‘Never a dull day in Aruba’ y sigur no cu eleccion. Despues cu dia di eleccion a pasa, sin mayor problema, awor ta surgi e asunto di e biyetenan di votacion declara no valido. Loke por comprende di loke a sali den prensa ta existi e impresion cu e cantidad di voto declara no valido ta hopi halto compara cu añanan anterior. Esey ta e caso? Pa por bisa esey mester bay den pasado y compara cu e cantidad cu a declara no valido e biaha aki. Nos no ta garante di ningun dato cu ta publica, pero ta kere cu por usa e datonan gubernamental mes den e asunto aki. Asina riba e website di Censo nos ta haya e resultado di eleccion 2017, unda ta notifica cu tabatin 751 voto declara no valido. Ken a keha e tempo aya? Tabatin 62 urna pues un promedio di mas di 12 voto declara no valido na cada urna. Si awor na 2021 tin 10 urna mas y tin riba 800 voto declara no valido, unda e misterio ta? Na e mesun average cu tabatin na 2017 awor nos por spera un cifra alrededor di mas di 850 voto declara no valido.

Ademas, e proceso di conteo di e votonan no a cambia. Na tur urna tin hende presente di diferente color politico cu ta controla otro. Sigur e dos partidonan grandi tin hende tur caminda. Si algo a bay robez, lo nan a reclama di biaha, of no? Y finalmente, hasta tin e obligacion di e presidente di urna pa den caso di declara un biyete no valido, di notifica inmediatamente, mencionando e motibo di declara no valido. Si un di e votadornan presente den e local ta desea esaki, mester mustra e biyete na nan. E votadornan presente na e urna por trece obhecion dilanti. Tur esaki por haya den articulo 77 di e ley di eleccion (Kiesverordening). Despues, hunto cu e otro resultadonan, e votonan declara no valido ta bay pa Hoofdstembureau, unda nan ta disponible pa verificacion di Hoofdstembureau.

Awor, si na 2017 y e añanan anterior, nunca tabatin problema cu e votonan no valido, pakico e ta bira un issue e biaha aki? Pa e simple motibo cu segun e partido grandi den oposicion e calculacion di restzetel ta hopi preta y cu talvez aki por mira un ganashi di talvez 50 voto na nan fabor, pa por reclama un asiento mas, a costo di e rival grandi di semper, cu lo mester entrega un asiento, preliminarmente asigna na nan. Aki nos ta haya cu ta cana e limite di lo permisible, pa un causa perdi. Laga Conseho Electoral, unda e partido menciona mes tin un miembro, trata e asunto aki, pa por pone e asunto aki tras di lomba.

Otro asunto ta e presencia di un candidato cu ta permanece den prison preventivo y cu por sali cu voto preferencial como miembro den parlamento pa e proximo cuatro aña. Segun nos informacion, no tin nada cu ta stroba su entrada den parlamento na promer instante, pero segun cu e caso penal sigui por surgi problema pa su persona despues. Esey ta depende di e caminda largo cu un caso penal ta tuma, cu ta varios aña, si e persona ta haci uso di su derecho di apela su caso te na Corte di Casacion (Hoge Raad), loke hunto cu e caso den corte di promer instancia y Corte di Husticia di e Islanan, por facilmente cubri mas di cuatro aña. Tur esaki ta duna nos e perspectiva di mas record – negativo – di presencia di parlamentario cu ta haci uso di delaster un derecho cu tin, pero cu no ta muestra di alto moralidad. Tin aparentemente un diferencia di interpretacion di e expresion ‘laga husticia haci su trabao’. Normalmente esaki ta significa cu ora un persona cu ta den un puesto oficial halto, y e ta bira obheto di persecucion penal, e ta renuncia su puesto y ta bolbe despues cu eventualmente e asunto keda clarifica. E partido grandi den oposicion a desaroya nan propio interpretacion di e formulacion menciona y ta bisa cu “tur hende ta inocente te ora declara culpable”. Pero esey no ta implica cu e mester keda den e puesto te dia cu Hoge Raad conden’e eventualmente. No ta bay pa e aspecto di ta inocente si of no, ta bay pa e punto cu ora bo ta den funcion ainda, esey por ta un estorbo pa husticia haci su trabao. Ta pesey tambe nos sistema hudicial conoce e forma di prison preventivo, un caso di ‘vrijheidsberoving’, privacion di libertad di un persona, sin cu formalmente e ta declara culpable, pero si ta haya cu esaki ta necesario y deseable den cierto caso. E ta un indicacion di e gravedad di e caso di cual ta bay acusa e persona, a base di e documentacion cu Ministerio Publico ta pone dilanti e Huez Comisario cu ta trata e caso, evaluando si e pasonan cu Ministerio Publico ta considera adecua, mirando e circunstancianan, ta en berdad hustifica esey.

Nos ta mira cu aki tambe tin trabao legislativo pa haci, pa evita cu algun dia nos ta experimenta e situacion, unda van di husticia ta yega na parlamento pa hiba un parlamentario pa un hotel gratis, pero no comodo ni agradable.