(Sciencealert)—Ora ta trata di ehercicio pa salud di curason, bo no kier salta ehercicio den bo edadnan mas grandi. Investigacion ta sugeri cu si bo kier proteha bo mes contra presion di sanger den bo biehes bo mester mantene e nivel di ehercicio ariba durante e añanan ey.

Pero segun un estudio di mas di 5.000 hende den cuatro ciudad Mericano, factornan social por hacie mas dificil pa algun hende. “Adolescentenan y esnan den nan 20 aña por ta fisicamente activo pero e patronchinan aki ta cambia cu edad,” segun autor di estudio y epidemiologo Kirsten Bibbins-Domingo di e Universidad di California, San Francisco (UCSF) a splica na april 2021, ora e estudio a ser publica den American Journal of Preventive Medicine.

Varios estudio a mustra cu ehercicio ta baha presion di sanger, pero e investigacion na 2021 ta sugeri cu “pa mantene actividad fisico durante edad adulto—na nivelnan mas halto cu loke a recomenda prome—por ta specialmente importante “pa preveni hipertension,” Bibbins-Domingo a bisa. Hipertension, tambe conoci como presion halto, ta un condicion serio cu ta afecta biyones di hende mundialmente. Esaki por resulta den ataca di curason y stroke; tambe e ta un factor di riesgo pa desaroya demencia mas despues den bida.

Mas di 1 den 4 hende homber y aproximadamente 1 den 5 hende muhe ta experencia hipertension, segun e Organisacion Mundial di Salud (WHO). Pero mayoria hende cu presion halto no ni sa cu nan tine—p’esey dokternan sa yama presion halto un “silent killer.”

Pero tin manera pa mehora presion: ehercicio como e enfoke di e estudio aki.

Mas di 5.100 adulto a ser recluta pa tuma parti di e estudio, cual ta rastrea nan salud durante tres decada cu evaluacion fisico y preguntanan tocante nan habito di ehercicio, humamento y consumo di alcohol.

Na cada evaluacion clinico, a midi presion tres biaha, un minuut apart, y pa e analisis di data, participantenan a ser dividi den cuatro categoria, pa rasa y genero. En general—entre hende homber y hende muher, y den ambos grupo racial—nivelnan di actividad fisico a cay for di 18 pa 40 aña di edad, cu gradonan di hipertension aumentando y actividad fisico cayendo durante e proximo decadanan.

Segun e investigadornan, esaki ta sugeri cu edad adulto ta un bentana importante pa interveni den bo salud y preveni hipertension di edad mediano cu programanan diseña pa aumenta ehercicio. “Casi mita di nos participantenan den edad adulto tabatin nivelnan suboptimal di actividad fisico, cual tabata asocia cu e comienso di hipertension, indicando cu nos mester mehora e standard minimo pa actividad fisico,” segun autor principal Jason Nagata, un experto na UCSF di medicina den adulto hoben.

Ora e investigadornan a observa hende cu tabata tuma cinco ora di ehercicio modera tur siman durante na comienso di nan edad adulto—dobel a cantidad minimo actualmente recomenda pa adultonan—nan a haya e nivel di actividad aki a reduci e riesgo di hipertension considerablemente, y specialmente mantene nan habito di ehercicio te edad di 60 aña.

“Pa logra al menos dos biaha e liña di guia minimo [di actividad fisico pa adulto] por ta mas beneficioso pa preveni hipertension compara cu simplemente cumpli cu e liña di guia minimo,” e investigadornan a skirbi den nan investigacion.

Pero no ta facil pa aumenta actividad fisico semanal en medio di decisionnan importante den bida y mas responsabilidad. “Esaki por ta specialmente berdad despues di scol secundario ora oportunidadnan pa actividad fisico ta bay perdi mientras adultonan hoben ta haci e transicion pa universidad, trabao y famia, y tempo pa bo mes ta disparce,” segun Nagata.

Pa loke ta un otro berdad sorprendente, e estudio tambe a mustra con hende homber y hende muher color scur ta experencia diferente trayectorio di salud compara cu nan equivalente blanco. Cu 40 aña di edad, actividad fisico ta plateau entre hende homber y hende muher blanco, unda cu nivelnan di actividad den participantenan color scur ta sigui cay.

Pa 45 aña, hende muher color scur ta surpasa hende homber blanco den grado di hipertension, mientras cu hende muher blanco den e estudio a experencia e grado mas grado di hipertension durante edad mediano.

Y pa 60 aña, entre 80 pa 90 porciento di hende homber y hende muher color scur tabatin hipertension, compara cu casi 70 porciento di hende homber blanco y casi mita di hende muher blanco.

E equipo di investigacion a conecta e diferencianan racial aki varios factor social y economico; pero e factornan aki no a ser evalua den e estudio aki, aunke a nota si educacion secundario.

“Aunke hobennan masculino color scur por participa mas den deporte, factornan socioeconomico, ambiente di bario, y trabao of responsabilidadnan familiar por preveni un participacion continuo den actividad fisico den edad adulto,” Nagata a bisa.