Un sociedad unda e mayoria grandi di e poblacion por biba relativamente bon, ta e meta cu nos lo kier pa nos comunidad. Den siglonan anterior esaki por wordo logra dor di trabou, studia y innovacion tecnologico cu ta baha prijs di producto. E siglo aki vooral den e decadanan cu ta bay bin lo ta bay ta fundamentalmente diferente for di loke nos como individuo y vooral sociedad ta custuma cune. Innovacion exponencial den Inteligencia Artificial (AI), lo por tin un impacto radical y profundo pa nos como sociedad.

Na prome lugar un estudio di McKinsey & Co, a indica cu teoreticamente casi 50% di trabou humano lo por wordo automatisa segun nan analisis hopi detaya. Ya caba nos ta wak cu e modelonan di mas nobo di AI a cuminsa “touch” e nivel intelectual di PhD-humano. Na mesun momento tambe nos ta wak cu e gastonan pa usa e modelonan avansa aki di AI a cay entre 80 pa 99% den e delaster 2 aña. Pa un persona cu ta analisa trendnan strategico tecnologico y macro-economico e ta hopi obvio cu den 10 – 30 aña kier of no kier partinan grandi di cupo di trabou cu nos conoce den dia di awe lo wordo automatisa.

Esaki no tin cu ta malo, si e verdeling di e prosperidad cu tur e innovacion aki trece wordo parti den un manera socialmente husto dentro di sociedad. Esaki ta trece nos na un estudio publica e luna aki, di Prof. Dr. Aran Nayebi di Carnegie Mellon University. Den su estudio elabora, Nayebi et al. 2025 a analisa diferente scenario’s di automatisacion y na ki aña e prosperidad cu AI lo trece por ta suficiente pa funda un “Universal Basic Income” di $1.000,- pa luna. Den e scenario mediano unda AI su capabilidadnan ta aumenta cu 100% cada 5 aña, e lo ta posibel pa funda un UBI caba na aña 2038.

Un anotacion duidelijk cu Nayebi et al. 2025, a haci den su estudio ta cu segun su analisis e belastingtarief pa companianan tecnologico awo ta 18%, y segun Prof. Dr. Nayebi, esaki lo mester hisa na 35% pa asina funda un UBI na aña 2038.

Nos ta menciona UBI varios bes den e delaster simannan cu a pasa, dor cu e lo ta esencial pa nos fundeshi social, den un futuro cu eigenlijk no ta ni dje leu den horizon. Den caso aki 13 aña ta eigenlijk basta cercano. E lo keda na nos como sociedad y nos aparato politico pa zorg pa tur e prosperidad cu innovacion trece wordo parti den un manera cu lo stimula innovacion, pero unda vooral e mayoria di nos comunidad lo por biba un bida adecua. Si esaki nos tuma lugar, lo bin tensionnan social y tur sorto di scenarionan cu nos no lo desea di wak.

Pero e idea di Prof. Dr. Nayebi unda un impuesto di 35% riba AI, por funda un UBI of den su palabranan precies un “AI Dividend” pa full e pueblo adulto ta uno cu siguramente merece su tension. E combinacion di un UBI, cu factornan manera energia renobabel (hopi) mas barata dor di zonnepanelen di generacion nobo, unda gastonan pa bijvoorbeeld salubridad, consulting, juridisch lo cay enormemente danki na AI y en fin 3D Printing por crea un vision sumamente bunita pa mundo y Aruba.

E ta mi speransa cu mi 4 aña di skirbi columna lo por forma un inspiracion intelectual pa crea e caminda na e sociedad sumamente bunita, cu pa esnan cu ta analisa trendnan strategico lo ta mas un pregunta di ki aña esaki lo bin versus si e lo ta posibel.