ta bay collapse y ta bay kibra su mes pasobra bo no por afford tampoco pasobra e situacion ta drechando despues di pandemia ta berdad, pero e balor di placa ta bahando y no por cumpra tur loke awendia mester wordo cumpra pa bo por haci un carnaval.”

E bon noticia cu Arends ta bin observando den ultimo añanan ta cu organisacionnan manera personal cu ta traha na hotel of companianan priva, a cuminsa traha estilo carnaval bieu, “nan ta bin hunto despues di trabou, nan ta traha nan coy carnaval y nan ta haci un fiesta prome cu e carnaval grandi, hasta e centro di barionan ta desaroyando manera esun di Noord cu tin Sunset Parade cu tin steelband bunita cu tur cos traha na man expresando e cultura y e tradicion di Aruba,”

Den su opinion, esaki ta algo cu e ta mira cu hopi positivismo, pa motibo cu segun el a declara, “si e cosnan ey no ta wordo paga mas nos ta recrea, reactiva e carnaval estilo di e temponan aya cu tabata masha creativo, masha social y hopi cultural,” el a finalisa.

Potretnan saca for di Facebook Page Historia di Aruba -Toen en NU.