E conocido dicho aki ta di aplicacion directo riba e forma di actua di gobernacion en general, no solamente na nos pais. Entre anuncia un intencion y yega na efectivamente implementa un maneho, por tin un lapso di varios aña. Esaki hopi biaha ta contrario na e expectativa crea y por hiba na desapunto y cinismo pa cu actuacion gubernamental. Naturalmente politico y sigur mandatario entre nan ta consciente di e problema aki, y ta haci uso di critica riba actuacion lento di e contrincante politico pa haci promesa cu nan si ta bay actua cu diligencia. Posteriormente por resulta cu nan actuacion tambe ta sufri di e mesun deficiencianany cualkier splicacion cu nan duna no ta satisface e publico, salvo e seguidornan mas fiel di tal persona. Cu resultado cu cada vez e insatisfaccion cu actuacion gubernamental ta sigui crece, aunke tin caso di actuacion diligente cu ta contradeci e tendencia negativo aki. Esaki ta e caso por ehemplo ora cu absolutamente un cierto situacion no ta laga espacio pa pensa ampliamente con pa atende e asunto, pero ta exigi accion di inmediato. Un caso asina a presenta na maart 2020, unda e crisis internacional causa pa e pandemia no a laga espacio pa vacila, mester a actua di biaha y esey a sucede tambe. Claro cu den e urgencia ey tabatin cos cu por a bay mihor, pero a demostra si, cu ora e presion externo bira di tal indole, e pasonan corecto ta ser tuma.
Sin embargo, ora nos bolbe na ‘business as usual’ por observa cu no a resta mucho di e diligencia admirable ey. Esey pa un parti tin su splicacion; no tur cos mester sucede cu velocidad relampago, cu riesgo grandi di eror cu por a evita. Sigur den e caso cu set up algo di bon manera ta encera crea legislacion nobo, o adapta legislacion existente, e pasonan concreto pa atende e problema señala por tuma varios aña. Pero, esey no ta implica cu te na e momento ey no por haci nada riba un cierto tereno specifico. Por ehemplo, por ta cu cosnan cu ta bay robez den un sector o tipo di trabao ta resulta den keho y reclamo, pa cual no tin un respuesta definitivo ainda, pero no ta necesario pa warda curegistra keho te despues cu e ley ta na vigor y por usa esaki den tur sentido, tambe pa tuma accion contra esnan cu ta viola e ley. Un ehemplo di esaki ta un caso particular di varios aña pasa di maltrato di anciano, cu a denuncia cerca un instancia semi-gubernamental cu no tabata envolvi mes den e sector aki. A haci e denuncia eynan pasobra e ‘whistle blower’ aki no tabata sa mes unda pa bay dentro di e sector. E denuncia a yega unda e mester a yega y a duna prueba di e urgencia pa bin cu legislacion pa supervision di cas di anciano. Desde 2017 e ley ta aproba y vigente, pero aparentemente ainda e control y supervision di e institutonan aki no ta manera mester ta, nos por nota di noticia cu ta aparece den prensa actualmente, incluyendo nos propio medio. Kico ta e problema den e caso aki, cu no ta un excepcion dentro di gobernacion, di implementacion y supervision aparentemente no satisfactorio ? Segun nos opinion, por lo menos parti di e problema por ta den e instalacion no apropia di e structura cu ta necesario pa implementa e trabao corespondiente. E fenomeno general cu por mira ta cu dentro di un departamento e pensamento ta cu algun adaptacion minimo ya ta suficiente pa atende e tarea nobo. Hopi biaha por observa tambe cu den e proceso legislativo a pensa bon tocante e ley mes, pero e organisacion necesario pa opera efectivamente no ta bon pensa o no ta parti di e plan mes, ademas cu posiblemente e recursonan financiero tampoco ta presente desde inicio. Tur esaki ta haci cu por tin un aparente eternidad entre e momento cu e asunto ta den luz publico y e siguiente momento unda berdaderamente ta mira accion.
Pero tin asunto mas grave ainda, unda finalmente te awe no ta mira accion. Esey ta por ehemplo e topico di e vehiculonan ATV/UTV, unda gabinete(nan) ta bin te bay y e asunto ta keda exactamente unda e ta. Esaki ta un caso di otro indole, unda e problema principal semper tabata cu gobierno(nan) tin un temor pa actua contra interes empresarial den e sector aki. Si e temor ta hustifica of no, esey por laga na opinion di cada un, contal cu despues di tanto aña di critica di comunidad e labor pa remedia e situacion mester cuminza ainda. En todo caso, e actual gabinete tin un tempo cortico operando y tin ainda e beneficio di duda, basta nan percura cu awor si algo ta bay sucede y cu loke ta dicidi ta un solucion tambe.
Finalmente, nos por anticipa cu den e evaluacion cu ta na caminda di e Landspakket pa Aruba, lo tin atencion pa e problema aki, di hopi papiamento y poco resultado, cu ta debi na un sinfin di problema den organisacion gubernamental, cu ta responsabilidad di Aruba mes pa resolve. Sigur pasobra for di gobierno di Aruba mes semper tin un tendencia, positivo, pa no laga demasiado asunto pa Hulanda dicidi, esaki ta haci necesario pa mustra mas diligencia cu loke nos a mira te awor den e cinco añanan nos tras. Di papia di accion te yega na implementacion, no por mira tanto avance.