Dia 10 di october 2010 Boneiro ultimo , Sint Eustatius y Saba cada un a bira un entidad publico den Hulanda. E expectativanan na inicio di e cambio estatal tabata halto. Durante e ultimo añanan a logra basta cos. E nivel di cuido di salu i di enseñansa a mehora considerablemente. Sinembargo, segun mi punto di bista, te ainda a tene mucho tiki cuenta cu nos cultura y circunstancianan local, pa cua tanto enseñansa como cuido mester ta na nan servisio. Tin hopi cos cu ta laga di desea. No ta tur e expectativanan cu hendenan tabatin dia 10 di october 2010 a keda realisa.

Ta necesario pa siña di e añanan cu a pasa, no pa keda mustra dede riba loke no a bay bon, pero pa mira dilanti y haci palabracion tocante futuro.

Na momento di e reforma sigur dos punto tabata di importancia dicon politicamente mira Boneiro a scoge pa un laso directo ku Hulanda. Esakinan por cierto tabata eliminacion di e retrasonan enorme riba tereno infrastructural y riba tereno di nivel di provisionnan, e area social. E concepto nucleo den e discusionnan di e tempo ey tabata cu semper e topico mester tabata prosperidad y bienestar di e ciudadano Boneriano.

Mientras cu desaroyo di un infrastructura solido (tanto fisico como humano) mester a contribui na un nivel di prosperidad mas halto, e sistema social lo mester a percura pa esnan vulnerabel, specialmente despues di a sali for di mercado laboral, lo por a hiba un bida digno di un ser humano. Na ocasion di e declaracion final, e ‘slotverklaring’ a encarga Hulanda cu e obligacion di cuido aki.

Infrastructura

Na momento ku den continuacion di mi disertacion mi ta papia tocante recuperacion riba tereno infrastructural, e ora ey esaki ta incluso infrastructura humano. Ta trata di suficiente capacidad di ehecucion di parti di gobierno pa por ehecuta e tareanan cu a asigna na dje adekuadamente. Ambos componente, tanto e infrastructura fisico komo esun humano, ta indispensabel pa un desaroyo economico duradero saludabel y solido, cu na su turno lo percura pa prosperidad pa cada ciudadano, loke lo ta un factor importante den e lucha contra pobresa (un di e Metanan di Desaroyo Duradero pa 2030 di Nacionnan Uní, di cua Hulanda ta un co-firmante).

Ta di lamenta cu despues di un laso di 11 aña, ainda Boneiro su infrastructura tin un retraso di tal indole, cu no por tin cuestion di un sosten solido di nos desaroyo economico. Contrario na un municipio normal na Hulanda, nos tin e tarea pa no solamente establece un infrastructura adecua, pero pa alabes mantene esaki na un manera duradero.

Un infrastructura bon hinca den otro y bon mantene no ta un meta riba su mes, pero esaki cada biaha di nobo tin como meta pa ta na servicio di e ciudadano, pero tambe na servicio di e producto Boneiro cu nos ta pone riba mercado como sosten di un di nos pilarnan economico mas importante, nos turismo.

Pero ta di importancia eminente tambe pa otro sectornan cu ainda mester desaroya y cu tin cu percura pa den futuro nos por hinca suficiente capital stranhero den nos economia pa un balansa comercial y un balansa di pago saludabel. Esaki ta duna nos e posibilidad pa den futuro diversifica e economia fragil di e escala chikito di nos isla, pa por wanta sla y no pusta riba un cabai so. E pandemia a mustra con fragil nos economia ta.

Den e sentido aki por pleita pa un asercamento conhunto integral di tanto gobierno local como e ministerionan envolvi, manera e conclusionnan di rapport Spies ‘Sinku aña konektá’ tambe ta boga p’e. Concretamente, pa realisa esaki mi ta boga pa un mandatario di reino apart (secretario di estado of ‘junior minister’) pa solamente islanan BES, cu e ora ey ta haya e rol di coordinado entre e ministerionan na Den Haag y e gobiernonan local na islanan BES. E retrasonan pa loke ta trata nos careteranan, e edificionan den cua gobierno local ta ubica, nos aeropuerto, nos haf, facilidadnan di IT y otronan ta substancialmente mucho grandi pa por garantisa un dunamento di servicio bon y pagabel. E conexion aereo entre e islanan ABC cu ta sumamente caro tambe tin su efecto.

Segun mi opinion mester busca e solucion den colaboracion structural cu financiamento structural. Den e sentido aki ta parce mi konsehabel y deseabel cu Hulanda y nos mes ta keda guia pa espirito y letra di articulo 73 di e Carta Magno di Nacionnan Uni, caminda segun mi ta duna suficiente garantia pa gobiernonan di teritorionan di cua e pueblo no a adkiri gobernacion propio completo ainda, y cu esaki Hulanda ta reconoce e principio cu interesnan di habitantenan di e teritorionan aki ta bini na prome luga y ta acepta esaki como un tarea sagrado. E contenido di forma actual di cooperacion cu a scoge ta laga di desea y tin ora ta ocasiona contradiccionnan fuerte cu no ta stimula un relacion gubernamental saludabel.

Man den man ku e realidad di Boneiru despues di un laso di 11 aña den e status nobo cu mi a describi aki riba, ta bay e infrastructura humano.

Manera e recuperacion riba tereno di infrastructura fisico ta na beneficio di e ciudadano, di e hende, asina tambe gobierno, tanto di Reino como local, mester carga, renoba y sigui edifica esaki mas aleu.

Pa e motibo aki gobierno mester ta ekipa cu personal cu ta cualitativamente bon capacita riba nivel di maneho, pero tambe esaki mester ta e caso riba nivel di ehecucion. Asina cierto tareanan na gobierno local, cu no ta acompaña pa e finansa necesario y personal cu ta cualitativamente bon capacita, no ta logra nan meta. For di e portier na entrada di e servicio te na e director den su toren mester ta convenci cu nan tin un solo tarea crucial pa cumpli cu ne, esta: duna servicio na e ciudadano.

Den e sentido aki mi ta boga pa un trayecto di recapacitacion acelera di e personal aktual (na un manera decisivo pa logra haya e persona corecto na e puesto corecto), pero tambe pa selecta y nombra preferiblemente profesionalnan local, esunnan cu ta pafo di Boneiro tambe. Relaciona cu esaki ta di importancia pa adapta e sistema di salario di gobierno local, mas tanto posibel basa riba mercado. Trabou tin cu paga, pero nivel di traha y pensa profesional absolutamente mester duna fruta.

 

Mester tuma otro incentivonan tambe na consideracion, manera otorgamento faborabel di hipoteca y disponibilidad di tereno na erfpacht pa personanan cu ta biba pafo di Boneiro.