Siman pasa minister di Husticia Arthur Dowers a reuni cu e Comite di Ministernan di Conseho di Europa den relacion cu e reevaluacion di caso ‘Murray v. The Netherlands’. Durante e debate tocante e implementacion di e decision di corte den e caso di Murray v. The Netherlands, un hecho a sobresali tocante e situacion di cuido di salud mental den prisonnan di Caribe Hulandes: Aruba, Corsou y Sint Maarten ainda no ta cumpli cu standard Europeo riba derecho humano pa loke ta practicanan di salud mental den prison.
Casi un decada despues cu e Corte Europeo di Derecho Humano (ECtHR) a emiti su huicio historico na 2016 riba e caso di Murray v. The Netherlands, e Comite di Ministernan a reitera nan preocupacion tocante e progreso lento riba e islanan pa trece nan practica di salud mental den prison den cuadra cu standardnan Europeo riba derecho humano.
Un rapport na 2023 di e Comite Europeo pa Prevencion di Tortura y di Tratamento of Castigo Inhumano of Degradante (CPT) a nota varios punto unda Aruba no ta cumpli ainda cu standardnan estableci pa loke ta cuido mental pa prisoneronan, incluyendo un falta den evaluacion adecuado di specialistanan. Den respuesta na e rapport, autoridadnan a nota cu gobierno y KIA ta consciente y ta comparti e preocupacionnan aki, y cu KIA ta actualmente enfocando riba provee cuido basico di salud mental den su institucion.
E caso ‘Murray v. The Netherlands’
E caso central den e debate ta concerni John Murray, un prisonero sentencia pa cadena perpetuo cu a ser condena di asesinato den añanan 1980. Murray a pasa decadas den detencion na ambos Corsou y Aruba, y tabata conoci pa tin problema di salud mental. Segun e corte, Murray a experencia tratamento inhumano y degradante, no pa via di abuso directo, sino pasobra e sistema hudicial responsable pa su cuido no a cumpli cu su tarea.
ECtHR a haya e tempo ey cu Murray no a ricibi tratamento psikiatrico adecua durante su encarcelacion. Es mas, e sistema di prison na Corsou y Aruba no tabatin ningun procedura na luga pa evalua tratamentonan necesario di prisoneronan cu cadena perpetuo cu ta sufri di problemanan di salud mental. Como resultado, Murray no tabatin un manera realistico pa logra rehabilita.
Aunke ley ta permiti pa un posible pordon, den practica e ausencia di tratamento a causa cu e nunca por a demostra su progreso pa rehabilitacion. Pa e motibo aki, e corte a conclui cu su sentencia no tabata ‘de facto ireducible,’ cual ta viola Articulo 3 di e Convencion Europeo riba Derecho Humano. ECtHR ta bisa cu un estado mester sigura cu prisoneronan cu cadena perpetuo, specialmente esnan cu tin problema di salud mental, ricibi cuido adecua pa asina e posibilidad di libertad no ta ilusorio. Den e caso di Murray, a enfatisa cu proteccionnan asina tabata completamente ausente den e parti Caribense di Reino.
Kico Aruba a haci te awor?
Riba papel, Aruba a tuma varios medida pa atende algun di e buraconan existente. E isla a establece un sistema pa evaluacion periodico di sentencianan di cadena perpetuo, cual ta un rekisito den contexto di cumplimento cu Articulo 3. Aruba tambe a mantene e posibilidad habri pa impone ordennan di ‘TBS’ (Terbeschikkingstelling)—esta un forma di tratamento psikiatrico y costudia usa na Hulanda. A discuti plan pa adopta un ordenanza nacional pa clarifica y regula e sistema di prison na un manera mas efectivo. Ademas, a aproba amienda na e Beginselenverordening gevangeniswezen na 2016 cu e meta pa fortalece servicionan di salud mental dentro di facilidadnan di detencion, pero dies aña despues ainda no a impone e cambionan legislativo.
Otro intentonan pa reformacion ta inclui apunta coordinador di cuido forensico cu e tarea di crea cooperacion entre e proveedor di salud mental riba e isla y KIA. Pero nan rol tabata temporal; e coordinadornan a completa nan tarea y no a continua of reemplasa nan posicion. Gobierno tambe a anuncia plan pa establece un sector psikiatrico forensico dentro di KIA, cu e meta pa ofrece tratamento specialisa pa detenidonan cu problema di salud mental.
A pesar di e medidanan aki, e rapport di CPT ta subraya cu e progreso na Aruba ta keda gran parti teoretico y no ta refleha kico ta pasando den practica.
Segun e rapport ta indica, e falta mas grandi ta e ausencia di personal adecua pa atende cu e necesidadnan di prisonero pa loke ta nan salud mental. Prisoneronan na Aruba no ta ricibi bishita di psicologonan clinico of terapistanan. Cuido psikiatrico y psicologico ta limita y no ta cumpli cu e sosten terapeutico cu ta rekeri pa individuonan cu ta sufri di trastorno mental.
E comite a reporta despues di su bishita na 2022 na Aruba su institucion coreccional cu prisoneronan cu problema di salud mental ta ser poni den un “unidad pa personanan vulnerable,” cual ta provee un miho condicion pa nan bida den dje compara cu otro partinan di e prison—aunke e mehoracion ta poco. Asina mes, e comite a enfatisa cu esaki no ta constitui como un ambiente terapeutico. E unidad no tin personal adecua, ta falta programanan di tratamento y no tin infrastructura necesario pa sigura cu e detenidonan aki por demostra progreso pa rehabilitacion.
Ademas, e ausencia di cuido psikiatrico specialisa ta keda stroba cumplimento cu e huicio di ECtHR den caso Murray. Aunke autoridadnan di Aruba a expresa intencion pa establece e sector psikiatrico, e plannan aki ainda no a materialisa. Esaki ta mustra un falta den continuidad despues cu e coordinadornan di cuido forensico a retira di nan tarea. Ademas, e ta mustra un falta di sigui pusha pa e reformanan legislativo cu a acorda na dje pa yena e buraconan den un manera sostenible.
Tambe ta existi e preocupacion pa loke ta trata aplicacion di e ordennan TBS. Mientras cu e marco legal ta permiti pa medidanan di TBS, no por impone esaki riba individuonan cu cadena perpetuo bao ley actual di Aruba. Esaki ta un preocupacion pa e comite pasobra e ta preveni prisoneronan identifica den e huicio di Murray pa tin acceso na e tipo di cuido specialisa cu por habri caminda pa nan rehabilitacion y posible liberacion. Sin reforma legislativo, e buraco structural lo sigui stroba e isla su habilidad pa cumpli cu standardnan internacional.
Mirando e deficiencianan den e maneho pa cu tratamento adecua di prisoneronan cu problema di salud mental den Reino Hulandes, e Comite Europeo di Ministernan a urgi Reino Hulandes pa adopta reformanan sistematico den henter e region. E comite tambe a enfatisa cu mester implementa un strategia duradero y holistico. Esaki mester atende e deficiencianan di e sistema di cuido mental den prisonnan y inclui stapnan pa mehora personal, e ambiente, infrastructura y evaluacion y tratamento.
Pa Aruba, e comite ta enfatisa cu e caminda pa dilanti ta rekeri mas cu solamente expresa intencion y crea legislacion—e ta rekeri implementacion practico y sostenible. Sin inversion adecua den recursonan di salud mental, e sistema coreccional lo sigui bay atras y no lo cumpli cu loke ECtHR ta exigi.



