(CNN) – Aña 2021 ta marca 100 aña desde descubrimento di insulina, un droga indispensable den e lucha contra diabetes. A pesar di un siglo di avance den tratamento, educacion y prevencion, Dia Mundial di Diabetes 2021 a tuma luga memey di estadisticanan macabro.

Un di cada 10 adulto rond mundo – alrededor di 537 miyon persona – actualmente ta biba cu diabetes, segun cifranan revela recientemente pa Federacion Internacional di Diabetes (IDF).

Pa 2024, IDF a pronostica cu ta spera e cantidad di hende cu diabetes ta bay aumenta na 1 di cada 8 adulto. “Mi deseo ta cu nos lo stop di mira e aumento di diabetes”, presidente di IDF, Dr. Andrew Boulton a bisa CNN. “Na lugar di esey, diabetes actualmente ta un pandemia di magnitud sin precedente.”

Casi 7 miyon adulto a fayece rond mundo na 2021 te awo pa motibo di diabetes of su complicacionnan, IDF ta calcula – esey ta mas cu 1 di cada 10 morto na mundo di cualkier causa. Esey no ta conta e bidanan perdi na e novel coronavirus, cu ta particularmente mortal pa esnan bibando cu diabetes. Un estudio publica na februari a haya cu tin dabetes sea tipo 1 of tipo 2 ta triplifica e riesgo di malesa severo y morto di Covid-19.

Y segun Dr. Robert Gabbay, hefe cientifico y oficial medico pa Asociacion Mericano di Diabetes, hasta 40 porciento di hende cu a muri di Covid na Merca tabatin diabetes.

E pandemia tambe a afecta con bon hende a maneha nan diabetes durante ultimo aña y mey, segun Boulton, kende tambe ta profesor di medicina na Universidad di Manchester.

Con malo cu e cifranan aki ta, expertonan ta preocupa cu Covid-19 por contribui na un problema mas grandi ainda. Segun Gabbay, ‘por tin mas hende ta desaroya diabetes pa motibo di Covid’. Boulton a confirma cu ‘por tin un diabetes specificamente induci pa Covid, maske ainda tin debate’ na e momento aki.

Un analisis global publica na 2020 a hay cu hasta 14% di hende hospitalisa cu Covid-19 severo despues a desaroya diabetes. Otro revision publica october ultimo a haya ehempel di diabetes tipo 1 y tipo 2 recien desaroya den baby, mucha y adulto infecta cu Covid-19. E estudio a reporta cu ainda no ta conoci si e diabetes aki ta permanente.

Ta posibel cu Covid-19 no ta e culpabel. Anormalidad den nivel di sucu por ta impulsa pa e stress di tin un infeccion y e steroidnan usa pa combati inflamacion causa pa Covid, Gabbay a bisa. Otro splicacion ta cu e persona por a tin pre-diabetes – alrededor di 88 miyon Mericano tin esaki actualmente, segun Asociacion Medico Mericano y CDC.

Hende tambe por a tin diabetes cu no tabata diagnostica anteriormente. IDF ta calcula cu di e

Pero tambe tin evidencia cu e virus SARS-CoV-2 cu ta causa Covid-19 por mara na e receptornan ACE2 den celnan di pancreas – e organo cu ta produci insulina pa e curpa, Boulton y Gabbay a bisa CNN. “E virus ta ataca e celnan aki den pancreas y ta interferi cu nan produccion di insulina”, Gabbay a bisa.