Den nos edicion di ayera nos a toca e tema di e deseo di yega nan un economia di ‘conocemento’ den nos buskeda di crea un economia mas stabiel y duradero. Mientras ta facil pa ta di acuerdo tocante e idea mes, otro ta ora nos mira kico ta e retonan y kico ta haciendo pa kita nan for di caminda.

Un di e obstaculonan mas grandi den e plan strategico aki ta nos sistema di enseñansa. Ta facil pa bisa cu nos mester bay den direccion di mas empleo pa hende cu educacion halto, pero unda nan ta? Loke nos ta observando ta un enseñansa secundario cu ta stanca, cu resultado di examen meramente mediocre, pa no uza otro palabra. No ta bay pa punta dede den direccion di posibel persona o instancia responsabel, pero e situacion deplorabel ta algo cu ningun hende por ignora.

Si e reto ta pa yega na mas hende hoben cu ta logra drenta un estudio superior y termina esaki tambe, nos no ta mira tanto ta sucede pa logra esaki. Recientemente nos a comenta riba e plan di ministro encarga cu enseñansa pa percura pa mas hoben logra un entrada den estudio avansa, a traves di un certificacion Mericano di nivel di ‘high school’. Nos a calcula cu potencialmente e grupo lo por ta mas o menos 150 persona. Segun e ministerio mes e inscripcion pa e curso cortico aki tabata menos di mita di esey. Y cu e pregunta ainda ta cuanto di nan ta gradua y cuanto finalmente ta bay studia, te pa yega na un grupo exitoso cu ta logra gradua… ‘So much for’ perspectiva real di e intento aki, cu no ta carece di bon intencion.

E problema strategico den esaki ta con pa mehora e nivel den enseñansa secundario regular mes, cu tabata e tema tambe den e confrontacion entre e ministro y dirigencia di Colegio Arubano. Realmente nos a haya un debate inutil tocante e efecto anticipa, si laga mas alumno cu resultado mediocre na MAVO drenta Colegio. Esey por satisface un grupo entre nos pa loke ta nan sentimento di democracia y oportunidad igual, pero e efecto riba un grupo mas grandi cu ta caba HAVO/VWO cu exito, y ta sigui cu exito e estudio avansa despues, esey ta keda e pregunta grandi. Pa por tackle e problema gigantesco aki, ta indispensabel pa cuminsa drecha e nivel di e alumnonan cu ta drenta Colegio despues di scol basico y MAVO.

Y asina aki nos a aterisa, atrobe, na e problema fundamental, cu ta e contenido y calidad di nos enseñansa basico, cu ta e obstaculo principal cu ta haci cu no ta posibel cu un grupo mas grandi por cuminsa educacion avansa, cu bista riba estudio superior despues. Manera tanto cos den bida, no tin manera di haci mita trabao, si bo meta ta pa rigurosamente mehora algo. Mester ataca e problema na su reis y nos no ta mira nada cu ta mustra cu esaki ta bay ta e caso. Pa cuminsa, lo mester caba cu e ‘mercado libre’ cu ense- ñansa ta awendia. Tur scol ta dicidi pa nan mes kico nan ta haci. Esey ta conta specialmente pa e maneho di idioma, no riba papel, pero e situacion real den e klasnan. Ta parce cu ningun hende kier resolve e problema aki, sigur si nos sa cu ningun opcion por conta cu apoyo di un gran mayoria grandi, y cu cada contratiempo lo ser explota a fondo pa e contrincantenan. Nos no por bay trata e problematica aki extensamente aki, pero en todo caso ta parce nos cu mester atende e falta di prueba (test) obhetivo y standard pa tur scol, no na fin di aña 6 so, sino den tur aña. Si no haci esey, ta imposibel pa coregi na caminda y nos ta keda cu e fenomeno cu e gran mayoria ta solamente apto pa bay MAVO o EPB.

Y e problema ta mas grandi cu esaki ainda. Hasta si nos mester logra pa gradualmente mas hoben bay haci estudio (cu exito), por tin escasez den cierto sector, pasobra simplemente nos no por cumpli cu e demanda diversifica di cierto experticio rekeri. Nos no por, ni mester ta capaz di suministra tur cos riba nos mes. Na e momento ey ta necesario pa contempla esaki cu cierto sabiduria, habriendo paso pa por tin acceso na experticio di exterior, sin cu di biaha ta cuminsa un polemica inutil cu ‘nan ta kitando trabao di nos hendenan’. Nos ta keda un economia ‘micro’ cu nunca lo por ta autosuficiente den e cosnan aki.

Den caso cu nos tin un oportunidad economico pa un compania o sector, cu mester di experticio di exterior, ta imperativo pa nos mustra flexibilidad pa no stroba e oportunidad, mientras nos ta bay traha riba futuro suministro di hende capacita di nos propio sistema educativo. Poniendo e prioridad di probecha oportunidad prome, ta importante tambe pa gobierno haci loke mester pa haci Aruba atractivo pa inverti, tambe pa nos propio empresarionan. Nos no ta mira practicamente nada ainda, despues di dos periodo di gobernacion.