Den e dianan aki nos por experimenta otro ehemplo di aparente falta di coordinacion y claridad entre un ministerio y departamento cu e resorta bao di esaki. Nos ministro encarga cu Labor ta conta sector priva, o en todo caso un organisacion importante di e sector aki, cu cu e medida di pandemia a pasa, y cu ta tramita peticion di permiso di estadia manera antes. Esaki pues cu e punto di salida, cu por haya permiso pa stranhero ora ta comproba cu no tin personal local disponible pa e puesto ey. Ora cu e organisacion tuma contacto cu e departamento concerni, ta bisa nan cu nan no a haya tal instruccion di nan ministro. Por lo tanto, nan no ta bay haci nan trabao? Kico ta mas importante den e caso aki? Loke ministro ta bisa den reunion cu gremio(nan) o loke su subalternonan ta haya como instruccion?

Mientras cu a pidi clarificacion di banda di e ministro, realmente e asunto tin un aspecto cu ta bay mas profundo y ta duna nos di conoce cu aki e falta di conocimento di e departamento cu ta haci cu nan mes ta malinterpreta nan trabao. Kico ta e caso? Departamento di Labor antes y awor DPL, ta encarga cu duna conseho riba e peticionnan aki, cu durante mas di 25 aña caba ta na mas di 10.000 peticion pa aña. A causa di e pandemia na 2020 gobierno a tuma e medida pa para e proceso di admision di trahador for di exterior. Esey tabata comprensible pasobra e pandemia a causa un desempleo grandi bao di empleado Arubano, cu logicamente den e busqueda di trabao mester haya prioridad, riba e trahador stranhero. Esey ta y lo keda semper e punto di salida pa maneho di admision di stranhero. Pero kico ta tambe parti di e realidad? Cu nos taba(tin) tanto mil hende trahando aki, pa cual un empresa por pidi permiso. Ta na autoridadnan pa evalua esaki. Pero si no tin peticion, con bo ta evalua?

Na momento cu a para e proceso di tramita permiso, tin varios cos cu a cuminza bay robez. Na promer lugar mester ta asina cu na cualkier momento lo mester a respeta e derecho di e ciudadano pa entrega un peticion. Gobierno por dicidi contrario, nengando e permiso, pero pa haci esey cu argumento fundamenta drechi, mester tramita e conseho laboral a base di realidad. No por ta asina cu un ministro ta ordena un departamento pa conseha negativamente, a base di ‘orden di ministro’. E ambtenaar ta keda responsable pa haci su trabao manera ley ta bisa. Si gobierno ta dicidi cu ta para tur permiso, esey ta algo otro, pero e departamento consehero mester keda haci su trabao.

Awor, lo bin e critica cu “Bo ta bisa anto pa nan bay haci tur e trabao ey pornada?” Esey lo ta un argumento no valido, pasobra e utilidad pa laga tur hende continua cu entrega di peticion, respetando ademas nan derecho, lo tabata pa duna e departamento y e mandatario, un panorama total di e hendenan cu a continua den servicio di e compania, y cualnan no. Igualmente no lo tabatin obligacion pa bisa ‘Sí’ pero esey no ta trabao di e entidad laboral. Nan mester conseha na Dimas kico ta e situacion laboral pa e funcion specifico ey y si a base di esey ta conseha positivo o negativo. Ningun momento e departamento laboral ta encarga cu pronuncia un ‘Sí’ of ‘No’; esey no ta nan asunto. Actualmente, unda cu ambos tarea gubernamental, di conseho y di otorgamento di permiso ta den un solo man ministerial, nos no ta kere cu e tipo di confusion di tarea aki no lo mira menos, al contrario.

Loke por ta sucediendo actualmente, y si esey ta e caso ta simplemente cuestion di tempo pa nos haya sa, ta cu e forma di traha cu tanto e departamento consehero (Labor) como e departamento ehecutor (Dimas) ta bao dirigencia directo di e mandatario en cuestion. Y esaki, como agravante, sin e ‘extra check and balance’ di e otro ministro cu anteriormente tabata resonsable pa otorga permiso. No cu esey tabata garantia cu tur cos ta bay bon; nos conoce demasiado bon con robez cos tabata bay. Prueba di esaki ta e cambio di ministro encarga cu Dimas durante gobernacion unipartidista 2001 – 2009, bao presion Hulandes, y e manera con personanan yega na e ministro sucesor (2009 – 2017) tabata hiba un regimen di mando propio paralelelo den e departamento. Riba esey nos mester a corda ora cu den e dianan aki un di nan a keda aresta pa supuesto estafa cu peticion di permiso.

Na e momento aki no tin ni mando paralelo mas. E ministro a podera di e conseho di ambos departamento, y e mes lo dicidi ken ta haya y ken no ta haya permiso. Segun cu e dicidi, e mes o esun cu haya instruccion ta firma permiso. Tin hopi hende cu ainda no ta comprende den ki problema potencial e pais aki ta hinca. Mucho menos ta di comprende con un gobierno, lidera pa un hurista respeta y cu experiencia den gobernacion, ta yega na e tipo di areglo aki, anto esey den man di un ministro cu a proba den pasado cu e no sa goberna. E barco aki ta bay pega…