Recientemente, Banco Central di Aruba a publica e Quarterly Tables pa prome kwartaal di 2025. Den esaki, a nota cu e periodo aki ta pinta un panorama compleho di e posicion fiscal di Aruba, caracterisa pa un caida modesto den entrada, gasto restringi, y un mehoracion leve den likides di gobierno. Mientras e isla ta continua enfrentando retonan fiscal structural, algun señal di stabilisacion a bin dilanti, particularmente den prestacion di entrada di impuesto y maneho di debe.

Entrada di gobierno: un contraccion leve

Den prome kwartaal di 2025, gobierno di Aruba a colecta Afl. 413.1 miyon di entrada total, un reduccion di 9 porciento compara cu Q4 di 2024 (Afl. 452.1 miyon), y casi igual YOY compara cu e prome kwartaal (Q1) di 2024 (Afl. 413.3 miyon).

E stagnacion aki ta refleha presion economico mas amplio, probablemente vincula na restriccion fiscal y patronchinan di consumo stabilisa.

Entrada di impuesto, cu ta keda e fuente principal di entrada pa gobierno, a baha na Afl. 387.3 miyon for di Afl. 399.0 miyon na Q4 2024 y Afl. 384.7 miyon den Q1 2024. Notablemente, impuesto riba ganashi a mira un caida skerpi den kwartaal, for di Afl. 43.2 miyon na apenas Afl. 9.3 miyon, sugeriendo sea menos ganashi corporativo, of atraso den e parti inicial di aña.

Sinembargo, entrada di BBO/BAVP a aumenta di Afl. 98.8 miyon na Afl. 107.8 miyon, demostrando resiliencia den actividad trasaccional. E impuesto riba camber di hotel tambe a aumenta na Afl. 30.4 miyon for di Afl. 17.6 miyon den e kwartaal anterior – probablemente reflehando un temporada fuerte pa turismo.

Entrada cu no ta di impuesto tabata particularmente zwak, reduciendo na Afl. 25.8 miyon, e nivel mas abao den mas cu un aña. E reduccion aki por refleha distribucion reduci di dividend of otro fluho iregular, y ta subraya e dependencia pisa di gobierno riba colecta di impuesto pa financia su operacion.

Gasto di gobierno: Modera pero toch halto
Gasto total di gobierno den Q1 2025 tabata Afl. 368.5 miyon, un reduccion di 17 porciento compara cu e kwartaal anterior (Afl. 443.8 miyon). E reduccion aki ta impulsa principalmente pa pagonan mas abao di interes y reduccion di gasto di bienes y servicio.

A pesar di e moderacion aki, varios categoria di gasto a aumenta:

Salario a aumenta na Afl. 99.1 miyon, un aumento di 4.3 porciento riba Q4 2024.
Transferencia y subsidio a aumenta na Afl. 82.8 miyon, e cifra mas halto desde mita di 2023.

Subsidio di salario, un medida critico di sosten despues di pandemia, tambe a aumenta na Afl. 33.3 miyon, manteniendo su relevancia a pesar di mehoracion den condicionnan macroeconomico.

Di otro banda, pago di interes a mira un reduccion skerpi, di Afl. 11.1 miyon na Afl. 54.9 miyon, probablemente pa motibo di un programa restructura di pago, of e maduracion di instrumentonan caro di debe. Gasto di inversion a keda minimo na Afl. 2.4 miyon, indicando un falta di proyecto nobo di capital durante e kwartaal.

Financiamento y likides: Dificultad pa balansa
E deficit financiero di gobierno a aumenta den Q1 2025 na Afl. 42. 6 miyon, un aumento for di Afl. 7.5 miyon na Q4 2024 y mas halto cu e casi-balans mira den prome quartaal di 2024.

Fluho di capital stranhero tabata negativo (salida neto di Afl. -53.9 miyon), sugeriendo cu repago a continua surpasando prestamo nobo. Notablemente no a ricibi ningun prestamo nobo for di exterior den e kwartaal, y pago back riba prestamo existente tabata na Afl. 52.6 miyon.

Capital domestico neto tambe a mira un salida chikito (Afl. -6.6 miyon), mientras cu e recurso neto na e sistema monetario tabata un modesto Afl. 24 miyon, indicando cu gobierno a haci uso di deposito di Banco Central of a ricibi sosten menor di banconan comercial.

Posicion di gobierno cu sistema monetario a mehora levemente, mientras likides bruto a alcansa Afl. 498.5 miyon, un aumento for di Afl. 497.9 miyon den Q4 2024. Sinembargo, obligacionnan cu sistema bancario ta keda cuantioso, y e posicion neto general ta keda negativo na Afl. -24.0 miyon.

Dinamica di debe: Continuacion di un tendencia di reduccion

Te cu Q1 2025, e debe publico total di Aruba tabata Afl. 5.236.0 miyon, un reduccion for di Afl. 5.265.0 miyon den e kwartaal anterior, continuando un trayectorio modesto di reduccion.

Debe exterior a baha na Afl. 3.165.8 miyon, lidera pa pago back na Merca y otro institucion.

Debe domestico a aumenta levemente na Afl. 2.070.2 miyon, principalmente pa motibo di aumento den obligacionnan no-negociable a largo plaso.

Debe na Hulanda, cu ta conta pa mas cu un cuarta parti di e debe stranhero di Aruba, a keda stabiel na Afl. 1.395.6 miyon.

E reduccion den e cantidad total di debe – maske gradual – ta sugeri cu gobierno ta manehando su responsabilidadnan cu cada bes mas disciplina. Sinembargo, e proporcion persistentemente halto di debe-pa-GDP ta keda un preocupacion marcoeconomico significante.

En conclusion, e prome kwartaal di 2025 ta refleha un gobierno cu ainda ta nabegando entre restriccion fiscal y obligacionnan social. Aumento di entrada a stagna, specialmente fuera di impuesto relaciona cu turismo, mientras ta controlando gasto sin corta dramaticamente den gasto social central. E reduccion di debe stranhero ta bon, pero cu actividad limita den inversion y dependencia continuo riba sosten di banco central, e caminda pa balans fiscal structural ta keda largo.

Ta bay tin mester di atencion cauteloso den proximo kwartaalnan pa stimula aumento di entrada mas amplio, mientras ta salvaguardia stabilidad financiero y ta reduci dependencia riba instrumentonan caro di debe. Resiliencia di Aruba ta depende riba progreso stabiel y persistente.