Gobierno a anuncia recientemente cu lo a nombra un comision cu mester bay investiga si ta posible rescata e refineria, y si esey ta posible, cu cual partner. Sea ta Citgo mes o, den caso cu esey no ta factible, eventualmente busca un otro partner. Si acaso ningun di e dos opcionnan aki ta realisable, anto mester considera kico ta haci anto sin un refineria.

Como medio cu tabata siguiendo henter e tragedia di e refineria pa hopi aña caba, y nos no ta e unico, mester bisa cu si ta pa nos, no tabatin mester di ningun comision. Pero nos ta comprende cu gobierno tin otro interes pa defende, y esey ta entre otro pa nan no a haya e culpa – politico – pasobra e refineria a yega na su fin. Motibo anto pa sinta trankil warda te ora e comision keda cla cu nan trabao? Nan a keda di haci e trabao den dos luna, asina ta cu un tiki pasenshi…

Sin embargo, oposicion tampoco ta sinta keto, loke bo por spera di un bon oposicion, y den nos edicion di ayera nos por a tuma nota cu e ex-ministro di energia a duna su punto di bista riba e asunto. En corto bisa e ta kere cu gobierno actual ta cabando cu e industria aki, cu a trece Aruba tanto beneficio. Cu otro palabra, si su gobierno lo a continua, lo nos tabata den otro situacion, supuestamente cu e industria aki operando. Esaki ta parce nos simplemente ‘too good to be true’.

Nos ta na juni 2019, 7 aña despues di ciere di e refineria pa Valero, y tres aña despues di e famoso dia di firmamento di e contrato cu Citgo/Pdvsa na Palacio Miraflores, den presencia di presidente Nicolas Maduro. Y kico a sucede den tur e tempo ey? En berdad tabatin algun trabao preparativo andando, cu tabata duna trabao na un grupo di empleado propio y di diferente contratista. Segun e ex-mandatario tabata trata di como 600 empleado, mientras cu na e momento aki probablemente no lo tin mas cu 80. Nos ta kere esey, pero ta bon pa nos analisa ta kico a sucede.

E prome berdad grandi ta cu na ningun momento tabatin bista riba haya e financiamento grandi cu lo tabatin mester pa por rehabilita e planta. Nos a tende semper diferente suma, cu ta varia di 650 pa mil miyon dollar; no ta placa cu bo ta haya benta cualkier caminda. Ademas, tur hende cu ta sigui noticia di e pais cu cual na nos nomber e gabinete anterior a cera pacto, desde e momento ey y te awe, no tin ningun perspectiva ni pa mantene nan propio industria petrolero na cas bibo, y mucho menos den exterior. No ta pornada Pdvsa no por a mantene e refineria na Curaçao na un nivel aceptable, pasobra pa esey tampoco tabatin recurso. E siman aki nos por lesa cu Jamaica a tuma e decision final pa saca Pdvsa for di e joint venture bao di cual nan refineria tabata opera, pasobra nan no tin speransa mas di haya Pdvsa asina leu cu nan ta inverti den modernisacion di e refineria ey. Algun aña atras Pdvsa a laga cera e refineria cu nan tabatin na St Croix hunto cu Hess Oil, pa via di perdidanan miyonario, aunke cu e refineria tabata den hopi miho estado cu esun di Curaçao y sigur miho ainda cu e ‘junk yard’ cu nos tin na San Nicolas. Pdvsa ta yegando na bancarota proximamente, y ta depende realmente di con lihe por bin un gobierno democratico cu por haya inversion bolbe na e pais pa por reactiva henter e industria aki, di nan mes. Ademas, nos mester recorda hende cu ningun plan a keda cumpli? Por ehemplo e famoso idea di bin cu LNG, cu tabata solamente factible, talvez, si e refineria lo a bin den operacion atrobe. Un proyecto di LNG pa WEB so como consumidor no ta make sense, pasobra nan no ta yega na e volumen minimo necesario.

Di otro banda, e compania Citgo riba su mes no tin interes pa bay haci algo na Aruba, y ta obvio cu nan envolvimento cu e proyecto na Aruba tabata solamente pa cumpli cu orden di gobierno di Venezuela. Pues, nos por move den direccion di opcion dos: otro compania interesa den loke a resta di e refineria. Nos a lubida caba cu a descarta e planta caba como refineria? E unico funcion cu e por tin ta un ‘upgrader’ pa crudo ultrapisa… Pero ta ken tin crudo ultrapisa? Aki banda solamente Venezuela… Y nan mes tin varios upgrader paralisa awor pasobra no tin crudo pa mehora… Y si acaso nan yega asina leu cu nan mester mas capacidad di mehora, no ta logico cu nan ta bay hacie na nan propio pais?

Cu esey nos ta bisa cu e industria petrolero lo desaparece? No completo, pasobra probablemente lo tin negoshi pa e transshipment di crudo pa basta aña. Pero pa loke ta e refineria mes, mester duna Camara di Comercio e merito di a mira na 2013 caba cu mester cuminsa pensa riba un Aruba sin refineria. Esun cu no kier mira e realidad ey, ta su problema.