E comision di accion di e Plan Nacional cu ta atende cu e problematica di cacho na Aruba a invita tur fundacion cu ta atende cu bestia y tambe otro instancianan den sector priva pa un reunion, caminda tur presente por haci nan preguntanan na e comision di accion y tambe na otro instancianan di gobierno concerni, tocante e Centro di Control di Cacho (CCC) y e Unidad di Control di Cacho (DCU).

Diaranson ultimo, dia 12 di mei, nan a reuni na MFA Paradera. Sra. Irene Croes, veterinario y presidente di e comision di accion, y cu tambe tabata forma parti di Plataforma Ley di Cacho na 2014, a duna un presentacion di e Plan Nacional, y kico a wordo logra desde maart 2019 cual tabata e momento cu gobierno a urgi pa haci un cambio drastico y urgente di e maneho.

Veterinario Croes a splica cu e Plan Nacional ta parti den diferente fase y cu awo, cu realisacion di e Dog Control Unit (DCU), e fase di accion inmediato a wordo completa. Ambos paso realisa, e CCC y e DCU, tabata puntonan cu Plataforma Ley di Cacho (PLdC) tambe a menciona den nan documento cu a wordo entrega na gobierno na 2014. Mester a crea un lugar pa por tene cachonan den custodia manera cu Ley di Cacho ta stipula, y mientras enforsando e ley lo yuda cu tin menos cacho riba caya, PLdC a menciona den e mesun documento cu pa yuda reduci e cantidad di cacho riba caya, garamento di cacho lo tin di wordo uza como herment adicional pa minimalisa e cantidad. Puntonan realisa di e fase aki cu no ta visibel ta entre otro proposicion pa ahusta e Ley di Cacho pa bini por ehempel cu registracion obligatorio di tur cacho, regla pa por atende tambe cu hendenan cu ta rasa cacho, y tambe proposicion pa haci sterilisacion di mascota algo obligatorio pa asina yuda contene e problema mas lihe. Veterinario Croes a splica tambe cua ta e puntonan di e fase a corto plaso y tambe di termino medio y largo cu ya caba a haya atencion.

No por keda sin menciona cu na maart 2019 a acudi na cada un di esnan cu tabata forma parti di PLdC y tambe a sinta cu varios otro fundacionnan pa hustamente involucra tur nan pensamento tocante e problematica den e Plan Nacional tambe, incluyendo esun di veterinario Croes mes cu desde 2009 ta purba stimula doño responsabel, mirando cu ta e doñonan iresponsabel ta fuente di ful e problema, y e enfasis mester ta riba nan.

Esaki no ta e prome biaha cu tur fundacion a wordo invita pa un presentacion. Na juni 2020 tambe veterinario Croes a haci un presentacion general na tur cu a acudi.

Berdad sterilisacion di tur mascota ta un tremendo iniciativa, pero locual gobierno a hereda ta negligencia di gobernacionnan anterior cu no a atende debidamente cu e problematica aki, sin menciona e situacion financiero cu gobierno actual a hereda na fin di 2017. No tabatin fondonan necesario pa gobierno por a ehecuta sterilisacion masal como parti di e fase di accion inmediato na momento cu a inicia cu esaki. Na maart 2019 e comision di conseho y despues e comision accion a haci e peticion, pa fundacionnan cu ta ricibi fondonan grandi di exterior enfoca riba esaki, y durante e reunion di diaranson a haci e peticion tambe pa busca donacion pa fundacion Stimami Sterilisami, pa nan por sigui cu nan programa di cual tur fundacion ta haci uso di dje. E presidente di e fundacion Stimami Sterilisami a declara cu lo mester pone 1 miyon florin un banda pa sterilisa. Gobierno den e situacion di crisis actual caminda ta purba yuda tur hende, no tin e fondo ey.

Cu e recursonan minimo cu ta ricibi pa ehecuta e Plan Nacional educacion ta tumando lugar pa atende cu doñonan iresponsabel. Proyectonan di educacion na scol a inicia desde augustus 2019 pa educa nos muchanan tocante e Ley di Cacho. Tin tambe e pagina di FaceBook Stima Mi Mascota pa informa y educa pueblo di Aruba den diferente forma. E situacion anterior di cual algun fundacion a expresa cu e bestianan no ta wordo brinda ni un ora pa wordo rescata, ta den pasado. E mascotanan ta keda dianan eynan manera cu Ley ta stipula wardando pa haya un doño nobo a traves di e promocion via e pagina Stima Mi Mascota pa nan haya un di dos oportunidad. Ademas, mirando cu e CCC ta un lugar maneha, tin un persona cu ta atende cu tur hende cu ta yega na e sitio unda educacion ta tuma lugar tambe na momento cu un doño trece un cacho pa haci distancia di dje algo cu nunca antes tabata sosode.

Veterinario Croes a bolbe invita tur pa ta parti di e solucion, y no keda para na banda y sinti nan mes laga afo. “Critica constructivo ta bon bini”, veterinario Croes a añadi. Ta importante pa crea e cooperacion y colaboracion debido entre tur instancianan, fundacionnan y departamentonan gubernamental pa por eherce y enforsa e ley, locual ainda tin hopi espacio pa mehoracion.

A splica cu a base di Ley di Cacho tur cacho mester ta den cura. A splica tambe cu ta compronde cu varios fundacion a percura pa sterilisa varios mascota riba caya, y a bolbe splica cu ta dispuesto pa coopera den e fase inicial di e DCU cu, solamente si e cachonan no ta brabo of no ta forma un menasa pa e bario, y solamente cu aprobacion di e bario completo, cachonan cu ta opera caba lo por keda den e bario, pero si, cu un tag grandi na nan banchi pa evita cu e DCU ta (bolbe) piki nan. Tur fundacion mester compronde tambe cu ciudadanonan di barionan caminda cacho di caya no ta bon bini ni permiti lo por acudi riba e DCU pa yuda nan cu e problema. E fundacionnan responsabel pa a pone nan den e bario idealmente lo tin e oportunidad pa busca un hogar permanente pa nan, y logico cu si un ciudadano cu tin e manera pa tene den su cura responsablemente lo por haci esaki.

E DCU ta pa yuda enforsa Ley. Hendenan ta hayando multa. E peticion a wordo haci na cuerpo policial pa cuminsa publica e multanan. Ta di spera cu mas doño di cacho cuminsa atende cu nan mascota na un forma mas responsabel. E Ley di Cacho no solamente ta pa mantene cacho den cura sino tambe pa cuido apropia di cacho, mirando cu negligencia y abuso di animal no ta permiti.

E capacidad di e CCC pa tene cacho ta chikito. Mirando e situacion financiero di pais Aruba na e momentonan aki ta pidi comunidad di Aruba pa haci di nan parti, sterilisa bo mascota, tene bo cacho den cura, y pa tene pasenshi, paso e DCU a inicia su trabou y ta atendiendo paso pa paso door cu e problematica ta hopi grandi. Ta gradici tur hende den nos comunidad di mucha te cu adulto cu ta mira nan mascota como parti di famia y ta doñonan responsabel. E meta ta pa hunto nos continua pa stimula mas hende pa ta un doño responsabel.