Demasiado pa menciona; ban un pa un

Ta hopi cos un gobierno nobo tin cu atende den e prome lunanan y ta facil pa pensa cu tin cos cu ta bay riba backburner simplemente pasobra no tin tempo pa atende tur cos. Esaki no por y no ta un excuus, mas bien un simpel hecho constata. Sin embargo, ta agradabel pa tende di e mandatarionan cu tin asunto cu nan ta desea di atende di biaha. Nos no ta bay menciona tur pasobra esey no ta nos tarea, no den e articulo aki en todo caso. Pero nos ta bay menciona algun cu ta haya atencion caba, y otro cu nos ta kere cu mester haya atencion ainda.

E prome caso ta e intencion di coregi e anomalia cu ta existi pa varios aña caba, unda cu personanan di nacionalidad Hulandes, pero no naci na Aruba pero si cu lasonan cu nos isla, a traves di un o ambos mayor naci aki, mester pasa un caminda di cruz pa haya cierto permiso, por ehemplo pa  nan haya cuminsa un eenmanszaak, of pa nan ta director di nan propio, of otro empresa cu personeria huridico (NV o VBA). Nan ta sintie como un discriminacion compara cu e personanan cu a bin residencia na Aruba como stranhero, a pidi nacionalidad Hulandes aki y a haya esey. Nada malo den esey; nan a pasa den e proceso pa haya nacionalidad y a logra, pabien y bonbini. Pero pa hopi aña, nan mescos cu e Arubano naci na otro luga, hopi di nan na Curaçao of Colombia pa motibo di problema medico den pasado di e mama, na momento di parto, mester a solicita un permiso pa nan negoshi chikito of pa nan eherce e funcion di director.

Kico a sucede? Un di e Hulandesnan nobo a bay corte y a gana su caso, unda hues a dicta na fabor di duna e Hulandes naturalisa na Aruba e mesun derechonan cu e Arubano, di nacionalidad Hulandes y naci na Aruba. Gobierno (anterior) mester a tuma un decision kico pa haci cu e sentencia aki. Y e decision tabata pa no bringa e caso, pero ordena cu desde e momento ey ningun persona cu a bira Hulandes siendo residencia na Aruba, mester un permiso mas pa lanta eenmanszaak of bira director di un NV/VBA. Algo malo den e decision aki? En principio no; contento pa nan.

Pero e decision aki a lanta e pregunta, kico pa haci cu e grupo grandi di hende cu raiz Arubano, Hulandes desde nacemento y den hopi caso biba na Aruba desde nacemento tambe, cu si mester acudi pa e cosnan aki y spera lunanan largo riba un contesta. A mustra e mandatario di e tempo ey, encarga cu Asunto Economico, riba e situacion straño, pa hopi di nos hasta absurdo, cu esunnan cu a bira Hulandes na grandi tin mas derecho cu esunnan naci como tal. E ministro no tabata kier a honra esaki, sin duna argumento… Nos ta tanto aña despues y awor ta bin e cambio, cu mester a tuma luga hopi tempo caba. Ta bon cu a kita e cos aki for di caminda, pasobra ademas no ta mira kico ta e balor agrega di laga tur e hendenan aki saca permiso. Mientras tanto no tin nada haci pa para un persona cu pa di tantisimo biaha ta lanta un negoshi mientras el a laga henter un serie bay bancarota caba. Eficiente? Eficaz?

E otro caso ta ilustra ampliamente den e analisis cu ta aparece den e edicion aki y ta trata e problema di falta di regla di bon gobernacion, tambe pa e empresa y fundacionnan liga na gobernacion. Specificamente ta trata di e caso di e ex director di WEB Aruba NV cu ta ilustra bon cla con pober e proteccion ta pa hende den e posicionnan aki, cu na modo di papia por keda retira ‘pasobra e ministro no gusta su cara’. Directornan di empresa estatal, dirigente di fundacion, y en general tambe director y hefenan di departamento di gobierno, mester y ta merece wordo husga riba nan prestacion y no riba e hecho cu nan ta gosa si of no di e simpatia di e mandatario di e momento ey. Pues si acaso e ministro no tin confiansa mas den e persona, e mester ta motiva y mester cana un procedemento corecto, unda ta duna oportunidad na e persona pa defende su mes. No manera den e caso aki, cu a bin fabrica e argumentonan cinco luna despues den corte y ainda no por a convence e tres huesnan.

Cu si nos ta kere cu e ley y codigo di Good Corporate Governance ta bay resolve tur problema cu tin? No, nos no ta kere ni biba den un mundo perfecto, pero si cu e ta crea un ambiente unda esunnan den posicion di poder mester pensa nan pasonan bon di antemano, y cu tin sikiera un momento unda ta duna trato husto un luga. Ademas e ley y codigo aki ta pone regla tambe pa nombramento di director y otro posicion halto, unda nan mester cumpli cu cierto rekisito di profesionalismo riba e tereno specifico ey. Asina por pone un fin na nombramento di hende no cualifica.