Hopi hende lo a keda sorprendi pa e anuncio cu lo tabatin un discurso nacional di nos Promer Ministro. Por tabata relaciona cu e horcan cu ta acercando? No, pues ta kico anto? A bin resulta cu tabata trata di un discurso cu tabata un mezcla di un ‘peptalk’ politico y algun informacion bon oculta den un lenguahe di optimismo y conteo di logro. Finalmente, e unico asunto cu a (bolbe) trece dilanti ta cu mester bin un cambio pa nos pais por avanza y sali di e problemanan financiero den cual nos ta… Nos lo bisa: “Ok, boso tambe a ripara esey?

Tabata bira tempo pa boso realiza esey y cuminza haci algo!” Y cu a haci palabracion cu Hulanda pa bin cu reforma riba diferente tereno nos tabata sa caba, pero e punto di discusion ta hustamente cu despues di dos aña ainda no ta mira mucho cos concreto. Ta berdad cu awor ta core pasa e ley den parlamento, cu ta bay regula e salarionan di e top den e empresa estatal y demas entidad semi-estatal, pasobra a yega na e punto cu ‘no tin mañan’. Si no ta pasobra Hulanda a pone esaki como condicion pa aproba e recuperacion di e salario di esnan den sector publico, e topico nunca lo a yega parlamento. Pero esaki ta un tarea facil. Ta logico cu e mayoria di gobierno den parlamento lo cumpli pa kita e preocupacion aki di gobierno su caminda.

Esaki naturalmente sin tene cuenta cu e partinan negativo di e ley. Sin duda algun lo bay tin algun caso unda ta bira dificil pa haya personal capacita. Cu e ley ta duna e posibilidad pa haci excepcion ta parce bunita, pero den man di e mesun hendenan iresponsable di diferente color politico desde 1986, e ta bira otro instrumento pa faborece e privilegiadonan di nepotismo, haciendo asina e ley un farsa den e sentido aki. Pero, e salarionan di e top no ta e unico asunto.

Tin politico di oposicion cu tin e temor cu e reduccion di e salarionan mas halto ta bay tin consecuencia pa e demas salarionan tambe. Esey lo ta asina pero contrario na e protestanan cu nos ta scucha, nos lo bisa cu e anomalianan salarial den empresa y demas entidadnan publico den varios caso ta toca e demas personal tambe. Esaki sigur compara cu e posicion di e ambtenaar cu ta haci trabao similar. Ademas a keda constata cu e sector publico, incluyendo e ambtenaar, ta gana como promedio cuarenta porciento mas cu den sector priva… Nos conoce situacion unda un HTSer, no un ‘ir’ universitario, facilmente ta gana mas cu un parlamentario… Nos no ta descarta e posibilidad cu e ta traha mas cu e parlamentario y lo ta mas util tambe, pero kico un ‘ing’ ta gana den otro entidad? Nos no por cera nos wowo pa e parti di realidad aki tampoco.

En todo caso, ta cumpli cu Hulanda pa loke ta e ley aki; a lo largo nos lo bay haya sa con ta bay implement’e, haciendo uso di e falta structural di transparencia lo bay dura basta promer cu detecta esnan cu a haya ‘excepcion’ di nan gobiermo. Y, ban spera cu esnan cu ta den oposicion awor y ta protesta, no ta bay haci uso di e mesun ‘excepcion’ aki den e ley pa faborece nan hendenan, tumando na cuenta cu e ley aki lo ta existi tambe tempo cu e gobierno aki lo no t’ey mas.

Sin embargo, ta keda un punto cu ta molestia nos den e ley aki. Esey ta cu mientras nos tin problema caba cu influencia politico den e empresa y demas entidadnan publico, e ley aki en realidad ta un metemento directo den gerencia di e entidadnan aki. Esey ta factualmente corecto, pero mester bisa cu den e empresanan mes no tabatin un control, un contrapeso pa percura pa moderacion den maneho salarial. Esey riba su mes no ta un problema specifico di Aruba; Hulanda a pone esaki como condicion pasobra nan tambe a tuma medida pa coregi e locura di salario cu tabata tuma lugar na e pais aki tambe den sector publico. Den nos situacion politico esaki no ta yuda pa limita influencia politico den e sectornan concerni.

Sin embargo, cumplimento cu e condicion di pasa e ley aki no ta e dolor mayor pa gobierno despues di e siman di tanto deliberacion aki. Esey ta cu gobierno tin algun dia pa contesta e carta di 10 di juni di CAft, informando te unda ta pensa di (por) cumpli cu e consehonan di CAft, un cantidad di punto cu mester yuda corta gasto den presupuesto e aña aki, pa haci mas facil yega na un presupuesto 2023, cu un surplus. Henter e pretension di gobierno di Aruba, di keda crea mas debe te cu aña 2026, de hecho a keda desaproba cu e condicion number cuatro cu a subi mesa, no tan de repente tampoco, pasobra esey tabata acorda caba. Ta gobierno di Aruba, cu su presupuesto multi-anual tabata haci manera e condicion no tabata existi y awor a haya ‘de kous op de kop’ di Den Haag. Con cu bira e asunto, tin medida pa tuma e aña aki caba. E situacion ey, cu hopi consecuencia pa nos tur, lo tabata hustifica un discurso nacional. Pero ta net esey nos no a tende…