Ta parce nos un poco straño pakico de repente mester core bay Hulanda pa bay regla un asunto, cu ta programa pa atende otro aña. Pa october 2023 lo mester tin un acuerdo, esey Hulanda a palabra cu gobierno di Aruba, sino lo mester a atende e asunto ey e aña aki caba. Di tur manera, nos ta imagina cu mas tempran otro aña ta bay sinta cu Hulanda pa delibera y traha un acuerdo. Parti di e acuerdo ey por ta un perdon parcial o completo, pero esey Hulanda ta desea di delibera na e momento propicio, y esey no ta awor. Ademas, si nos a comprende e asunto bon, e parti di e debe cu ta keda debe, lo por bay den forma di un prestamo na un porcentahe faborable, a traves di un prestamo cu Hulanda ta percura pa fia na un porcentahe mas abao. Naturalmente mester tene cuenta cu tasa di interes na henter mundo ta bayendo mas halto, asina ta cu talvez e prestamo pa 1 o 2 porciento no ta realistico mas. Pero di tur manera, esaki lo ta un bentaha grandi cu ta spaar Aruba hopi placa na interes. A proposito, esaki ta conta tambe pa e otro prestamonan cu a cera riba mercado internacional, cu ta mara na interes mas halto. Dia nos yega na un acuerdo tocante introduccion di e ley di supervision di Reino (RAft), lo por renoba e prestamonan cu madura via e mecanismo aki, manteniendo mas placa ainda den caha di gobierno. Y cu e reservanan cu Aruba mester logra via e surplus riba presupuesto, nos tin un caminda, no facil, pero si razonable pa a largo plazo sali di nos debenan.

Naturalmente nos no mester elimina tur, pero e standard pa pais chikito manera Aruba, un nivel di debe publico di 40% di su GDP, ta razonable y realizable. Aki no tin nada di magia ni storia di poco credibilidad, loke cualkier gobierno mester haci den e situacion aki, ta sigui e plan cu ta indica esaki como resultado final. Pregunta: tin manera pa evita esaki y logra sali di e debe mas rapido? Si, y no. Si, bo por sali di bo debenan mas rapido, pero den esey basicamente bo ta mara na e mesun alternativanan cu cualkier hogar lo usa: aumenta entrada y/o baha gasto… Den e mundo aki no tin tanto posibilidad magico den e asunto aki. Aumenta entrada ta depende di desaroyo di bo economia; nos por conta riba esey, pa haya mas entrada gubernamental sin manca e resto di comunidad? Aki e panorama no ta asina faborable: despues cu turismo ta back na su nivel di prestacion normal, no ta premira un crecemento spectacular mas pa nos economia. Si nos tira un vista nos tras, nos por comproba cu den e añanan ey tampoco tabatin un crecemento economico real constante. Algun aña bon ta resalta entre mas aña cu crecemento economico bastante modera. No tin motibo pa anticipa un ruta diferente, si no tin nada den planificacion cu ta bay haci e diferencia. E otro alternativa ta pa hinca man den cartera di bo ciudadano, pero esey tambe tin su limite: saca di mas di e cartera ey ta afecta poder di compra y de repente gobierno ta hay’e confronta cu menos entrada: bo no ta gana nada cu subi e ruta ey. Por bisa cu pa gobierno e situacion ta mas dificil cu pa un famia, pasobra e famia ainda por tuma un job extra, si tin, pa aumenta entrada. Pa continua e comparacion aki, gobierno lo mester crea mas fuente di entrada…, y esey pa hopi aña caba nos no ta logra. Y haciendo mas di e mesun cos, lo no bay duna nos un resultado diferente tampoco. Por lo pronto nos lo sigui riba e caminda ey, creando miles di camber di hotel mas, y sigui hunga Ruleta Ruso te dia esey fracasa. Perspectiva realistico pa e proximo decada: no tin caminda di bay, no tin caminda di sconde. Den e sentido aki nos por comprende cu gobierno actual ta birando nervioso, y pakico? Pasobra e proyeccion pa futuro aki no ta laga tanto posibilidad pa e modelo di politica partidista, basa riba patronahe y clientelismo. Den Papiamento simple: no lo tin tanto pa parti… Cu e mensahe aki, nos por canta gloria, pasobra e modelo di patronahe ta bay kibra, esey lo ta bon…? Lamentablemente nos mester decepciona esnan cu a carga speranza cu esey ta bay pasa. Den e mundo aki maldad semper ta busca otro manera pa keda haci e mesun cos, pero lo mester bira hopi mas creativo pa sikiera mantene un parti di e sistema di cumpra lealtad y voto cu bienes di comunidad.

Loke nos ta mira nos dilanti pa e proximo añanan, ta cu lo trata mas tanto posible pa limita e debe, aunke nos a caba di presencia henter un tantrum contra Hulanda pasobra gobierno tabatin e pretension idiota pa keda traha mas debe te aña 2026; esey a bira imposible y sin mas na 2023 ta cuminza e trayecto di austerizacion. Kico kier logra na Hulanda? Kita e 900 miyon florin di nos debe? Bunita, ainda a keda 5.000 miyon di otro debe. Sin disciplina, propio o imponi a traves di supervision, nos no ta logra. Nos no sa ainda kico a haci cu a bay Hulanda cu tanto pura, pero logra kita COHO for di caminda ta un mision (im)posible?

LJMADURO – 25-NOV-2022