Fundacion Anti Droga Aruba FADA hunto cu Fundacion Respaldo a uni nan forsa pa celebra Dia di Salud Mental cu ta wordo celebra awe 10 di october y cu segun nan esaki ta birando un problema serio na nivel mundial y na Aruba tambe.

Manera tur hende por sa e aña aki a trece hopi cambio y retonan cu ne unda cu e parti di salud mental tambe ta hunga un rol, door di pandemia tin hopi hende cu a perde nan trabou, studiantenan tambe mester adapta na un full sistema di siñamento nobo online di e cual nan ta haya un tiki contacto cu nan amistad y docentenan.

Rubiella Toppenberg di FADA a señala cu tampoco lo mester lubida di e pashentnan cu ta sufri di salud mental e cual ta bibando un isolacion pio di lo cual nan ta bibando dia pa dia, ademas di e famianan cu ta sufri den silencio pa perdida di un ser keri sin cu nan por bisa ayo y tambe esunnan cu no tin nan famia cerca pa por consola nan.

Esaki nan segun Toppenberg ta factornan cu por hiba na problema cu salud mental y cu no ta un sorpresa cu den lunanan dilanti e cifranan lo sigui aumenta, ademas FADA ta para den e parti di adiccion cu hunto cu salud mental ta un problema grandi pa motibo cu salud mental por hiba na adiccion y adiccion tambe por hiba na problema cu salud mental.

El a informa cu nan tin plannan grandi cu hunto cu Fundacion Respaldo pa nan traha hunto y asina hiba e parti preventivo y curativo pa comunidad y ta hopi importante pa pensa riba e factornan cu por tin influencia riba salud mental cu ademas por ta stress di trabou, ansiedad, schizofrenia, cu mester para keto y duna atencion pa e dia aki.

Uso di droga y alcohol den dianan aki ta hopi halto y cifranan lo sigui aumenta, segun Toppenberg a menciona, algo pa lo cual nan ta hopi preocupa y pensa riba e hobennan cu pa algun biaha nan ta busca refugio den droganan of alcohol.

“Si nos no ta stabiel mentalmente por yega na otro cosnan cu no ta di desea” el a sigura.

Di su parti, Dr Hendrikus van Gaalen di Fundacion Respaldo a afirma cu den temporada aki e hendenan ta usando mas droga y mas alcohol cu antes door cu mester keda mas hopi den cas, no tin hopi pa haci, tin stress pa motibo di no tin placa.

Cu esaki, el a anuncia cu FADA tambe lo specialisa riba e topico di salud mental na unda nan como fundacion por yuda entre nan mes y haci hopi riba prevencion.

Cu e aliansa aki, nan ta bay evita pa hende lo bira mas malo of hende cu tin sintomanan caba pa lo haya problemanan mental grave, esey ta e parti di e problema aworaki segun van Gaalen a anuncia pa motibo cu nan a ripara cu den epoca di pandemia aki hopi hende no a bay na Respaldo pa motibo cu nan tin miedo, of por ta pa causa di dokter di cas loke ta nifica cu e personanan aki a keda warda cu malesa y e problema a bira mas pio.

Tambe el a trece dilanti, e gruponan den ramo di Respaldo como esunnan cu a drenta na hospital cu a bay cuido intensivo cu nan por haya stress post traumatico y esaki ta un grupo grandi cu Respaldo ta pone enfasis riba dje, di dos ta tur e hende ya caba tabatin problemanan mental, hendenan grandi cu ta na cas deprimi cu no a haya bishita, otro grupo ta e dokternan y enfermeronan cu tambe nan a haya hopi stress y pa finalisa e pueblo, den cual FADA ta specialisa den esey.

Tocante e grupo di persona cu a haya golpi mas fuerte pa via di Covid-19, van Gaalen a splica cu den caso aki cualkier persona por muri di e malesa aki, e no ta specifica si ta di edad mas hoben of mas grandi, manera por a informa e grupo di hende grandi tin mas risico pero esey no kiermen cu hende hoben no por muri di Covid-19, el a sigura cu ta existi miedo di nan pa muri of miedo di soledad cu ta afecta vooral hende grandi pero e problema di hoben ta cu nan no por bay scol, por ehemplo.

“Nos no por drecha tur cos cu video yamada y mi ta spera cu siman aki esey por bira miho, cu nos por haya un tiki mas di bida normal atrobe”, el a specifica.

Ademas, van Gaalen a trece dilanti cu aproximadamente 1.000 persona na Aruba tin problema mental grave, cu socialmente nan no ta bay bon, nan no tin placa, nan ta biba nan so y esaki ta un grupo importante pa loke el a duna como conseho pa famia no lag’e bay y keda yuda otro.

Pa loke ta trata personanan cu no tin status legal na Aruba, van Gaalen a comenta cu nan ta habri pa yuda nan tambe, si un di nan ta bira hopi malo cu mester bay clinica nan lo ta tum’e como pashent pero ta bira dificil pa motibo cu algun di nan tin miedo pa por wordo gara pa polis.