Dia 3 di maart a recorda cu durante di e sesion 68 di Asamblea General di Nacionnan Uni (UNGA) a proclama e dia aki como Dia Mundial di Bida Salvahe di Nacionnan Uni (World Wildlife Day). Na 1973, a firma e Convenio di Comercio Internacional di especienan di Fauna y Flora Salvahe (CITES) cu ta na peliger. E dia aki ta pa celebra y conscientisa mundo tocante bestianan y matanan salvahe.

E resolucion di UNGA tambe a designa e Secretariado di CITES como e facilitador pa e observacion global di e dia special aki pa naturalesa salvahe riba e calendario di Nacionnan Uni. Na Aruba nos tin autoridadnan asigna pa atende cu e tratado CITES. Santa Rosa ta e autoridad pa cu e flora protegi y Veterinaire Dienst ta esun encarga cu e fauna protegi bou di e tratado. Directie Natuur en Milieu ta publica tur siman potretnan di sortonan di flora protegi y tambe nos ley a considera e lista di CITES na unda a tuma over e sortonan den nos ley local di proteccion. DNM ta aporta cu e dianan observa mundialmente cu ta di importancia pa naturalesa y medio ambiente.

E aña aki UN ta anuncia cu e tema ta trata, con digitalisacion innovativo ta aporta na conservacion di e bida salvahe. Pues con uzo di tecnologia por yuda nos conecta e planeta cu hende pa asina beneficia di e esfuersonan cu ta haci pa conserva e bida salvahe na mundo. Na Aruba no ta diferente tampoco.

Den e discursonan pa e ocasion di Dia mundial di e Bida Salvahe 2024, diferente delegado manera representante secretaria general di CITES Sra. Yvonne Higuerio y directora ehecutivo di UNEP Sra. Inge Anderson a publica tocante e importancia di innovacion den digitalisacion. Nan ta menciona cu “ the Wildlife is disappearing!” y cu e uzo di innovacion digital mester ta uza pa bon y pa yuda cu conservacion di e Bida salvahe. Tambe nan ta elabora cu, e mundo ta na un punto critico. Proteccion di hende y planeta ta representa un di e retonan mas grandi y urgente cu nos ta enfrenta. Crimen organisa ta pone un menasa grandi na nos medio ambiente, entre otro actividadnan ilicito manera cu gruponan di crimen organisa rond mundo ta envolvi den traficacion di bestianan salvahe, crimen den sector di pesca, trafico di desperdicio y minanan ilegal. E explotacion aki tin un impacto serio riba nos ecosistema, riba nos seguridad, y riba bida di miyones di hende cu ta depende di e recursonan natural aki pa nan sobrevivencia.

E impacto di actividadnan criminal riba medio ambiente frecuentemente no ta bon comprondi pa publico en general. Institucionnan no tin bon ekipo pa combati e gruponan criminal. Si no haci algo pa conserva e bida salvahe y proteha e planeta contra crimen, e generacion actual lo biba den un planeta menos saludabel y lo ta mas exponi na e consecuencianan di cambio di clima den futuro. Mas cu nunca, muchanan mester ta parti di e solucion y mester ta envolvi den conscientisacion pa un miho planeta y den creacion di solucionnan innovativo.

E locual ta trata e tema “Conectando Hende y Planeta: Explorando Innovacion Digital den Conservacion di Bida Salvahe” DNM no ta keda leu. Na DNM nos ta haci uzo di tablet, Smart phones pa data, drone, camera pa potretnan cu GPS y e software ArcGis. Drone ta mas tanto uza pa area cu ta dificil pa cana. ArcGIS ta un sistema di informacion geografico (GIS) cu ta haci e maneho y analisis di data geografico ta posibel door di visualisa esaki y pone ariba mapa. DNM tin acceso na e uzo di e sistema aki. Tur e ekiponan digital aki ta facilita e trabounan necesario na DNM. Tin programanan cu publico por baha/pone riba nan ‘smartphone’ via un aplication cu por yuda identifica sortonan cu ta encontra den mondi. Esakinan ta, por ehempel, Inaturalist pa Iphone pero tambe esun di Dutch Caribbean Nature Alliance (DCNA) ObsIdentify App pa Android y IOS.