E reciente sugerencia, o peticion di Stichting Deugdelijk Bestuur Aruba na nos Promer Ministro pa haci un reconocimento special, y un disculpa, pa loke partidonan politico a causa na daño na comunidad desde 1986. Mientras e mandatario mes no a reacciona, su partido si a manda un reaccion cu nos a publica tambe. Den nos edicion di ayera a aparece un reaccion di e fundacion riba esun di e partido politico. Den esaki el a contesta riba e ponencia di e partido, cu a mustra riba diferente asunto cu nan a logra, cu miras pa logra mas integridad y transparencia den gobernacion. No ta intencion pa aki ripiti e puntonan di vista contrario di ambos banda, mas bien nos ta purba di mustra kico ta e problemanan permanente cu integridad y transparencia, banda di e intentonan cu sigur a tuma lugar den e ultimo añanan.

Na promer lugar ta importante señala cu traha riba integridad no automaticamente lo significa cu lo tin un mehoracion inmediato y sigur no 100%. Loke a hala nos atencion ta cu e partido politico ta mustra riba e supuesto logronan, sin cu ta toca e tema con leu e medidanan tuma te awor a conduci tambe na mehoracion riba e tereno specifico pa cual e medida ta. Ehemplo: parlamento a aproba un ley pa regula e institucion ‘Ombudsman’ (y Kinderombudsman) pero te awe no tin un Ombudsman nombra y funcionando, y pakico no? Pasobra a bin riba e tremendo idea cu mester inclui e Ombudsman como colegio halto di estado den Constitucion. No cu nos ta contra esey, pero e ley ta suficiente base pa e Ombudsman funciona caba. Es mas, e mencion den Constitucion no lo tin contenido sin e ley pa regula contenido di tarea y derecho di Ombudsman. Si bo ta un gobierno cu ta para pa integridad anto bo ta pone e Ombudsman funciona y bo ta respeta su trabao. Mas bien awor e asunto di hinca den Constitucion a bira manera un pretexto pa keto bay Aruba ta e berguenza den Reino, cu como unico no tin un Ombudsman.

A institui tambe un Bureau Integriteit Aruba, cu mester un base legal pa por opera debidamente. Specificamente e autoridad legal pa actua mester ta regla den un ley. Unda e ley ta? Aki atrobe nos mester supone cu tin un ‘tardanza conveniente’ mientras tur cos ta keda ‘business as usual’? Ta papia di Good Corporate Governance cu a introduci. Bunita, ki dia nos ta haya sikiera un texto general cu regla di bon gobernacion corporativo, cu cual tur entidad estatal mester cumpli? Atrobe, tin un ley na caminda?

A introduci supervision riba finanzas di partido politico. Nan ta entrega cuenta anual, pero ken ta controla? Conseho Electoral ta haya nan, y no tin ni un secretario(a), te pa nan tin profesional di auditoria…

Henter e punto ta cu bo no por limita bo mes, como gobierno, na introduci cierto medida o instrumento, pero bo mester cuminza actua di un manera cu ta concorda cu e puntonan di mehoracion aki. Y ta net ey…, nos no ta mira cambio. Esey ta logico tambe, pasobra ningun di e ‘logronan’ menciona pa e partido automaticamente ta cambia e manera di practica politica. Y aki ta unda un di e enfermedadnan mayor di politica ta manifesta su mes: nepotismo. Laga nos cuminza cu bisa cu nepotismo, es decir hiba un politica pa primeramente beneficia amigo y famia, cu puesto den gobierno y entidad estatal, den proyecto pa gobierno y entidad estatal, den destaho, o falta di, pa suministro di material y servicio na gobierno y entidad estatal, ta algo di tur tempo. No ta cuestion di ‘single out’ e actual gobierno pa e practica aki. Den pasado, principalmente e otro partido grandi, cu a proposito no ta di e grandi ey mas, tabata hiba e mesun practica aki. E diferencia? Nan tabata mas ‘pro-amigo’ mientras e actual gobierno ta mas ‘pro-famia’ pero a final de cuentas esey no ta haci diferencia. E ta simplemente significa cu e cambionan haci, cu riba nan mes ta positivo, no ta haya efecto si no ta cambia nada den e manera di maneha gobierno unda cada vez ta ‘cera curpa paden cu hende di confianza’, y e resto di Aruba: ‘Sorry guys’. Nos ta kere cu esaki tabata esencia di e critica acerta di e fundacion, cu merece mas y mihor atencion cu e critica di e partido, cu lamentablemente a bolbe na e lenguahe fuera di nivel cu ta di custumber den nos politica local.

Awor, nos ta kere cu lo bin un cambio di mentalidad den maneho di gobierno cu lo duna berdadero contenido na e medidanan legal tuma den cuadro di bon gobernacion? Honestamente, no. Nos no mester lubida cu e tema di nepotismo, y su efecto devastador, a yega di bin dilanti caba. Na un di e ocasionnan ey, nos propio promer mandatario a defende ‘all out’ cu loke nan ta haci no ta nepotismo… Nos mester, respetuosamente, diferencia di opinion aki. E caso di Eagle LNG, manera e fundacion a trece dilanti, ta un bibo ehemplo di con nepotismo ta funciona den practica, cu ademas ta caba cu tur pretension cu gobierno por tin di ta practica transparencia. Nos por keda introduci cuanto ley nos mes ta desea, o ta haya nos obliga bao presion Hulandes; tanten no tin un cambio di mentalidad profundo, nos ta keda cu e realidad di awe y semper, esun mas pa amigo, e otro mas pa famia.