Den nos columnanan semanal nos a toca varios bes e tema di energia, riba un plaso mas largo y strategico, mundo (behalve Aruba) ta bayendo den direccion di casnan full “Net-Zero”. E termino aki kiermen cu un cas ta full of casi produci, warda y funciona riba energia cu ta wordo produci riba e propiedad mes. Pues eigenlijk completamente independiente di Utilities. Na varios pais, unda innovacion berdadero ta wordo stimula den luga di blokia, tin hopi experimento activo y beleid gubernamental cu ta stimulando esaki. Den e columna aki, nos lo toca e tema di “Casnan Net-Zero”.

Cas Net-Zero na Canada

Un team di ingenieronan di University of Western Ontario, a designa y publica varios investigacion riba un di e prome casnan casi full net-zero na Canada. Loke ta haci esaki impresionante ta cu e cas den cuestion ta bastante grandi y di dos piso. Tambe mi persona kier echt nota e siguiente cual a wordo nota door di Pearce, Western’s John M. Thompson Chair in Innovation: “Solar costs have now undercut grid electricity costs, making solar a viable and desired option for most Canadians.”

Pues den otro palabra, te hasta na Canada un pais cu hopi menos solo, ya caba energia solar, por fungi pa haci un cas casi net-zero. Debi cu e cas ta na Canada, un pais hopi friu, mayoria di e innovativo ta enfoca riba verwarming di e cas cu warmtepompen y un sistema di bateria avansa. Den tur esaki e cas experimental ta mas cu 4 biaha mas energie-zuinig cu un cas averahe segun e team di investigacion. (Mas informacion na e siguiente fuente: https://techxplore.com/news/2025-10-electrified-house-slashes-energy-bills.html)

Bateria pa tur cas na Aruba: Un cuestion di tempo pa bira realidad

E segunda parti di tin un cas full net-zero obviamente ta cu e cas mester tin su mesun sistema di bateria. Na Aruba ainda sistemanan di bateria ta bastante costoso y e Return-on-Investment ta mas o menos atractivo. Pero danki na teamnan di ingeniero full rond mundo nos por verwacht cu prijs di bateria lo sigui cay den futuro, cual eventualmente lo haci un bateria di cas tambe atractivo. Na 2024 e prijs mas barata pa bateria Lithium-Ion tabata $115 US/Kwh segun Bloomberg. Den futuro cercano nos por verwacht cu e prijs aki lo baha hopi, un ehempel di ciencia cu ta stimulando e trayectoria aki, ta un publicacion reciente den Nature Communications di experimentonan di un team di Pennsylvania State University. Splica hopi simpel, nan bateria experimental nobo ta 18% mas eficiente pa e cantidad di espacio e ta tuma. Esaki ta un ehempel, innovacion den tecnologia di bateria ta acelerando riba un basis extraordinario. Debi na esaki lo ta un cuestion di tempo prome cu e lo bira atractivo pa tur cas na Aruba cuminsa instala bateria. (Mas informacion na e siguiente fuente: https://techxplore.com/news/2025-10-bridging-boundaries-dense-thick-electrodes.html)

Smart-Windows: 27 grado mas friu

E delaster parti di un cas full net-zero ta cu e mester ta bastante energie-zuinig. Den hopi columna nos a toca e tema di airco-zuinig, verf dak blanco anti-solar. Pero pa hopi edificio bentananan tambe ta hunga un rol significante. Awo danki na e team di ingeniero na The Korea Advanced Institute of Science and Technology (KAIST), a designa un generacion nobo di “smart windows”, esta un bentana cu ta adapta su mes na e cantidad di solo pafo.

Experimentonan cu bentananan normal ta mustra cu e smart-window por haci un espacio mas cu 27 grado mas friu, cual ta un diferencia masivo. (Mas informacion na e siguiente fuente: https://techxplore.com/news/2025-06-mode-smart-window-indoor-temperature.html)

E combinacion di varios revolucion tecnologico, esta den energia solar, bateria, airco zuinig, coating blanco avansa y smart windows ta creando e fundeshi pa hopi si no tur cas na Aruba bira full “Net-Zero”. E lo tabata hopi mas productivo si nos tabatin un gobierno cu lo stimula esaki, pero en fin e futuro nunca por wordo blokia completamente, pues e soño di Cas Net-Zero na Aruba lo bira realidad eventualmente.