E no ta un persona desconoci, pero poco hende ta realisa cu kizas e motibo pakico Carolina Thiel -Span, 27, ta asina activo riba ambito social na Aruba. E actividadnan aki ta yud’e cu su OCD, esta su Obsessive Compulsive Disorder.

OCD, cu ta trastorno obsesivo compulsivo ta un condicion cu ta trece ansiedad y inkietud cerca hende cu e ora ta busca un actividad pa calma nan mes. E actividadnan aki hopi biaha ta repetitivo y ta bira compulsivo. E compulsionnan aki ta duna alivio temporario na personanan cu ta sufri di OCD. Den caso severo, e por stroba e actividad diario di un persona, y algun ta haya dificultad pa ‘cope’ esta anda cu bida diario.

Pero, Carolina a siña biba cu su OCD, y es mas, for di chikito su mayornan a yud’e maneha e condicion aki pa medio di planea su dia. Y dor di planea su dia, su agenda, su actividad, e hoben a desaroya habilidadnan pa tuma proyectonan, hinca nan den otro, y ehecuta nan.

Energizer Bunny

Cualkier hende cu cera conoci cu Carolina ta ripara cu e ta un fuente di energia. “Di unda mi ta haya mi energia? Mi casa ta bisa cu mi ta un definicion di e ‘energizer bunny.’ Semper mi tabata un hende activo, y net e dianan cu mi ta haci menos y ta menos activo, mi tin menos energia.” Ora cu e no ta activo, Carolina ta hasta sinti su mes poco depresivo. “Mi ta kere esey tin di haber cu e OCD, pasobra door di ta activo, mi ta den control.”Carolina tabatin nuebe aña ora cu su mayornan a dicidi cu mester haya un diagnostico pa nan yiu mas chikito. “For di baby mi tabata hopi iritable. Mi tabata drumi anochi, pero mi no tabata drumi den dia. Nunca mi por a tuma un siesta, y nunca mi tabata keda trankilo mi so. Prome nan a kere cu mi tin ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder).” Y berdad a screen Carolina pa ADHD y su diagnostico tabata indica ADHD, pero na grandi un psicologo na Merca a realisa cu e sintomanan di e hoben tabata mas cerca di OCD cu ADHD. “E tabata mas bien pasobra e momentonan cu mi tabata sinti mi mes irita, no tabata pasobra mi tabatin ADHD sino pa motibo cu mi no tabatin control riba kico mi tabata of kier haci.”

E diagnostico a yuda trece trankilidad cerca Carolina, pasobra door di esey, e tabata mas consciente di su compulsionnan y haci distincion di ki ora e tabata realmente haci algo pasobra kier e cos bon haci versus cu e ta bay haci di mas (Carolina a describi esaki como ‘overdrive’) sin ta realistico pa haci algo. “El a yuda mi hopi den mi reflexion propio y a yuda mi pa dicidi ki ora mi mester tuma un pausa y bisa, awor ta basta.”

Confrontativo

Pa e hoben, inicialmente e tabata basta confrontativo pa haya e diagnostico di OCD. Y locual el a siña entretanto, cu mescos cu ADHD, mescos cu Autismo, tin diferente grado di OCD y diferente forma con e condicion aki ta manifesta. “Ora bo pensa riba OCD, e stereotipo ta hendenan super organisa y hendenan cu henter ora ta haci limpi. Ami no tin esey. Mi ta organisa den otro forma. Pero mi no ta un hende cu locual ta rond di mi mester ta organisa, of cu mi ta obsesivo pa haci cosnan limpi. Al contrario, mi ta haya mi mes manera un persona ‘slordig.’” Pero su necesidad pa controla ta manifesta den otro forma. “Manera, ora nos bay cu vakantie, mi kier un itinerario cla, cu poco tempo dedica na haci nada. Esey tabata duna mi famia hopi problema ora mi tabata mucha, pasobra mi kier sa kico ta bay pasa na cada momento, y nan tabata haya esey fastioso. Nan lo tabata kier a keda sin haci nada un dia, y ami tabata haya esey fastioso, pasobra den mi mente, esey no por ta posibel. E necesidad di organisacion ta mas bien den mi tempo, y no den e necesidad pa limpiesa.”

Carolina a studia Public Health Management y ta trahando na Inspeccion di Salud Publico, y ta dos dia na Direccion Maneho Hubentud, pa co-ehecuta e programa di Intervencion Trempan, dirigi na e sistema di crèche na Aruba.

Ademas di esey e ta boluntario, specialisa den recauda fondo pa Koningin Wilhelmina Kanker Fonds, Guia na Rainbow Girls y Presidente di Fundacion Autismo Aruba. Pregunta ta con su OCD ta yud’e den tur e responsabilidadnan aki cu ta crusa henter siman, incluso su weekend. “Mi ta purba pa ora mi yega cas, atardi y anochi, mi ta percura pa mi tin tempo pa haci nada, pa asina conecta cu mi casa, mi famia y mi cachonan. Tin pro y contra den tur cos, pero mi ta kere si cu e OCD a siña mi pa ta mas organisa mi mes pa maximalisa mi tempo.” Den otro palabra, Carolina a usa un deshabilidad den un herment pa su bida profesional y personal. “Mi ta evita tur momento pa aplaza [procrastinate], esta mi no ta warda pa haci algo pasobra corda si e computer mester daña. Pues mi ta semper pendiente y prepara si algo catastrofico mester pasa, y p’esey mi tin cosnan cla mas lihe posibel.” Cu tempo, Carolina mester a siña si cu e no por ta den control di tur cos y como tal mester a siña laga los. “Mi ta un trabou den progreso cu ta nifica cu mi tin cu compronde otro persona, y duna nan espacio pa nan compronde mi, y duna nan tempo pa bisa mi kico nan mester.” Y den esaki comunicacion ta yabi. Carolina a bisa cu e ta riparando cu e por maneha e OCD miho sin cu e ta stroba otro hende.

Su casa ta bisa tur ora pa ‘Let it Go,’ y nan tin un cacho cu yama ‘Elsa’. E nomber a bin pasobra sobrina di Carolina ta obsesiona cu Frozen, e pelicula. Pero Carolina mes a siña cu tin biaha, e mester ‘let it go’ pa asina por sigui dilanti. “E la resulta un joke den famia.”

Fighter for Kids

Tabata su mayornan tambe kende mira cu e ta importante pa Carolina ta envolvi den comunidad y organisacion desde hoben. “Mas y mas ma ripara cu mi ta gusta traha cu organisacionnan cu ta enfoca riba mucha. Pakico? Pasobra mi ta sinti cu e balor agrega ora ta traha cu mucha ta mas. Ora di yuda nan for di chikito, e impacto lo por dura pa henter nan bida. Mi no ta bisa cu no mester yuda tur hende, pero pa ami, e ta satisfactorio pa traha cu mucha, cu ainda ta manera spons, cu por yuda forma nan y yuda nan desaroya cu tin un impacto den nan bida henter.” Y su e-mail yamativo, E ‘Fighter for Kids?’ Tabata resultado di un trabou den grupo durante su estudio pa yuda e organisacion ‘Kids Beating Cancer,’ y Carolina a sugeri e nomber ‘Fighter for Kids.’ Despues cu e proyecto di scol a conclui, el a puntra si e por tuma e nomber pa su mes, y esey a bira su e-mail y e resto ta historia. Pasobra realmente e hoben ta un luchado pa mucha.