E ofensivo di propaganda di gobierno a cuminsa move seriamente, loke tabata di anticipa cu eleccion den porta. Inmediatamente despues di publicacion di parti di e rapport di AIB encuanto e impacto economico di e refineria, gobierno a sali anuncia cu CAFT a dicidi di duna gobierno nan aprobacion pa e presupuesto manera cu e ta.

Kico esaki ta significa concretamente? Esaki ta mustra manera un victoria importante pa gobierno, despues cu CAFT a formula bastante duda den nan carta di 11 di januari, unda nan a solicita aclaracion riba diferente punto pa nan por bay di acuerdo cu e presupuesto 2017. Un luna despues, segun gobierno, CAFT ta duna luz berde pa continua manera cu e presupuesto ta. Si esey ta cuadra cu berdad anto den un par di siman di tempo gobierno a logra convence CAFT cu su entradanan extra di e reactivacion di e refineria, ta realistico.

Por ta cu gobierno a comparti e cifranan cu AIB a pone den su rapport pa gobierno cu CAFT y nan a bay di acuerdo? Esey nos no sa, pero den nos editorial di ayera nos a indica algun punto cu ta parce nos bastante exagera y dudoso den e expectativa cu AIB tin di e proyecto di rehabilitacion. Por ta cu CAFT si a guli e fantasianan aki? Esey lo no ta bon pa reputacion profesional di ningun di dos, pero ban warda cu conclusion final te cu nos tin e rapport di ambos nos dilanti. Den e rueda di prensa Prome Ministro a bisa claramente cu prensa lo haya e rapport completo di CAFT pero te na e momento aki nos redaccion no a ricibi nada.

Pero por ta cu tin otro aspecto importante den henter e asunto aki y e esey ta e papel di gobierno di Hulanda. Pa algun tempo caba gobierno di Hulanda ta kibra cabes ta con nan ta bay maneha e peticion di parti di Aruba pa participa den un prestamo grandi a base di bono, cu por tuma luga e aña aki pa cubri e necesidad di mas di 400 miyon florin, necesario pa renoba debe di bono cu ta madura e aña aki. Den e asina yama ‘Wittedonderdagakkoord’ Hulanda a compromete su mes pa inscribi riba un emision di bono asina, a base di un interes hopi abao, practicamente na e nivel cu Hulanda mes ta fia riba mercado internacional.

E presion lo ta grandi awor, pa banda di gobierno di Aruba, pa Hulanda bay di acuerdo pa tuma e prestamo grandi aki cu por ta na un poco mas di 2%. Riba mercado internacional Aruba lo por fia probablemente pa entre 5 y 6%. Pa logra esaki, e nota critico di januari di CAFT no ta yuda y no necesariamente ta carga aprobacion di gobierno Hulandes. Talbes prof. Bakker y su team a haya orden pa ‘lay low’ y duna Aruba un oportunidad pa proba cu e presupuesto ta realistico. Di tur manera, tin cuatro rapport durante aña pa vigila e proceso y si cos no ta anda bon, semper por duna gobierno di Aruba instruccion (‘aanwijzing’) pa tuma medida corectivo. Ademas, tin otro condicion mara na e asunto aki y esey ta cu mester un evaluacion faborabel di IMF, e agencianan di rating Standard & Poor’s y Fitch, di Rekenkamer y Conseho Consultativo.

Tambe ta asina cu no por uza e placa cu ta economisa riba interes pa cualkier cos. E ta destina pa baha debe di gobierno. E forma pa hacie ta cu ta pone e placa riba un cuenta separa y na e siguiente oportunidad di un debe cu ta madura, ta paga e suma capital na luga di bolbe fia un suma nobo.

Si esaki ta e rumbo indica pa e aña aki, anto e ta hiba nos na un situacion complica, mas cu tur cos pa e adversarionan politico di actual gobierno. Na prome luga gobierno actual por bisa cu nan politica financiero a funciona y nan ta yegando na un ‘balanced budget’, cu aprobacion di e institucionnan supervisor. E adversarionan dificilmente por bay critica un prestamo via Hulanda, ya cu e mehoracion di e situacion di debe ta algo cu no ta toca solamente gobierno, pero henter Aruba. Loke si tur cu ta desea di goberna den e proximo añanan mester corda ta, cu no tin espacio pa haci nada espectacular, ya cu desde 2018 mester aparece un surplus tur aña, pa hopi aña, pa e debe publico baha te na un nivel aceptabel.

Loke nos ta ripara awor caba, y esey no ta bira menos den curso di e aña aki, ta cu falta di placa ta afectando funcionamento di servicio di gobierno mas y mas. For di caminda cu no ta drecha te na polis sin material, esey ta bay ta e imagen di Aruba den e proximo añanan. Y loke ta keda e pregunta grandi di awor pa september, ta si e trabaonan na e refineria ta bay cuminsa. Te awor nos no a mira mas cu un aviso di Citgo, cu un par di funcion y e resto?