Nos a haya e grato noticia cu porfin nos ta keda libra di e fenomeno di ‘keda sinta’. Si tur cos bay bon, nos por disfruta di e dicha cu nos yiunan hamas ta bay pasa den e berguensa di keda dos aña den mesun klas. Esey ta bira realidad, si e plan di nos ministro encarga cu enseñansa resulta factible. Awor, nos no ta core descarta e plan di antemano, sin dun’e sikiera un momento di analisis.

Manera e ministro lo argumenta, tin hopi pais na mundo unda nan ta maneha e sistema di no laga ningun alumno ‘doubleer’. Naturalmente lo mester cuminsa wak prome cuanto di nan tin un sistema cu ta funciona satisfactoriamente y kico tur nan ta haci pa realisa esaki. Banda di casonan exitoso en general manera Finlandia, Singapore, Hapon, y mas, tin otro pais cu ta maneha un sistema unda no ta keda sinta, pero cu no ta den e posicion pa pone e recursonan necesario pa apoya e idea cu nan tin. Cu e resultado cu no ta keda sinta, pero no tin nivel satisfactorio tampoco. Mayoria di pais na mundo no tin un bon sistema di enseñansa, cu o sin keda sinta, pasobra nan no tin e recursonan pa cumpli.

Nos por bay perde hopi tempo cu e discusion ideologico di cual sistema ta miho y den cual direccion nos lo mester bay a base di esey. Sin embargo, ta parce nos mas productivo pa evalua, ya cu e mandatario a tuma e decision caba, kico ta e condicionnan cu nos mester pa un sistema asina funciona den nos caso particular.

Manera e documento di Departamento di Enseñansa, di cual ta aparece awe un resumen den e edicion aki di Bon Dia Aruba, mes ta bisa, dato di nos enseñansa ta indica cu cos no ta bay bon cu nos enseñansa. Por mira ‘keda sinta’ como un resultado di e situacion menos faborable ey, pero no ta un factor so a conduci na e situacion aki. Y aki nos ta bin topa cu un serie di problema unda cada un di nan ta grita pa solucion. Pa cuminsa, e material humano cu mester realisa e cambio aki: e maestro y docentenan cu lo mester haci e trabao. Realmente ta posible pa realisa cambio den manera di opera asina drastico dentro di un aña? No mester un preparacion debido pa por haci esaki? Simplemente ta tuma como realidad cu nan por djis hacie? A base di kico? Ban papia tambe di e condicionnan general cu nos mester pa haci algo asina. Ta bisa den e carta di e departamento cu ta indispensable cu ta cuminsa traha file solido di cada alumno. Corecto, pero cuanto scol ta traha na manera sistematico den e aspecto aki? Y esunnan cu mester bay hacie ainda, ken ta bay haci esey, ki ora, ki dia? Djis lesando e documento nos ta haya caba un impresion di e infrastructura cu tur esaki ta rekeri y cu na e momento aki no t’ey. Ademas, ta ‘tempo di guera’ den sentido financiero pa gobierno, loke ta pone un limite severo riba loke por logra a corto plazo. Y esey ta limita di biaha tur plan pa digitalisa na manera acelera, loke ta parce un di e pilarnan pa cambia e manera di instruccion riba cual e plan ta basa.

Otro problema grandi ta e perspectivanan pa nos tin un cuerpo di docente suficiente y capacita. Nos ta puntra nos mes, djis pa keda na enseñansa basico, si nos tin e capacidad pa cumpli tanto den calidad como cantidad cu e personal cu nos tin mester na e nivel aki. No mester lubida cu nos ta den un tipo di ‘no man’s land’ cu nos problemanan di instruccion, unda tin duda grandi di e calidad di instruccion cu tin actualmente, tanto na Hulandes como Papiamento. No ta mas importante y urgente pa nos bay atende e cosnan aki prome?

Ademas ta parce nos bastante riesgoso pa cuminsa den tur tipo di enseñansa pareu. Pakico no cuminsa atende enseñansa basico prome, pa despues bay pa e otro formanan mas avansa di enseñansa? Di e manera aki lo ta mas factible pa concentra e recursonan cu tin den e sector aki. Tambe lo a parce nos logico pa cuminsa cu un proyecto piloto na algun scol pa despues amplia esaki na e otro scolnan. Esaki lo tin e bentaha tambe cu nos ta cuminsa na e base unda tur e problemanan ta origina. Asina por cuminsa traha bay ariba, garantisando cu den tanto aña nos ta cuminsa haya miho resultado na fin di scol basico, cu lo tin su efecto positivo riba enseñansa avansa. Plama tur esfuerso riba henter e sector di educacion no ta parce nos e manera pa ataca e asunto aki.

Contemplando tur esaki, nos ta haya e sensacion cu e plan aki no ta carece di idealismo, pero si di realismo y… recurso. Anuncia algo na september, pa awor na november bay implementa esaki pa fin di aña e prome resultadonan mester t’ey caba, ta parce nos un mision imposible. Ta keda e pregunta pakico e scolnan y e maestronan ta asina keto riba e asunto aki. Nan ta mas interesa den indexering?