Henter nos isla ta pasando den momentonan dificil relaciona cu e pandemia di coronavirus. Den esaki tin varios fundacion, organisacion y institucion cu ta dedica nan mes na e duro trabao di atende cu e necesidadnan basico di esnan mas vulnerabel den nos sociedad, incluyendo migrante y refugiado. HIAS ta un di nan.

Recientemente Bon Dia Aruba a combersa cu Yiftach Millo, director di HIAS Aruba, kende a conta nos di e funcion di e organisacion aki na Aruba.

“HIAS ta un NGO internacional basa na Maryland, Merca”, Millo a splica. “E NGO aki a establece na 1881, nos ta un di e organisacionnan pa migrante y refugiado di mas antiguo na mundo.”

Inmigrantenan Hudiu cu tabata huy di persecucion den Europa Oriental a funda e organisacion, pa yuda y asisti otro Hudiunan huy y establece na New York, Merca. Den ultimo 20 pa 30 aña, ‘afortunadamente no tin mas trabao cu refugiadonan Hudiu’. “Pues nos a habri nos servicio pa tur refugiado y migrante di tur religion, tur nacionalidad, y awe nos ta trahando na 16 pais, principalmente na America Latino, pero tambe na Africa, Medio Oriente, Europa, y Merca naturalmente.” Den e diferente paisnan, HIAS ta ofrece diferente servicio, principalmente asistencia legal, ayudo psico-social, asistencia pa sobrevivientenan di violencia di genero, y inclusion economico.

Na Aruba, nan ta trahando den respuesta pa e situacion na Venezuela, dunando asistencia na migrante- y refugiadonan cu ta aki. “Pero tambe nos ta duna asistencia na Arubiano y migrantenan di otro nacionalidadnan, maske e enfoke ta riba migrante Venezolano.” Segun website di HIAS, tin almenos 15,600 Venezolano desplasa na Aruba, y a haci alrededor di 400 solicitud di asilo.
E organisacion ta traha hunto cu gobierno, Nacionnan Uni (ONU), Cruz Cora y otro organisacionnan local y internacional. Henter personal di HIAS na Aruba, cu excepcion di Millo, ta Arubiano.

“Na Aruba nos ta enfoca principalmente riba asistencia humanitario. Principalmente identificando esnan mas vulnerable, sea individuo of famia, y purba mitiga cualkier riesgo na nan dignidad y bienestar. Esaki por ta voucher di cuminda, asistencia financiero basico, cubri acceso basico na servicio di salud, registracion na scol na Aruba. Nos ta provee asistencia psico-social. Nos ta traha cu varios organisacion manera Fundacion Pa Nos Comunidad, Fundacion pa Hende Muhe den Dificultad, Slachtofferhulp, y otro miembronan di sociedad civil. Nos ta purba di coordina y traha hunto pasobra e situacion actual ta extremadamente dificil.”

Bon Dia Aruba a puntra Millo con HIAS ta haya su mes involucra na Aruba. “ONU a invita nos. Nos tin relacion fuerte y bon cu gobierno di Aruba.” Mirando cu tin cantidad enorme di persona den necesidad, y fondonan di e fundacion ta limita, mester tin un proceso pa identifica e persona- y famianan mas vulnerabel cu mester ayudo mas urgente. “Nos tin nos propio criterio, cu ta identifica personanan cu ta realmente den riesgo. Si nan lo keda riba caya, of ta vulnerabel pa cualkier tipo di violencia di genero of problema cu salud mental. Nos ta duna prioridad na esnan den mayor riesgo.”

Millo ta continua splica: “Obviamente nos no tin fondonan pa duna na tur persona cu mester di asistencia actualmente. Ta p’esey ta un periodo di hopi reto pa tur actornan involucra.”

HIAS a establece na Aruba prome cu crisis di Covid-19, na februari 2019. Millo ta conta cu na cuminsamento nan no tabata involucra cu atencion di necesidadnan asina basico, manera voucher di cuminda. “Cu Covid nos mester a pone nos esfuersonan hunto y purba compronde ken ta cubri pa FPNC, Cruz Cora, y asina asisti den e gaps.”
Tambe desde cuminsamento di pandemia nan a nota un aumento den cantidad di emergencia di salud mental y violencia di genero. “No tin duda cu e presion a termino largo, economico pero tambe mental, e hecho cu no por sali y comparti, problema cu isolacion, stress, en general supervivencia economico ta afectando famia- y individuonan.”

A diferencia di otro organisacionnan cu ta ricibi ayudo humanitario di Hulanda, e fondonan di HIAS ta bin principalmente di Merca. “Nos fondonan ta bin di UNHCR (Alto Comisionado di Nacionnan Uni pa Refugiado), y di Departamento di Estado Mericano, specificamente Bureau di Poblacion, Refugiadonan y Migracion.” Nan no ta ricibi fondo ni di gobierno ni di Hulanda, sino de hecho nan ta treciendo fondonan adicional pa yuda den e crisis.

Migrante- y refugiadonan na Aruba ta haya nan mes hopi biaha den un situacion mas vulnerabel cu e poblacion general. Bon Dia Aruba a puntra Millo con e ta mira e rol di comunidad den e situacion di e migrantenan aki, y con comunidad por contribui na alivia e situacion di emergencia. “Mi ta kere cu en general, Arubiano t’ey pa purba di asisti otro den e temporada dificil aki. Mi ta kere cu loke ta mas dificil ta cu specialmente esnan sin status legal riba e isla nan ta biba den isolacion. Mi ta kere cu lo miho pa nos tur na Aruba ta realmente tuma contacto cu nos bisiñanan, sin importa si nan tin status legal. Pasobra na e momento aki e situacion na Venezuela ta extremadamente dificil.”

Esaki principalmente pasobra e pandemia a empeora hopi di e problemanan existente. Hopi persona kier y ta bay back Venezuela, algun otro no, pero ‘nos tur ta riba un isla, pues cualkier impacto riba persona of hogar ta afecta henter sociedad’.

Finalmente, HIAS ta haci un yamado pa persona cu kier contribui bira boluntario di nan organisacion. “Nos boluntarionan ta traha conduciendo actividad, training, webinar – actualmente limita pa Covid. Cualkier persona cu habilidadnan cu kier bira boluntario, nos lo ta contento pa ricibi nan den nos grupo di boluntario.” Ademas nan ta buscando intern (stagiaire), personanan cu tin un background den psicologia y estudionan social.

Pa solicita ayudo, nan tin un hotline 730-7770, cual por yama of manda un WhatsApp, y sea por papia cu un persona of laga un mensahe. “Nos ta inunda cu solicitudnan manera tur otro organisacion riba e isla, pero nos lo purba nos best.” Sinembargo mester tene cuenta cu mirando cu nan recursonan ta limita, nan ayudo ta enfoca riba esnan mas vulnerabel, kendenan ta haya prioridad.

Riba e potret por mira e team di HIAS Aruba.