Traficacion ta afecta tur comunidad. E rapport di Departamento di Estado Mericano, “2025 Trafficking in Persons”, den su seccion tocante e perfil di traficacion ta un resumen di e reportahenan di gobierno y sociedad civil tocante e naturalesa y alcance di traficacion durante ultimo cinco aña.
Manera reporta durante ultimo cinco aña, traficadornan humano ta explota victima domestico y stranhero na Aruba. Traficadornan ta explota muhenan stranhero den traficacion sexual, y homber y muhe stranhero den labor forsa den industria di construccion, trabao domestico y turismo.
Mayoria di victima identifica ta ciudadano Colombiano of Venezolano. Trahadornan stranhero ta vulnerable den traficacion laboral, specialmente Colombiano, Dominicano y Venezolano cu status migratorio iregular.
Migrantenan cu ta yega Aruba comunmente ta keda despues cu nan visa ta caduca, of ta drenta Aruba sin status legal, loke ta laga hopi di nan sin documentacion valido y un aumento corespondiente di riesgo pa traficacion.
Traficadornan, incluyendo famia y doñonan di negoshi, ta explota algun di e migrantenan aki den trabao forsa den servicio domestico, construccion y sex comercial, respectivamente; hopi trahador domestico ta biba na cas di nan dunador di trabao, aumentando nan vulnerabilidad pa traficacion.
Algun manager di supermercado ta somete ciudadano Chines adulto na trabao forsa den supermercado; doño di negoshi y famia algun biaha a somete homber Indio na trabao forsal den sector di retail y servicio domestico, respectivamente; y algun Arubiano ta forsa muhenan Caribense y Sur Americano den servitud domestico.
Oficialnan a reporta instancianan di criminalidad forsa, den cual traficadornan ta obliga victimanan pa comete actonan ilegal, manera hortamento of crimen relaciona cu droga. Muhenan den sex comercial regula y no regula, trahadornan domestico y empleado di tienda chikito ta vulnerable pa traficacion.
Doñonan di bar ta huur vivienda pa muhenan cu ta na Aruba riba un visa di entretenimento na un prijs cu ta desproporcional cu nan ganashi, aumentando nan vulnerabilidad pa explotacion.
Esfuersonan di prevencion
Coordinador Nacional riba Traficacion Humano y Contrabanda di Migrante a continua liderando e esfuersonan di gobierno contra traficacion, cu sosten di TMMA (Taskforce contra traficacion humano y contrabanda di migrante) y CMMA (Centro di Coordinacion contra traficacion humano y contrabanda di migrante). TMMA a reuni cinco biaha na 2024. GRETA (Grupo di Experto riba Accion contra Traficacion di Ser Humano) a nota den su rapport di 2024 cu TMMA no a inclui miembronan di sociedad civil y a expresa preocupacion cu e coordinacion di gobierno cu sociedad civil no tabata suficiente.
Segun a reporta, CMMA tabatin un grupo di trabao separa cu sociedad civil, pero esaki no a reuni desde mita di 2023. Gobierno no a aloca financiamento specificamente pa esfuersonan anti-traficacion den su presupuesto anual. Sinembargo, a financia esfuersonan anti-traficacion door di incorpora iniciativanan specificamente contra traficacion den propuestanan pa proyectonan a largo plaso, financia pa Reino, pa control di frontera y migracion masal. Mediante e fondonan aki, gobierno a reporta cu a sigura aproximadamente 685mil florin pa iniciativanan anti-traficacion te cu aña 2028. Gobierno a continua implementando su NAP (Plan Nacional di Accion) 2018-2022, cu a extende pa di dos biaha pa e keda valido durante e periodo reporta. Gobierno a reporta cu a continua revisando un propuesta di NAP, prepara na 2023 y revisa pa cubri 2025-2026.
CMMA tabata conta cu dos miembro full-time: e coordinador nacional, financia pa Cuerpo Policial Arubano, y un coordinador assistent, financia pa un organisacion internacional. Conseho di Minister a aproba e propuesta di CMMA pa formalisa su status institucional pa januari 2025. E coordinador nacional a colabora regularmente cu coordinadornan anti-traficacion di Corsou, Hulanda y Sint Maarten bao di un MOU di 2023 tocante esfuersonan coordina di Reino contra traficaicon.
Oficialnan a crea conscientisacion di traficacion humano y e hotline den varios idioma mediante rednan social, poster y flyer. Gobierno a continua usando un cantidad di material di conscientisacion existente disponible riba website di CMMA, incluyendo recursonan educativo pa mucha den edad escolar, dos pelicula mustrando maneranan di traficacion afectando migrantenan, y un campaña resaltando e rol di rednan social den ‘grooming’.
E QRC (Quick Reference Card) tabata disponible na Hulandes, Ingles y Spaño. Gobierno a duna training di conscientisacion tocante traficacion pa sociedad civil y oficialnan di gobierno di aplicacion di ley, hudiciario y otro paisnan di Reino; CMMA tambe a train oficialnan riba e responsabilidadnan di CMMA, TMMA y UMM. CMMA a publica su di dos rapport anual tocante su propio actividad, y a partner cu institucionnan academico pa produci materialnan di conscientisacion y productonan di investigacion.
Departamento di Labor y Investigacion (DAO) tabatin siete inspector laboral cu por a referi posible situacion di traficacion na CMMA. Expertonan a sugeri e obligacion di DAO pa alerta agentenan di ley na momento cu ta encontra migrante indocumentado tabata un potencial obstaculo den su habilidad pa identifica victima stranhero di traficacion. Permisonan di trabao di Aruba ta mara trahadornan na un posicion specifico, loke ta limita nan habilidad pa bay for di dunadornan di trabao abusivo.
E politica di Reino Hulandes ta rekeri individuonan riba visa di entretenimento adulto pa reuni cu oficialnan consular, pa sigura cu e aplicantenan conoce nan derecho prome cu ricibi e documentonan rekeri na un embahada di Reino Hulandes. Na nan yegada, e recipientenan di un visa asina normalmente a ricibi informacion tocante nan derecho, riesgo y recurso. Gobierno no a reporta esfuersonan pa reduci e demanda pa actonan di sex comercial.